Sau 10 năm, xuất khẩu đạt hơn 260 tỷ USD
Trao đổi với báo chí bên lề hành lang Hội nghị tổng kết 10 thực hiện NQTW 7, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNN) Nguyễn Xuân Cường nhận định: “Dù còn nhiều khó khăn về chính sách, về nhiều yếu tố khách quan và chủ quan nhưng có thể thấy nông nghiệp là ngành “kiên cường” nhất trong các ngành kinh tế 10 năm qua”.
Trong khoảng thời gian 10 năm, một điểm dễ nhận thấy và nổi bật của ngành Nông nghiệp, đó là xuất khẩu đem lại nguồn thu lớn cho kinh tế đất nước.
Tổng kim ngạch xuất khẩu 10 năm (2008 - 2017) đạt 261,28 tỷ USD, tăng bình quân 9,24%/năm; riêng năm 2017 đạt 36,52 tỷ USD, tăng 20,05 tỷ so với năm 2008 và dự kiến năm 2018 kim ngạch xuất khẩu nông - lâm - thủy sản đạt 40 tỷ USD.
Đã có 10 nhóm mặt hàng có kim ngạch xuất khẩu từ 1 tỷ USD trở lên, trong đó có 5 mặt hàng (tôm, trái cây, hạt điều, cà phê và đồ gỗ) đạt kim ngạch xuất khẩu trên 3 tỷ USD (năm 2008 chỉ có 5 mặt hàng có kim ngạch xuất khẩu từ 1 tỷ USD trở lên và 2 mặt hàng đạt kim ngạch xuất khẩu trên 3 tỷ USD).
Theo thống kê, nông sản Việt Nam hiện có mặt trên 180 quốc gia và vùng lãnh thổ. Xuất khẩu nông sản Việt Nam đứng thứ 2 Đông Nam Á và thứ 15 thế giới.
Về việc thực hiện các chỉ tiêu chủ yếu của NQTW 7 khóa X, Bộ NN& PTNT nhận định, đến năm 2020 các chỉ tiêu đạt và có khả năng đạt là: Nâng cao thu nhập của dân cư nông thôn gấp trên 2,5 lần so với hiện nay (năm 2017 đạt khoảng 32 triệu đồng/người, tăng 3,49 lần so với năm 2008); Lao động nông nghiệp còn khoảng 30% lao động xã hội (năm 2017 đã giảm còn 40,1% và đến tháng 6/2018 còn 38,6%).
Số xã đạt tiêu chuẩn nông thôn mới khoảng 50% (dự kiến sẽ đạt trên 50%); Nâng hiệu suất sử dụng các công trình thuỷ lợi lên trên 80%.
Tuy nhiên, có một số chỉ tiêu khó đạt như: Tốc độ tăng trưởng đạt 3,5 - 4%/năm (giai đoạn 2008 - 2017 mới đạt 2,66%/năm); Tỉ lệ lao động nông thôn qua đào tạo đạt trên 50% (đến hết năm 2016 mới đạt 34,14% và trung bình chỉ tăng 3,11%/năm).
Đầu tư cho nông nghiệp còn nhỏ giọt
Mặc dù ngành Nông nghiệp đem lại nguồn thu lớn từ xuất khẩu và tiếp tục tăng song thực tế nguồn vốn đầu tư cho nông nghiệp còn nhỏ giọt. Ở góc độ so sánh, đầu tư cho nông nghiệp so với các ngành khác vẫn còn rất thấp.
Ông Lê Quốc Doanh (Thứ trưởng Bộ NN&PTNT) cho biết, trong thời gian 10 năm, tổng vốn đầu tư toàn xã hội cho nông - lâm - thủy sản chỉ đạt 632 nghìn tỷ đồng, bằng1,9% GDP và bằng 5,8% tổng vốn đầu tư toàn xã hội của cả nước.Vốn đầu tư phát triển từ ngân sách nhà nước (NSNN) cho NN&PTNT là 1,17 triệu tỷ đồng, trong đó đầu tư cho phát triển sản xuất nông - lâm - thủy sản là 415 nghìn tỷ đồng.
Trong 5 năm (2013 - 2017) vốn đầu tư từ NSNN cho nông nghiệp và nông thôn là 712 nghìn tỷ đồng, bằng 1,54 lần so với 5 năm trước đó. Tính riêng nguồn vốn do Bộ NN & PTNT quản lý giai đoạn 2008 - 2017 từ NSNN là 103.925 tỷ đồng, trung bình đạt 10.392 tỷ đồng/năm.
Bên cạnh đó, trong khoảng 5 năm trở lại đây, các DN đã bắt đầu quan tâm và đầu tư nhiều hơn cho nông nghiệp bởi cũng trong thời gian này, ngành Nông nghiệp đẩy mạnh tái cơ cấu và nhiều mô hình kinh tế nông nghiệp hiệu quả. Theo Tổng cục Thống kê, tính đến hết năm 2017, cả nước có 7.033 DN nông nghiệp, tăng gần 3 lần so với năm 2017 song vẫn chỉ chiếm 1,61% DN cả nước.
Ông Đặng Kim Sơn (nguyên Viện trưởng Viện Chính sách và Chiến lược NN&PTNT) cho rằng, sở dĩ DN vẫn “ngại” đầu tư vào nông nghiệp bởi hạ tầng nông thôn hiện nay còn rất thiếu, giao thông khó khăn, điện bị cắt thường xuyên, đường sắt kém phát triển, như Tây Nguyên cũng là vùng nông nghiệp lớn nhưng không hề có ki-lô-mét đường sắt nào. Bên cạnh đó, những vùng nông sản trọng điểm chiến lược chưa có đường cao tốc, chưa có các phương tiện giao thông hiện đại.
Vị chuyên gia có tiếng trong lĩnh vực nông nghiệp này cũng cho rằng khó khăn nhất trong việc thu hút đầu tư vào nông nghiệp chính là đất đai. Ông dẫn chứng: Muốn đầu tư vào ngành chăn nuôi, trồng trọt đòi hỏi quỹ đất đai lớn nhưng ở Việt Nam quy mô đất đai từng hộ lại quá nhỏ và manh mún (0,5/ha/hộ), chưa có cơ chế chuyển đất đai thành hàng hóa. Tâm lý của người nông dân khi đi khỏi làng coi đất đai là tài sản đảm bảo sau này chứ không muốn chuyển nó thành tài sản kinh doanh như nhiều quốc gia khác cùng có nền kinh tế nông nghiệp phát triển.
Sau hội nghị, Bộ NN&PTNN sẽ kiến nghị Quốc hội, Chính phủ tiếp tục chỉ đạo nghiên cứu và hoàn thiện cơ chế chính sách, nhất là chính sách về đất đai (đề xuất sửa Luật Đất đai) để tạo động lực mới cho tăng trưởng NN&PTNT; ưu tiên nguồn lực tương xứng với mục tiêu “5 năm sau tăng gấp 2 lần 5 năm trước” mà NQTW 7 khóa X đã đề ra…
