Đường quan lộ thênh thang
Ông Moshe Katsav sinh năm 1954 ở Yazd, Iran. Khi Katsav vẫn còn là một đứa trẻ, cả gia đình đã chuyển tới thủ đô Tehran sinh sống. Đến năm 1951, họ lại chuyển sang Israel với hy vọng có một cuộc sống tốt đẹp hơn.
Khi mới tới đây, cả gia đình nhà Katsav vẫn phải sống chui rúc trong một lán trại dành cho những người di cư. Phải vài năm sau, họ mới có điều kiện chuyển tới vùng đất về sau trở thành thành phố Kiryat Malakhi.
Sau khi tốt nghiệp trung học, Moshe Katsav ghi danh theo học chuyên ngành kinh tế và lịch sử ở trường Đại học Hebrew. Trong thời gian học đại học, ông gia nhập đảng Likud của Israel và hoạt động khá tích cực. Cùng thời gian, ông cũng tham gia làm báo và có một số bài viết thu hút sự chú ý. Nhờ đó mà, năm 1969, ở tuổi 24, Katsav được bầu làm thị trưởng thị trấn Kiryat Mal'akhi, trở thành thị trưởng trẻ tuổi nhất của thành phố.
Năm 1977, đảng Likud giành chiến thắng giòn giã tại cuộc bầu cử Quốc hội Israel và Katsav có một chân nghị sỹ. Bốn năm sau, ông được chọn làm Thứ trưởng Bộ Xây dựng và Nhà ở rồi liên tục có những bước thăng tiến mạnh mẽ.
Từ năm 1984 đến 1988, ông được bầu làm Bộ trưởng Lao động và phúc lợi Israel, từ năm 1988 đến 1992 chuyển sang làm Bộ trưởng Giao thông vận tải. Đến năm 1996, Katsav trở thành Phó thủ tướng kiêm Bộ trưởng Du lịch Israel.
Sau ba năm làm Phó Thủ tướng trong chính quyền của Thủ tướng Netanyahu, Katsav quyết định ra tranh cử chức Tổng thống Israel. Tại cuộc bầu cử diễn ra vào ngày 31/7/2000, ông bất ngờ giành chiến thắng trước đối thủ Shimon Peres, một người vốn được đánh giá cao hơn, với tỉ lệ phiếu bầu là 63/57, chỉ nhiều hơn hai phiếu so với số phiếu 61 cần thiết.
Ngày 1/8 cùng năm, Katsav nhậm chức, trở thành tổng thống đầu tiên của Israel được sinh ra ở một nước Hồi giáo và cũng là tổng thống đầu tiên của đảng Likud. Nhiệm kỳ của ông cũng là lần đầu tiên nhiệm kỳ của tổng thống Israel chính thức kéo dài bảy năm.
Thời gian tại nhiệm của Katsav gắn liền với tình trạng hỗn loạn và những cuộc đấu tranh đổ máu với các nước láng giềng Ả rập, trong đó có phong trào intifada – phong trào đấu tranh bạo lực của người Palestine chống lại sự chiếm đóng của Israel ở Bờ Tây và dải Gaza. Về đời tư, Katsav kết hôn với vợ là bà Gila vào năm 1969 và 2 người có 5 người con.
Tố tống tiền nhưng bất ngờ bị tố ngược
Tháng 7/2006, Tổng thống Katsav phàn nàn với Bộ trưởng Tư pháp Israel Menahem Mazuz rằng ông bị một nhân viên cũ ở Bộ Du lịch tống tiền. Bộ trưởng Mazuz sau đó đã yêu cầu cấp dưới mở cuộc điều tra.
Nhưng điều mà ngài tổng thống không thể ngờ được là cuộc điều tra sau đó lại bất ngờ đổi chiều khi nữ nhân viên, về sau được xác định là một người tên Orly Revivo, tố ngược tổng thống đã hãm hiếp bà ta hai lần và tấn công tình dục nhiều lần khác. Người này khẳng định những hành vi đó diễn ra khi Katsav còn là Bộ trưởng Du lịch. Từ người tố cáo, vị tổng thống bất ngờ trở thành người bị tố cáo, bị tình nghi hãm hiếp và quấy rối tình dục phụ nữ.
Ngày 22/8/2006, cảnh sát Israel đã đột kích nhà riêng của tổng thống. Một ngày sau vị tổng thống đã bị triệu tập và bị thẩm vấn trong suốt 23 tiếng. Mọi việc chưa dừng lại ở đó. Trong vài ngày tiếp theo, cảnh sát tiếp tục nhận được đơn từ ba phụ nữ khác, tố cáo cũng đã bị tổng thống hãm hiếp. Đến ngày 21/9, tổng số người đứng ra tố cáo tổng thống đã lên đến tám người.
Từ kết quả điều tra, ngày 15/10/2006, cảnh sát Israel thông báo dự kiến sẽ khởi tố tổng thống về tội danh hãm hiếp và quấy rối tình dục. Trước tình hình này, Bộ trưởng Tư pháp Mazuz đã khuyên ông Katsav từ chức. Dù vẫn bác bỏ các cáo buộc về những hành vi sai trái nhưng Tổng thống của Israel đã buộc phải tuyên bố sẽ từ chức nếu bị khởi tố.
 |
| Cựu tổng thống Israel khi được ân xá tha tù năm 2016. |
Ban đầu, Bộ trưởng Tư pháp Mazuz luôn là người đứng ra bênh vực tổng thống, cho rằng những đơn kiện chống lại ông Katsav là một âm mưu chính trị. Song trước các bằng chứng rõ ràng, ngày 23/1/2007, Bộ trưởng Tư pháp Israel đã phải thông báo sẽ xem xét truy tố tổng thống về một loạt các tội danh như hãm hiếp, quấy rối tình dục, xâm phạm lòng tin, cản trở công lý, quấy rối nhân chứng và gian lận. Tuy nhiên, vì là tổng thống nên Katsav được hưởng quyền miễn trừ và sẽ chỉ có thể bị xét xử sau khi mãn nhiệm vào tháng 8/2007 hoặc từ chức.
Ngày 24/1/2007, Katsav mở một cuộc họp báo quy mô lớn. Tại đó, ông ta cho rằng mình đã bị báo chí định kiến, “xét xử” ông ta từ trước khi những bằng chứng được công khai. Cũng tại cuộc họp báo này, vị tổng thống tuyên bố sẽ chấp nhận thoái lui trong ba tháng nhưng vẫn từ chối từ chức trừ khi bị khởi tố. Chỉ ít phút sau bài phát biểu này, Thủ tướng Israel Ehud Olmert cũng đã kêu gọi Tổng thống từ chức.
Từ chức và lĩnh án
Ngày 7/3/2007, Quốc hội Israel tiến hành phiên bỏ phiếu luận tội tổng thống nhưng không nhận được đủ số phiếu cần thiết để tiến hành bước đi này. Dù vậy nhưng đến cuối tháng 6/2007, các luật sư của Katsav đã đạt được một thỏa thuận nhận tội với Bộ trưởng Mazuz, theo đó vị tổng thống sẽ nhận tội quấy rối tình dục và có những hành vi không đúng mực để đổi lấy việc chỉ phải nhận một bản án tù treo và bồi thường tài chính cho các nạn nhân còn cáo buộc hãm hiếp do bà Revivo đệ trình sẽ được hủy bỏ.
Một ngày sau khi đạt được thỏa thuận, ngày 29/6/2007, Katsav đệ đơn từ chức và chính thức rời nhiệm sở vào ngày 1/7/2007. Diễn biến này đã khiến dư luận Israel sôi sục giận dữ, đặc biệt là từ các nhóm vì quyền phụ nữ. Các thăm dò dư luận cho thấy có đến 70% người dân Israel phản đối thỏa thuận trên. Các cuộc biểu tình quy mô lớn cũng đã nổ ra.
Ngày 30/10/2007, công tố viên nhà nước Israel thông báo với Tòa án tối cao rằng họ đã thay đổi ý định về thỏa thuận với ông Katsav sau khi xét lại bằng chứng từ hai nguyên đơn trong vụ việc. Đến tháng 4/2008, ông Katsav tuyên bố hủy bỏ thỏa thuận nhận tội vì một trong các luật sư của ông ta tin rằng cơ quan công tố không có đủ bằng chứng để buộc tội ông ta.
Với diễn biến này, tháng 3/2009, Katsav chính thức bị truy tố về cáo buộc hãm hiếp và các tội danh tình dục khác. Phiên tòa xử kín ông ta diễn ra từ tháng 8/2009 đến tháng 6/2010. Vì các cáo buộc diễn ra đã lâu nên không có bằng chứng pháp y. Do đó, các công tố viên chủ yếu xây dựng hồ sơ vụ việc dựa trên lời khai của các nhân chứng.
Tuy nhiên, đến ngày 30/12/2010, ba thẩm phán đã nhất trí buộc các tội danh “hãm hiếp, quấy rối tình dục, dùng vũ lực để thực hiện hành vi không đứng đắn, quấy rối nhân chứng và cản trở công lý”. Phán quyết cũng khẳng định Katsav đã tiến hành một chiến dịch vận động chống lại các nguyên đơn. Bản luận tội khi đó được xem là một diễn biến bước ngoặt, một tình huống chưa từng có tiền lệ trong lịch sử Israel và trở thành tâm điểm chú ý của truyền thông thế giới.
Bắt đầu từ ngày 22/2/2011, phiên tòa bước vào giai đoạn kết án. Tròn một tháng sau đó, ông Moshe Katsav chính thức bị kết án 7 năm tù giam và 2 năm quản chế vì các tội danh nói trên, trở thành cựu tổng thống đầu tiên của Israel bị kết án tù giam. Ngoài án phạt tù, ông ta còn bị buộc phải bồi thường tiền cho hai nguyên đơn. Ngày 21/12/2016, Katsav đã được ân xá tha tù trước thời hạn sau khi đã thụ án 5 năm và 15 ngày.
