Trước đó, khối EFTA và Thái Lan đã từng đàm phán FTA vào tháng 10/2005. Hai vòng đàm phán đã được tổ chức trong các năm 2005 và 2006. Nhưng sau đó, hai bên đã ngừng các cuộc đàm phán từ năm 2006.
Đàm phán FTA được các Bộ trưởng EFTA và Phó Thủ tướng Thái Lan khởi động lại trong cuộc họp tháng 6/2022, tại Borgarnes, Iceland. Vòng đàm phán đầu tiên diễn ra cùng tháng 6/2022 tại Bangkok, Thái Lan. Vòng đàm phán cuối cùng (vòng 10) diễn ra tại Geneva, Thụy Sỹ tháng 8/2024.
Hiệp định FTA giữa khối EFTA và Thái Lan được đánh giá là một trong những thỏa thuận thương mại tiến bộ và toàn diện nhất trong khu vực. Với mục tiêu không chỉ thúc đẩy thương mại hàng hóa và dịch vụ mà còn mở rộng hợp tác trong các lĩnh vực then chốt như phát triển bền vững, quyền sở hữu trí tuệ, và hỗ trợ doanh nghiệp vừa và nhỏ (SME), FTA EFTA - Thái Lan đã tích hợp những yếu tố mới để phản ánh sự thay đổi của nền kinh tế toàn cầu. Đặc biệt, thỏa thuận này còn bao gồm một chương riêng biệt về phát triển bền vững, khuyến khích việc áp dụng các biện pháp bảo vệ môi trường, giảm thiểu khí thải toàn cầu và thúc đẩy các tiêu chuẩn công bằng xã hội.
Cùng với các cuộc đàm phán FTA, EFTA đã thực hiện một nghiên cứu đánh giá trước về tác động của FTA giữa hai bên đến phát triển bền vững. Báo cáo đánh giá cuối cùng được công bố tháng 9/2024 đã chỉ ra rằng, FTA giữa EFTA và Thái Lan sẽ tạo ra những lợi ích rõ ràng về kinh tế, bao gồm việc thúc đẩy đầu tư trực tiếp nước ngoài, gia tăng các cơ hội việc làm, và giảm lượng khí thải toàn cầu nhờ vào hiệu ứng chuyển hướng thương mại. Báo cáo này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc áp dụng các nguyên tắc phát triển bền vững trong các thỏa thuận thương mại quốc tế, đặc biệt là đối với các quốc gia đang phát triển như Thái Lan.
Trong năm 2023, tổng kim ngạch thương mại giữa hai bên đạt 3,2 tỷ Euro, trong đó EFTA xuất khẩu sang Thái Lan khoảng 1,4 tỷ Euro và nhập khẩu từ Thái Lan khoảng 1,8 tỷ Euro. Các mặt hàng xuất khẩu chủ yếu từ EFTA sang Thái Lan bao gồm đồng hồ, cá và động vật giáp xác, dược phẩm, máy móc và thiết bị điện. Ngược lại, EFTA nhập khẩu từ Thái Lan chủ yếu là thiết bị điện, máy móc, sản phẩm cơ khí, xe cộ và các sản phẩm sắt thép. Trong 5 năm qua, xuất khẩu từ EFTA sang Thái Lan đã tăng trưởng trung bình hàng năm 2,8%, trong khi nhập khẩu tăng 8,5% mỗi năm.
Khi FTA được thực thi, các chuyên gia kỳ vọng rằng tốc độ tăng trưởng này sẽ còn mạnh mẽ hơn, với nhiều cơ hội mở ra cho các doanh nghiệp tại cả hai khu vực trong việc tiếp cận thị trường và đầu tư.
Ông Pichai Naripthaphan - Bộ trưởng Thương mại Thái Lan đánh giá cao thành công của các cuộc đàm phán, cho rằng đây là một cột mốc quan trọng trong chính sách đối ngoại của Thái Lan. FTA này không chỉ giúp Thái Lan mở rộng quan hệ với châu Âu, mà còn thúc đẩy chiến lược của Chính phủ nhằm gia tăng thương mại và đầu tư nước ngoài. Đây là FTA đầu tiên mà Thái Lan ký kết với một khối thương mại châu Âu, đánh dấu bước ngoặt quan trọng trong chiến lược toàn cầu hóa của quốc gia này.
"Kết quả đàm phán sẽ sớm được trình lên nội các Thái Lan để phê duyệt, hướng tới khả năng ký kết chính thức tại Diễn đàn Kinh tế Thế giới ở Davos, Thụy Sĩ vào tháng 1/2025, với sự tham gia của Thủ tướng Paetongtarn Shinawatra", ông Pichai Naripthaphan - Bộ trưởng Thương mại Thái Lan cho biết.
Đàm phán thành công FTA, EFTA tiếp tục khẳng định chiến lược tăng cường quan hệ thương mại với các quốc gia ASEAN. Trước đó, EFTA đã ký kết FTA với Singapore (hiệu lực từ 2003), Philippines (2018) và Indonesia (2021). Hiện tại, khối này đang đàm phán FTA với Malaysia và Việt Nam, mở rộng phạm vi ảnh hưởng tại khu vực Đông Nam Á.
Hiệp định thương mại tự do EFTA - Thái Lan là hiệp định vì lợi ích sự phát triển của hợp tác toàn diện giữa hai bên, mang lại lợi ích bền vững và lâu dài cho cả hai khu vực trong bối cảnh toàn cầu hóa và hội nhập kinh tế ngày càng sâu rộng.
