Phòng ngừa khả năng bị khiếu kiện
Theo nhóm chuyên gia, việc áp thuế TTTC sẽ ảnh hưởng trực tiếp tới lợi ích các doanh nghiệp (DN) FDI trong thời gian hưởng ưu đãi miễn giảm thuế, vốn có thuế suất thực tế thấp hơn 15%. Các ưu đãi về thuế của Việt Nam dành cho các doanh nghiệp (DN) ngoại trước đó sẽ không còn tác dụng nên có thể ảnh hưởng tới môi trường đầu tư chung.
Tuy nhiên, theo nhóm chuyên gia, hiện tại chúng ta chưa nghiên cứu những ưu đãi đầu tư khác phù hợp để “giữ chân” cũng như thu hút nhà ĐTNN mới vào Việt Nam, đồng thời gia tăng vị thế của các nhà đầu tư đang có. Từ thực tế đó, nhóm chuyên gia kiến nghị, để đánh giá toàn diện và sâu sắc về việc thực hiện thuế TTTC và tác động đến FDI, Chính phủ cần có những nghiên cứu chuyên sâu về việc thực hiện thuế TTTC và tác động của nó đến FDI.
Theo các chuyên gia, trước hết cần nghiên cứu kinh nghiệm của các nước trong việc thực thi thuế TTTC, vì ưu đãi thuế TNDN sẽ không còn là lợi thế cạnh tranh của Việt Nam so với các nước trong khu vực. Hiện các nước trong ASEAN cũng đang rốt ráo nghiên cứu chính sách mới để thích nghi với thuế TTTC. Điển hình là Singapore và Thái Lan đã bổ sung nhiều chính sách nhằm thích ứng với thuế TTTC. Thái Lan cũng đã lập tổ công tác của Chính phủ về gói chính sách nêu trên…
Đặc biệt, cần nghiên cứu sớm các quy định chi tiết theo hướng giảm khả năng khiếu kiện của DN chịu thuế; Đồng thời xác định nguyên tắc giải quyết khi khiếu kiện xảy ra, bảo đảm Nhà nước không bị thiệt hại.
“Việc xây dựng cơ sở dữ liệu tài chính, công cụ xác định thuế suất hiệu quả bằng ứng dụng công nghệ thông tin cũng cần được chuẩn bị tốt để hỗ trợ, tạo thuận lợi cho DN trong việc tính và kê khai nghĩa vụ thuế…” - chuyên gia NEU lưu ý.
Đồng thời, cho rằng Chính phủ cũng cần tiếp tục đẩy mạnh và tăng cường các kênh đối thoại, tham vấn ý kiến của cộng đồng DN và các đơn vị tư vấn thuế chuyên nghiệp trong quá trình xây dựng khung pháp lý về chính sách, cơ chế quản lý để các giải pháp khi triển khai sẽ thiết thực và nhận được sự đồng thuận tích cực từ phía DN.
Sử dụng nguồn thu tăng thêm một cách hiệu quả
Thuế TTTC là một loại thuế do Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD) khởi xướng. Theo Nghị quyết vừa được Quốc hội thông qua, Việt Nam áp thuế TTTC từ 1/1/2024. Thuế suất sẽ áp dụng là 15% với các DN đa quốc gia có tổng doanh thu hợp nhất 750 triệu Euro (khoảng 800 triệu USD) trở lên trong 2 năm của 4 năm liền kề nhất. Các nhà đầu tư thuộc diện chịu thuế sẽ buộc phải nộp thuế TTTC tại Việt Nam. Cơ quan Thuế ước tính ngân sách sẽ thu được hơn 14.600 tỷ đồng khi khoảng 122 tập đoàn ĐTNN vào Việt Nam thuộc diện nộp thuế này…
Từ nguồn thu tăng thêm khi thực hiện thuế TTTC, nhóm chuyên gia NEU kiến nghị cần thành lập Quỹ hỗ trợ đầu tư. Theo nhóm chuyên gia, đối với Việt Nam, việc tham gia triển khai thuế TTTC góp phần tăng cường hội nhập quốc tế nói chung, cải cách hệ thống thuế theo hướng phù hợp với thông lệ và chuẩn mực quốc tế nói riêng; Góp phần tăng nguồn thu từ thuế, hạn chế các hiện tượng trốn, tránh thuế, chuyển giá... của các tập đoàn đa quốc gia tại Việt Nam. Đây là một yếu tố tích cực của việc áp dụng thuế TTTC.
Với nguồn thu tăng thêm, Việt Nam cần có kế hoạch sử dụng một cách hiệu quả nhất. Cụ thể, Quốc hội giao cho Chính phủ trong năm 2024 khẩn trương xây dựng Nghị định của Chính phủ về việc thành lập Quỹ hỗ trợ đầu tư từ nguồn thu tăng thêm khi thực hiện thuế TTTC và các nguồn hợp pháp khác; Đồng thời quản lý, sử dụng quỹ hỗ trợ đầu tư một cách hợp lý, đúng mục đích nhằm ổn định môi trường đầu tư, khuyến khích thu hút các nhà đầu tư chiến lược, tập đoàn đa quốc gia và hỗ trợ các DN trong nước đối với một số lĩnh vực cần khuyến khích đầu tư.
Cụ thể, cần hỗ trợ thêm DN bằng cách tăng thêm các khoản chi phí được trừ khi xác định thu nhập chịu thuế TNDN như chi đào tạo mới, đào tạo lại nguồn nhân lực, tăng mức trích khấu hao tài sản cố định góp phần thu hồi nhanh vốn đầu tư; Chi phí nghiên cứu và phát triển; Chi phí đầu tư trang thiết bị, nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ, hoặc chuyển giao công nghệ; Chi bảo vệ môi trường, tăng trưởng xanh (bao gồm nghiên cứu và ứng dụng).
