Đẩy mạnh du lịch từ giải đua F1 năm 2020: Học gì từ kinh nghiệm thế giới?

Singapore kiếm bộn tiền từ đường đua 

Năm 2008, khi Singapore đăng cai tổ chức giải đua F1 vào tháng 9, cả thế giới phải đặt ra câu hỏi: “Quốc đảo này quá chật hẹp, lấy đâu ra đất để xây dựng đường đua?”. Tuy nhiên, với ý tưởng tổ chức giải F1 vào ban đêm, áp dụng công nghệ tiên tiến khiến cuộc đua được diễn ra trong điều kiện gần như ban ngày, Singapore đã gây ấn tượng cho du khách quốc tế.

Người Singapore lấy luôn đường phố ở khu Marina Bay làm nơi để các tay đua “trổ tài”, cũng giống như Giải đua tại Monaco – một trong những đường đua hấp dẫn nhất trên thế giới. Theo thống kê của Tổng cục Du lịch Singapore, giải F1 đã thu hút 350.000 du khách quốc tế đến với Singapore trong 8 năm. Nhờ đó, ngành du lịch nước này đã bỏ túi thêm 150 triệu đô la Singapore mỗi năm. 

Tuy nhiên, nếu nói về góc độ tổ chức, Singapore luôn được đưa ra là ví dụ hàng đầu. Đầu tiên, về mặt tìm kiếm nhà tài trợ, hợp đồng giải F1 có thời hạn 5 năm, theo đó, các nước chủ nhà phải chi trả chi phí khoảng 150 triệu USD cho mỗi hợp đồng đó. Vì vậy, đi tiên phong với tư cách là nhà tài trợ tài chính là nhà mạng Singtel, sau đó là hãng hàng không Singapore Airlines từ năm 2014. Bởi lẽ, ngành du lịch Singapore nhận ra, giải đấu là một chìa khoá khai phá, thúc đẩy tiềm năng du lịch. 

Bên cạnh đó, có tới 40% khán giả của Giải đua F1 Singapore là người nước ngoài, có khả năng chi trả cao. Do vậy, việc lựa chọn đúng nhà tài trợ chiến lược có ý nghĩa quan trọng. Tính từ năm 2008, ước tính mỗi năm có 250.000 người đến Singapore để xem đua xe F1, đóng góp cho quốc đảo khoảng hơn 100 triệu USD mỗi năm, so với kinh phí tổ chức là 30 triệu USD.  Doanh thu từ ngành du lịch đã tăng 141% trong giai đoạn 2008 - 2018.

Để tăng sức hút cho giải đấu, Singapore còn tổ chức nhiều sự kiện bên lề, trong đó có thể nhắc tới các đại nhạc hội với sự hiện diện của các nghệ sĩ nổi tiếng quốc tế. Theo dự báo của Tập đoàn Tư vấn Boston (BCG), khoảng 737 triệu USD tới từ chi tiêu du lịch trực tiếp trong vòng 10 năm, tức là mỗi năm du khách tới giải đua F1 chi thêm hơn 70 triệu USD cho các hoạt động du lịch đi kèm. 

Theo tờ The Strait Times, mỗi dịp tổ chức giải, các khách sạn quanh khu Marina Bay đều kín phòng và những chuỗi trung tâm thương mại tại Orchard Road lúc nào cũng đông khách. Ngoài ra, báo cáo của BCG cũng cho hay, một nguồn thu lớn cho quốc đảo đến từ việc bán bản quyền truyền hình, cùng các gói quảng cáo; khi ước tính có khoảng 90 triệu người theo dõi giải đua trực tuyến qua TV. Chưa kể tới người hâm mộ còn theo dõi qua các phương tiện truyền thông khác.

Trước những lợi ích to lớn mà F1 mang lại, người Singapore cũng phải “tỉnh táo”  tính toán đến một số tác động tiêu cực khác như tình trạng cấm đường, giảm du khách tới các khu vực không liên quan tới F1, sức hút của F1 đối với khu vực Đông Nam Á và trên thế giới đang có nhiều thay đổi… bên cạnh mức chi phí đắt đỏ để đăng cai giải đấu. 

Về vấn đề này, David Coulthard, cựu tay đua từng tranh tài với những nhà vô địch thế giới Lewis Hamilton, Sebastian Vettel, Jenson Button..., đã từng góp ý: “Việt Nam nên xây dựng một trường đua riêng bởi lợi ích lâu dài. Nếu sử dụng đường phố làm địa điểm thi đấu, sau khi chặng đua kết thúc sẽ không còn trở thành nơi tổ chức những sự kiện khác”. Những vấn đề chiến lược được đặt ra nhằm duy trì giải đua một cách lâu dài, giúp ngành du lịch hưởng lợi, phát triển một cách bền vững. 

Vì sao Malaysia “chia tay” giải đua F1?

Theo một báo cáo của Tổ chức Du lịch Thế giới (UNWTO), trong giai đoạn 1999 – 2012, ngành du lịch của Malaysia tăng tới 83%, đến từ sức hút của giải đua F1. Chỉ số sắc nét nhất chính là mức tăng trưởng 351% về lượng khách quốc tế hàng năm, khi đất nước này bắt đầu đăng cai tổ chức giải đua từ năm 1999 tại trường đua Sepang, Kuala Lumpur.

Tuy nhiên, trái với mong đợi, do “chi phí quá tốn kém, thu không đủ bù chi”, Malaysia đã phải ngậm ngùi “chia tay” Giải đua F1 vào năm 2017 sau 19 năm gắn bó. Như Thủ tướng Najib Razak nói trong thông cáo gửi tới báo chí trong và ngoài nước: “Chính phủ đã nhất trí kết thúc hợp đồng đăng cai một chặng đua F1 từ năm 2018, căn cứ vào sự sụt giảm doanh thu cho Malaysia so với chi phí bỏ ra để tổ chức cuộc đua” vào tháng 4/2017. 

Giải đua F1 Malaysia từng là một điểm nhấn về văn hóa du lịch cho đất nước này, giúp cho lượng khách du lịch đến Malaysia tăng vọt, quảng bá hình ảnh Malaysia đến toàn thế giới với tư cách là quốc gia châu Á thứ 2 sau Nhật Bản tổ chức được giải đua công thức 1. Chiếu vào tình huống của Việt Nam, đất nước ta cũng sẽ được biết tới là quốc gia thứ 3 tại Đông Nam Á, đồng thời là quốc gia thứ 34 trên thế giới tổ chức giải đua tốc độ lớn nhất toàn cầu.

Tuy nhiên, có thể nhận thấy, vào năm 1999 chỉ có khoảng 16 quốc gia đăng cai tổ chức giải đua F1 trên toàn thế giới. Nhưng đến nay, giải đua công thức 1 có mặt tại 22 quốc gia (không bao gồm những quốc gia đã rút khỏi việc đăng cai giải đua F1), trong đó tại châu Á có Trung Quốc, Bahrain, Singapore, Nhật Bản.

Người Malaysia hiểu rằng giải đua F1 tại Malaysia gặp phải quá nhiều cạnh tranh, đặc biệt đến từ “đối thủ đáng gờm” là Singapore. Nếu ở Singapore đang phải chịu một sự sụt giảm du khách hàng năm là 15% thì tại Malaysia, con số này còn tệ hơn. Giải đua F1 Malaysia 2016 chỉ bán được chưa đến 60% lượng vé phát hành. Trên thực tế, một phần không nhỏ khách du lịch đã bỏ trường đua Sepang có “tuổi đời” gần 20 năm để sang Marina Bay hoặc những trường đua khác mới lạ hơn.

Nguồn thu ngày càng ít đi nhưng chi phí để tổ chức một chặng đua vẫn không hề rẻ. Mỗi năm Malaysia phải bỏ ra hàng chục triệu USD chỉ riêng phí đăng cai, đó là còn chưa tính đến các chi phí về điều kiện vật chất, truyền thông. Con số được truyền thông ước tính lên đến hơn 50 triệu USD mỗi năm. Ngoài ra, còn phải nhắc tới chi phí bảo trì cho đường đua khi không được sử dụng. 

Quan trọng hơn hết, đơn vị bảo trợ chính cho chặng đua F1 ở Kuala Lumpur từ năm 1999 là Petronas – tập đoàn hoá dầu và khí đốt trực thuộc chính phủ đang liên tục gặp khó khăn vì sự bất ổn về giá dầu trong vài năm gần đây. Điều đó cho thấy, để duy trì giải đua hàng năm tốn kém tới một lượng tiền rất lớn. Vấn đề tài chính là bài toán nan giải nhất cho các quốc gia hiện nay khi quyết định đăng cai giải đua F1, khi cạnh tranh ngày càng nhiều, lượng du khách có chiều hướng phân tán qua các giải đua.

Theo giới truyền thông, việc rút khỏi giải đua F1 đã và đang xảy ra tại nhiều nước được đánh giá là có lịch sử đáng tự hào về đua xe. Đơn cử, nước Đức, quê hương của hai huyền thoại F1 Michael Schumacher, 7 lần vô địch thế giới và Sebastian Vettel, 4 lần vô địch thế giới, từng hai lần hủy kế hoạch tổ chức các chặng đua vào mùa 2015 và 2017.

Hai trường đua lớn ở Đức là Nurburgring và Hockenheim đang phải “gồng gánh” nhiều hơn khi việc thu hút khán giả ngày càng trở nên khó khăn. Cùng lý do với Malaysia, chi phí để tổ chức sự kiện này quá cao, khiến quốc gia này không thể duy trì liên tục chặng đua F1.