Dự thảo Luật Quản lý thuế: Sàn TMĐT có trách nhiệm khấu trừ, kê khai, nộp thuế thay cho cá nhân kinh doanh

Liên quan đến Luật QLT tại dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật chứng khoán, Luật kế toán, Luật Kiểm toán độc lập, Luật Ngân sách nhà nước, Luật Quản lý, sử dụng tài sản công, Luật QLT, Luật Dự trữ Quốc gia (1 luật sửa 7 luật) nhiều nội dung đang được dự luận quan tâm.

Theo thông tin từ Bộ Tài chính, có 2 nhóm chính sách lớn được sửa đổi lần này là: Thứ nhất, hoàn thiện quy định để tháo gỡ vướng mắc về cơ chế chính sách, nâng cao hiệu lực hiệu quả QLT, tăng cường trách nhiệm công vụ để đảm bảo công bằng, bình đẳng, minh bạch, thống nhất trong hệ thống văn bản pháp luật (bao gồm 06 giải pháp);

Thứ hai, tạo nguồn lực cho phát triển kinh tế xã hội thông qua mở rộng cơ sở thu, chống thất thu thuế, nhất là hoạt động thương mại điện tử (TMĐT), kinh doanh dựa trên nền tảng số (bao gồm 02 giải pháp).

Một trong những vấn đề mà dư luận quan tâm trong thời gian qua là sàn TMĐT thực hiện khấu trừ, kê khai, nộp thuế thay cho hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh và cung cấp thông tin cho cơ quan thuế (CQT). Đây là những vấn đề nằm trong nhóm chính sách lớn thứ hai được sửa đổi lần này.

Sửa đổi, bổ sung quy định về nguyên tắc khai thuế, tính thuế

Lý giải cho việc sửa đổi, bổ sung quy định về nguyên tắc khai thuế, tính thuế, Bộ Tài chính cho biết, khái niệm về “cơ sở thường trú” hiện nay chỉ có tại quy định của pháp luật thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN) và trong việc áp dụng hiệp định tránh đánh thuế 2 lần giữa Việt Nam và các quốc gia, vùng lãnh thổ.

Quy định hiện hành tại khoản 4 Điều 42 Luật QLT dẫn đến một số nhà cung cấp nước ngoài (NCCNN) cho rằng, trường hợp họ có hình thành cơ sở thường trú tại Việt Nam thì họ không thuộc đối tượng phải đăng ký thuế, kê khai nộp thuế theo quy định tại khoản 4 Điều 42 Luật QLT.

Trong trường hợp này, họ chỉ thuộc đối tượng nộp thuế TNDN trên phần lợi nhuận phân bổ cho cơ sở thường trú theo quy định của pháp luật thuế TNDN và Hiệp định tránh đánh thuế 2 lần (ví dụ như trường hợp của Booking.com).

Tuy nhiên, theo quy định của pháp luật về thuế GTGT và pháp luật về thuế TNDN thì các NCCNN khi thực hiện hoạt động kinh doanh TMĐT, kinh doanh dựa trên nền tảng số và các dịch vụ khác tại Việt Nam thì NCCNN thuộc đối tượng nộp thuế TNDN và thuế GTGT.

Ngoài ra, chính sách hiện hành về khai thuế, nộp thuế đối với các hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh có phát sinh hoạt động kinh doanh TMĐT chưa có quy định riêng mà áp dụng chung quy định như đối với hộ, cá nhân kinh doanh truyền thống do đó đang tồn tại bất cập, vướng mắc.

Bên cạnh đó chưa có giải pháp quản lý hiệu quả đối với các mô hình kinh doanh qua sàn giao dịch TMĐT. Theo quy định hiện hành, hộ, cá nhân kinh doanh thông qua sàn TMĐT có trách nhiệm tự kê khai, tự nộp thuế, tự chịu trách nhiệm. CQT QLT đối với các hộ, cá nhân kinh doanh trên sàn thông qua cơ chế yêu cầu sàn TMĐT cung cấp thông tin và thu thập thông tin từ bên thứ 3 để rà soát đưa vào diện quản lý, yêu cầu kê khai phù hợp thực tế, điều chỉnh doanh thu hoặc xử lý truy thu.

Pháp luật hiện hành đã quy định một số trường hợp khai thay, nộp thay cho các hộ, cá nhân kinh doanh TMĐT bao gồm: (1) Tổ chức hợp tác kinh doanh với cá nhân, tổ chức trong nước là đối tác của NCCNN không có cơ sở thường trú tại Việt Nam thực hiện chi trả thu nhập từ sản phẩm, dịch vụ nội dung thông tin số cho cá nhân theo thỏa thuận với NCCNN;

(2) Sàn giao dịch TMĐT thực hiện việc khai thuế thay, nộp thuế thay cho cá nhân trên cơ sở ủy quyền theo quy định của pháp luật dân sự (chỉ thực hiện khi có ủy quyền dân sự của hộ, cá nhân kinh doanh). Do đó, cần có giải pháp quản lý hiệu quả hơn đối với mô hình kinh doanh qua sàn TMĐT.

Ngoài ra, theo kinh nghiệm quốc tế về triển khai cơ chế sàn TMĐT kê khai, nộp thuế thay cho người bán: đây là nội dung được khuyến nghị triển khai trong các tài liệu, nghiên cứu của OECD, các tổ chức quốc tế khác (IMF, ADB,…), cũng như đã chứng minh thực tế hiệu quả triển khai của các nước tiên tiến trên thế giới và trong khu vực (Anh, EU, Australia, Thái Lan, Đài Loan,…).

Từ đó, Bộ Tài chính đề xuất sửa đổi, bổ sung tại khoản 4 Điều 42 về nguyên tắc khai thuế, tính thuế nhằm mở rộng cơ sở thu, đảm bảo công bằng, bình đẳng trong hoạt động kinh doanh TMĐT, kinh doanh dựa trên nền tảng số, gồm các nội dung: (i) Sửa đổi bỏ cụm từ “không có cơ sở thường trú tại Việt Nam” đối với NCCNN khi thực hiện hoạt động kinh doanh TMĐT, kinh doanh dựa trên nền tảng số và các dịch vụ khác tại Việt Nam để không phân biệt có hay không có cơ sở thường trú tại Việt Nam đều phải kê khai, nộp thuế qua Cổng Thông tin điện tử của Tổng cục Thuế.

(ii) Bổ sung quy định trường hợp tổ chức là nhà quản lý sàn giao dịch TMĐT có chức năng thanh toán có trách nhiệm khấu trừ, kê khai, nộp thuế thay cho hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh có phát sinh hoạt động kinh doanh TMĐT thông qua sàn giao dịch TMĐT để cải cách thủ tục hành chính, tập trung đầu mối kê khai, đáp ứng việc kê khai, nộp thuế phù hợp với đặc thù của hoạt động kinh doanh TMĐT.

Sửa đổi, bổ sung quy định về khai thác, chia sẻ dữ liệu với cơ quan thuế

Lý giải về việc sửa đổi, bổ sung quy định liên quan đến khai thác, chia sẻ dữ liệu giữa CQT với các cơ quan liên quan, Bộ Tài chính cho biết, qua thực tiễn, việc định danh, xác thực cá nhân, tổ chức là vấn đề quan trọng để phòng ngừa các hành vi gian lận, trốn thuế trong hoạt động TMĐT.

Tuy nhiên việc kết nối Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư với cơ sở dữ liệu, hệ thống thông tin của các bộ, ngành, địa phương về hộ tịch, thuế, ngân hàng, viễn thông... còn chậm và chưa đồng bộ.

Theo Bộ Tài chính, việc chia sẻ dữ liệu giữa các bộ, ngành trong thời gian qua chủ yếu theo phương thức thủ công, chưa được thực hiện theo hình thức điện tử để đảm bảo chính xác, thường xuyên, liên tục, đáp ứng kịp thời yêu cầu quản lý. Công tác phối hợp giữa các bộ, ngành để quản lý đối với hoạt động TMĐT chưa thực sự hiệu quả do đó cần thiết bổ sung sửa đổi quy định như trên để công tác cung cấp, chia sẻ, kết nối thông tin đạt kết quả tốt hơn.

Do đó, Bộ Tài chính đề xuất sửa đổi, bổ sung khoản 11 Điều 15 Luật QLT quy định về khai thác, chia sẻ dữ liệu giữa CQT với các cơ quan liên quan theo hướng quy định Bộ Công Thương, Bộ Công an, Bộ Thông tin và Truyền thông, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Giao thông Vận tải và các Bộ, ngành liên quan có trách nhiệm phối hợp xây dựng cơ sở dữ liệu, cung cấp thông tin, kết nối để chia sẻ dữ liệu liên quan đến các đối tượng kinh doanh trong lĩnh vực TMĐT, kinh doanh trên nền tảng số để phục vụ công tác QLT đối với hoạt động TMĐT. Ngân hàng thương mại, tổ chức tín dụng, trung gian thanh toán và các ngân hàng khác có trách nhiệm chia sẻ dữ liệu, cung cấp thông tin liên quan đến giao dịch trong lĩnh vực thuế, số liệu giao dịch TMĐT.