Syria
Một số chuyên gia về chính sách đối ngoại cho rằng cuộc chiến ở Syria đang dần đi đến hồi kết và Chính phủ của ông Bashar al-Assad sẽ giành chiến thắng. Tuy nhiên, theo ông Dempsey, cuộc xung đột này vẫn rất đáng lo ngại trong năm 2019.
Bởi thỏa thuận ngừng bắn ở tỉnh Idlib, nơi có hàng nghìn tay súng cực đoan của tổ chức khủng bố quốc tế al-Qaeda và nhóm Nhà nước Hồi giáo (IS) và khoảng hai triệu dân thường, đang có nguy cơ sụp đổ bất cứ lúc nào.
Thời gian qua, một số cuộc giao tranh đã nổ ra giữa Chính phủ Syria và các phần tử cực đoan đã nổ ra tại tỉnh này. Ngoài ra, cũng có những thông tin cho biết Chính phủ của ông Assad gần đây đã đưa các đơn vị chiến đấu từ miền Nam Syria tới Idlib.
Các nhà quan sát dự báo rằng, trong vài tháng tới, nhiều khả năng chính quyền Syria sẽ tiến hành một chiến dịch tấn công quy mô lớn để giành lại quyền kiểm soát Idlib.
 |
| Syria vẫn là một điểm nóng tiềm ẩn nhiều rủi ro về an ninh và nhân đạo |
Đây là diễn biến đáng lo ngại bởi Liên Hợp quốc đã cảnh báo rằng một cuộc xung đột lớn ở Idlib có thể khiến thêm một triệu người Syria nữa phải rời bỏ nhà cửa để chạy trốn lên khu vực biên giới phía bắc, giáp Thổ Nhĩ Kỳ.
Thổ Nhĩ Kỳ chắc chắn sẽ ngăn chặn dòng người này lại. Thêm vào đó, chiến sự cũng sẽ dấy lên những lo ngại về việc sử dụng vũ khí hóa học, kéo theo đó là nguy cơ Mỹ và phương Tây sẽ đáp trả bằng quân sự, khiến tình hình tại Syria trở nên phức tạp hơn.
Ngoài ra, việc Mỹ chuẩn bị rút quân khỏi Syria được dự báo sẽ khiến Thổ Nhĩ Kỳ quyết tâm hơn trong việc triển khai binh lính để loại bỏ ảnh hưởng của người Kurd ở biên giới giữa nước này với Syria. Động thái này có thể dẫn đến bùng nổ xung đột quân sự trực tiếp giữa Thổ Nhĩ Kỳ với các lực lượng người Kurd trong vài tháng tới.
Việc rút quân đột ngột khỏi Syria của Mỹ còn có thể khiến những tàn tích của IS ở khu vực phía Đông Syria trỗi dậy. Vì vậy, cuộc xung đột Syria vẫn là một điểm nóng tiềm ẩn nhiều rủi ro về an ninh và nhân đạo cần chú ý.
Iran
Chính phủ Iran đang phải xử lý những thách thức cả trong nước lẫn quốc tế căng thẳng nhất, ít nhất là trong vòng một thập kỷ trở lại đây. Sau khi Mỹ quyết định tái áp đặt các biện pháp trừng phạt kinh tế nhằm vào Iran vào tháng 11 vừa qua, sản lượng xuất khẩu dầu của Iran đã giảm xuống còn khoảng một triệu thùng mỗi ngày, ít hơn đáng kể so với sản lượng 2,5 triệu thùng hồi đầu năm.
Diễn tiến này đã ảnh hưởng mạnh đến nền kinh tế vốn phụ thuộc khá nhiều vào xuất khẩu dầu mỏ của Iran. Theo dự báo của Quỹ Tiền tệ quốc tế, tăng trưởng của Iran có thể sẽ chỉ đạt 1,5% trong năm 2018 và khoảng 3,5% trong năm 2019 thay vì dự báo 4% được đưa ra trước đó.
Phát triển kinh tế chậm lại cộng với các vấn đề trong nước như tỷ lệ thất nghiệp cao, tình trạng tham nhũng trong khu vực công và cả đợt hạn hán tồi tệ nhất trong 50 năm trở lại đây được dự báo có thể khiến Chính phủ Iran phải đối mặt với một năm đầy thách thức trước mắt. Nhiều khả năng Iran sẽ không thụ động trước các diễn biến này.
 |
| Lực lượng quân đội Iran phô bày sức mạnh |
Theo ông Dempsey, Iran nhiều khả năng sẽ có một loạt các hoạt động, từ thử tên lửa đạn đạo mới như nước này đã tiến hành hôm đầu tháng 12 tới gia tăng các hoạt động hải quân tại khu vực Vịnh Ba Tư và nhiều biện pháp khác.
Hầu hết các chuyên gia về Iran đều tin rằng Tehran sẽ tránh một cuộc xung đột quân sự với Mỹ và các đồng minh khu vực. Song, cũng có những ý kiến lo ngại rằng áp lực về kinh tế và chính trị có thể khiến Chính phủ Iran có những tính toán sai lầm. Khả năng xảy ra một cuộc xung đột quân sự cũng đã được nhiều nhà quan sát nhắc tới.
Nga - Ukraine
Thách thức địa chính trị lớn thứ ba trong năm tới là căng thẳng giữa Nga và Ukraine. Quan hệ giữa hai nước đã xấu đi đáng kể kể từ khi Nga sáp nhập bán đảo Crimea vào năm 2014 và một số sự kiện diễn ra sau đó. Mới đây nhất, hồi tháng 11 vừa qua, Nga đã bắt giữ ba tàu và các thủy thủ của Ukraine về cáo buộc các tàu này đã xâm nhập trái phép lãnh hải Nga.
Sau vụ việc, Ukraine tố cáo Nga đã tăng cường binh lính tính tại khu vực biên giới nước này. Theo một số chuyên gia, trong bối cảnh Urkaine năm 2019 sẽ tổ chức bầu cử tổng thống, đương kim Tổng thống nước này Petro Poroshenko cần một cuộc chiến nhỏ để nâng cao uy tín cho bản thân.
 |
| Thủy thủ Ukraina bị binh sĩ Nga dẫn giải ra tòa sau lần Nga nổ súng bắt tàu Ukraina |
Thêm vào đó, việc căng thẳng với Nga cũng có thể giúp ông Poroshenko nhận được những khoản viện trợ từ đồng minh, như việc Mỹ đã quyết định phân bổ 10 triệu USD để hỗ trợ lực lượng hải quân Ukraine sau sự cố ở Eo biển Kerch. Do đó, chiến tranh có thể bùng phát ở quy mô nhỏ tại Ukraine trong thời gian tới.
Trung Quốc
Dư luận hiện nay chủ yếu chú ý tới tranh chấp thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc. Song, những căng thẳng quân sự giữa hai bên cũng cần phải được chú ý. Trong những năm qua, để đối phó với sự quyết đoán về mặt ngoại giao và quân sự của Trung Quốc tại biển Đông, Mỹ đã tăng cường đáng kể các cuộc tuần tra hải quân và không quân ở khu vực này.
Mỹ hồi mùa thu vừa qua cũng đã không mời Trung Quốc tham gia cuộc tập trận hải quân quốc tế Vành đai Thái Bình Dương thường niên, đồng thời tăng cường các chuyến ghé thăm của tàu thuyền tại khu vực eo biển Đài Loan.
Về phần mình, Trung Quốc cũng đã công khai bảo vệ các yêu sách chủ quyền trên Biển Đông và tiếp tục các hoạt động quân sự ở khu vực, trong đó có việc triển khai tên lửa đất đối không và thiết bị làm nhiễu radar…
Căng thẳng quân sự giữa Mỹ và Trung Quốc đã tăng mạnh vào tháng 10 vừa qua, khi một tàu chiến của Trung Quốc đã áp sát, buộc tàu khu trục của Mỹ phải đổi hướng đột ngột tại vùng biển xung quanh quần đảo Trường Sa.
Mỹ và Trung Quốc đều luôn muốn tránh một cuộc khủng hoảng nhưng trong bối cảnh hai bên thường xuyên có những chỉ trích lẫn nhau liên quan đến tranh chấp thương mại và một loạt các vấn đề khác, việc các bên không kiềm chế được trong một tình huống cụ thể nào đó hoàn toàn có thể dẫn tới xung đột quân sự giữa hai bên.
Triều Tiên
Dự báo đe dọa tiềm ẩn khác của năm 2019 là Triều Tiên và những diễn biến xung quanh chương trình vũ khí hạt nhân và tên lửa của nước này. Nhiều khả năng Tổng thống Mỹ Donald Trump và Nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim jong-un sẽ có cuộc gặp thượng đỉnh thứ hai vào đầu năm 2019.
 |
| Tổng thống Mỹ Trump và nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un |
Tuy nhiên, hai bên nhiều khả năng sẽ chỉ đạt được rất ít thành quả cụ thể từ cuộc đàm phán này. Vì vậy, cần chuẩn bị trước khả năng ông Kim sẽ có những hành động quyết đoán vào cuối năm. Nhà lãnh đạo Triều Tiên có thể sẽ thể hiện sự thất vọng của mình đối với kết quả đàm phán ít nhất là bằng một vụ thử tên lửa hạt nhân mới.
Bên cạnh đó, Triều Tiên cũng có thể sẽ có những động thái khác, khiến căng thẳng gia tăng.
Ngoài các điểm nóng trên, những mâu thuẫn nội tại tại một số nước có thể sẽ đạt đến đỉnh điểm vào năm tới, kéo theo những hệ lụy đáng kể. Ví dụ, khủng hoảng kinh tế tại Venezuela có thể sẽ diễn tiến xấu hơn trong năm 2019.
Sự ổn định chính trị nội bộ của Ả rập Xê-út sau vụ mật vụ nước này sát hại một nhà báo tại Thổ Nhĩ Kỳ cũng là vấn đề đáng chú ý. Với phương Tây, đảm bảo tăng trưởng kinh tế và giải quyết những mâu thuẫn xã hội cũng là thách thức đối với Chính phủ các nước như Mỹ, Anh, Pháp, Đức…
