Mở rộng để góp phần đấu tranh chống tham nhũng
Báo cáo tại phiên họp, Cục trưởng Cục Bổ trợ tư pháp Đỗ Hoàng Yến cho biết: Qua hơn 5 năm triển khai thi hành Luật, cùng với những kết quả đạt được, công tác GĐTP đã bộc lộ một số bất cập, hạn chế. Chẳng hạn, hoạt động giám định ở một số lĩnh vực còn chưa bảo đảm đáp ứng yêu cầu, nhất là giải quyết các vụ án về tham nhũng, kinh tế; năng lực, số lượng, chất lượng đội ngũ giám định viên, cơ sở vật chất, điều kiện bảo đảm thực hiện giám định còn hạn chế; một số bộ, ngành chủ quản các lĩnh vực giám định chuyên ngành chưa thực hiện đầy đủ thẩm quyền, trách nhiệm trong thực hiện và quản lý GĐTP.
Về cơ bản, các vướng mắc trong hoạt động GĐTP hiện nay chủ yếu do công tác tổ chức thi hành pháp luật. Tuy nhiên, để bảo đảm đáp ứng yêu cầu đấu tranh phòng, chống tham nhũng (PCTN) trong tình hình mới, cần nghiên cứu sửa đổi, bổ sung Luật GĐTP theo yêu cầu của Ban Chỉ đạo Trung ương về PCTN.
Theo đó, dự kiến bổ sung các quy định liên quan đến căn cứ, cách thức trưng cầu giám định, đánh giá, sử dụng kết luận giám định, quy định về thời hạn giám định; bổ sung quy định liên quan đến quyền và trách nhiệm của bên trưng cầu, bên được trưng cầu; xác định rõ trách nhiệm của các bộ, ngành và UBND cấp tỉnh đối với công tác GĐTP.
 |
Qua nghiên cứu, Bộ Tư pháp thấy rằng, hiện nay một số cơ quan nhà nước có thẩm quyền trưng cầu giám định (như cơ quan thanh tra, kiểm toán) nhằm thực hiện chức năng, nhiệm vụ được giao, góp phần vào việc đấu tranh PCTN. Do vậy, Bộ Tư pháp đề xuất bổ sung quy định: Trong trường hợp pháp luật chuyên ngành (pháp luật về thanh tra, pháp luật về kiểm toán…) có quy định các cơ quan nhà nước có thẩm quyền trưng cầu giám định để thực hiện chức năng, nhiệm vụ được giao thì trình tự, thủ tục trưng cầu và thực hiện giám định được thực hiện theo quy định của Luật GĐTP. Quy định này nhằm khắc phục việc trốn tránh trách nhiệm giám định của cá nhân, tổ chức được trưng cầu cũng như bảo đảm chất lượng giám định trong những trường hợp này.
Không quy định trái với các luật tố tụng
Đại diện một số bộ, ngành đã đưa ra các quan điểm ý kiến của mình về một số nội dung như giám định pháp y tâm thần, giám định pháp y, thời hạn giám định, kinh phí thực hiện…
Phó Viện trưởng VKSNDTC Trần Công Phàn thẳng thắn chỉ ra thực trạng, có những vụ án nhiều năm trời mà không kết quả giám định mà không ai nhận giám định và cũng không ai phải chịu trách nhiệm. Vì vậy, cần sửa đổi, bổ sung Luật GĐTP nhưng để nâng cao hiệu quả đấu tranh PCTN, theo ông Phàn có thể pháp điển hóa một số quy định hiện hành tại Thông tư liên tịch số 01/2017/TTLT-VKSNDTC-TANDTC-BCA-BTP (quy định những trường hợp cần thiết phải trưng cầu GĐTP trong giải quyết vụ án, vụ việc về tham nhũng, kinh tế). Về giám định phục vụ hoạt động thanh tra, ông Phàn đề nghị tính toán kỹ, nếu trước mắt sửa đổi, bổ sung Luật để phục vụ giải quyết kịp thời án kinh tế, tham nhũng thì chưa nên quy định.
Phó Viện trưởng Viện Khoa học hình sự (Bộ Công an) Đặng Văn Đoàn phân tích nhiều lý do để đề xuất cho phép Công an cấp tỉnh được thực hiện giám định pháp y. Trong đó có lý do nhằm thực hiện chủ trương của Bộ trưởng Bộ Công an trên tinh thần “Bộ tinh, tỉnh mạnh, huyện toàn diện, xã bám cơ sở” và đội ngũ cán bộ Công an cấp tỉnh hiện ngày càng được kiện toàn, tăng cường. Đồng thời, ông Đoàn cũng nêu tình hình phức tạp của các chất ma túy mới và những khó khăn trong công tác giám định ma túy với mong muốn được tháo gỡ để phòng ngừa, đấu tranh, phát hiện và ngăn chặn tội phạm ma túy một cách có hiệu quả.
Kết luận cuộc họp, Bộ trưởng Lê Thành Long thống nhất cao với việc sửa đổi, bổ sung Luật GĐTP cần tập trung vào đấu tranh PCTN theo yêu cầu của Ban Chỉ đạo PCTN. “Những quy định này phải khả thi, không trái với pháp luật hiện hành, đặc biệt là các luật tố tụng” – Bộ trưởng nhấn mạnh.
Riêng vấn đề mở rộng giám định sang phục vụ công tác thanh tra, Bộ trưởng cho rằng, đây cũng là phục vụ cho công cuộc đấu tranh PCTN. “Có thể suy nghĩ theo hướng đối với vụ việc thanh tra, cơ quan tiền tố tụng cũng có quyền yêu cầu trưng cầu giám định, sử dụng theo mục đích của mình trong phạm vi chuyên môn và pháp luật thanh tra” – Bộ trưởng gợi ý và yêu cầu Tổ biên tập tiếp tục nghiên cứu.
Bộ trưởng cũng khẳng định, Bộ Tư pháp sẽ nghiên cứu tiếp thu các nội dung cụ thể mà các đại biểu đã góp ý, như về thời hạn; thuật ngữ, từ ngữ; kinh phí… Bộ trưởng cũng chỉ đạo trực tiếp Cục Bổ trợ tư pháp các vấn đề chi tiết có liên quan đến việc hoàn thiện và trình dự án Luật.
