Gỗ ván xuất khẩu bị nghi ngờ xuất xứ từ Trung Quốc
Theo Tổng cục Lâm nghiệp (TCLN- Bộ NN&PTNT), hiện DN gỗ Việt Nam đang vướng phải 2 vụ kiện liên quan đến mặt hàng ván dán xuất khẩu (XK) sang Hoa Kỳ và Hàn Quốc.
Theo đó, ngày 1/3/2020, Bộ Thương mại (DOC) Hoa Kỳ chính thức tiếp nhận đơn khởi kiện của Liên minh Thương mại công bằng gỗ dán cứng Hoa Kỳ, với nội dung: điều tra áp dụng chống lẩn tránh thuế chống bán phá giá, chống trợ cấp sản phẩm đối với mặt hàng ván dán (mã HS 4412) XK từ Việt Nam do có nghi ngờ mặt hàng này có xuất xứ từ Trung Quốc.
Ngày 6/9/2020, DOC đã quyết định khởi xướng điều tra, gửi bản câu hỏi khảo sát về số lượng và giá trị XK ván dán sang Hoa Kỳ cho 55 DN Việt Nam và yêu cầu các DN hoàn thành và gửi câu trả lời về DOC trước ngày 24/9/2020. Sau ngày 24/9/2020, DOC sẽ lựa chọn DN điều tra bắt buộc và tiến hành điều tra sơ bộ.
Theo số liệu XK mặt hàng ván dán sang Hoa Kỳ, trong 8 tháng đầu năm vẫn đang có tăng trưởng, tổng 8 tháng đạt 212 triệu USD, tăng 14,4% so với cùng kỳ 2019. Theo TCLN, điều này cho thấy, trong giai đoạn trước mắt, XK ván dán vào Hoa Kỳ chưa bị ảnh hưởng do vụ kiện.
Trước đó, ngày 27/9/2019, Hiệp hội sản xuất gỗ Hàn Quốc gửi đơn lên Ủy ban Thương mại Hàn Quốc (KCT) yêu cầu điều tra chống bán phá giá đối với ván dán (mã HS 4412) của Việt Nam cho các lô hàng nhập khẩu (NK) vào Hàn Quốc từ tháng 7/2018 đến tháng 6/2019.
Sau hơn 5 tháng tiếp nhận, khởi xướng, điều tra, ngày 26/5/2020, Bộ Kinh tế và Tài chính Hàn Quốc đã quyết định áp thuế chống bán phá giá tạm thời đối với ván dán NK từ Việt Nam từ 9,18% -10,65% trong thời hạn từ ngày 29/5/2020 đến ngày 28/9/2020.
Trái với thị trường Hoa Kỳ, theo đại diện TCLN, việc Hàn Quốc điều tra, áp thuế tạm thời đối với XK ván dán Việt Nam khiến XK ván dán vào thị trường này có nhiều biến động. Cụ thể: 5 tháng đầu năm (Hàn Quốc chưa áp thuế chống bán phá giá tạm thời) giá trị XK 118 triệu USD, tăng 28% so với cùng kỳ năm 2019, sau khi áp thuế chống bán phá giá tạm thời, giá trị XK 3 tháng (tháng 6,7 và 8) đạt 31,4 triệu, giảm 41,4% so với cùng kỳ năm 2019.
Làm gì để bảo vệ ngành gỗ?
“Không thể phủ nhận rằng cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung đã tạo ra cơ hội rất lớn cho ngành gỗ mở rộng XK, đặc biệt ở những thị trường chiến lược. Tuy nhiên, cơ hội cũng đồng hành với các rủi ro về gian lận thương mại (GLTM)…”- Chủ tịch Viforest, ông Đỗ Xuân Lập lưu ý.
Số liệu XK Tổng cục Hải quan cho thấy kim ngạch XK các mặt hàng gỗ của Việt Nam sang Mỹ tăng từ 43% năm 2018 trên tổng kim ngạch XK cả nước, lên 50% năm 2019, và 53% vào 8 tháng đầu 2020.
Tuy nhiên, không chỉ có mặt hàng gỗ dán đang bị Chính phủ Mỹ thực hiện điều tra, theo ông Lập, hiện còn có 2 mặt hàng mà đang có tín hiệu rủi ro, đó là mặt hàng tủ bếp/tủ nhà tắm làm từ gỗ dán và ghế sofa có khung làm từ gỗ dán.
Cụ thể, trong 8 tháng đầu 2020, kim ngạch XK tủ bếp từ Việt Nam sang Mỹ tăng trên 80%, kim ngạch XK khung ghế sofa có khung làm từ gỗ dán sang Mỹ tăng trên 40 %. Cùng lúc đó, con số NK thành phẩm làm các mặt hàng này từ Trung Quốc vào Việt Nam tăng lần lượt là 153% với bộ phận làm tủ bếp và đối với mặt hàng gỗ dán đã cắt thành từng bộ phận để làm sofa từ chỗ không nhập mặt hàng này trong năm 2019 và 2 tháng đầu năm 2020, lên lượng nhập vài nghìn m3/tháng trong những tháng vừa qua.
“Ngoài ra, chúng ta cũng thấy các nhà máy của Trung Quốc đầu tư vào sản xuất mặt hàng này tại Việt Nam tăng vọt. Rõ ràng đã chuyển lợi thế của chúng ta cho lợi thế của các DN FDI Trung Quốc…”- Chủ tịch Viforest cảnh báo.
Thông tin từ các Hiệp hội các địa phương cũng cho biết hiện có một số DN Trung Quốc đang thuê pháp nhân một số DN của Việt Nam để NK những sản phẩm đã hoàn thiện để XK sang Mỹ. Theo Chủ tịch Viforest, đây là những dấu hiệu về GLTM tương đối rõ ràng. Và với việc thành lập Chi hội tủ bếp có sự tham gia của các DN sản xuất tủ bếp chân chính của Trung Quốc (dự kiến vào tháng 11 tới), theo ông, là cầu nối và kênh thông tin quan trọng cho việc vạch trần những DN núp bóng, trốn xuất xứ như đang diễn ra…
“Kiểm soát chặt chẽ GLTM là vấn đề sống còn với ngành gỗ. Các Hiệp hội sẽ tiếp tục phát huy vai trò của mình, nắm bắt thông tin, kết nối với các cơ quan quản lý nhằm kiểm soát tốt tình hình…” - Chủ tịch Viforest khẳng định.
Liên quan đến các vụ kiện đối với DN ngành gỗ, Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Hà Công Tuấn cho biết, Bộ sẽ tiếp tục đồng hành, tháo gỡ, xem xét những vấn đề về cơ chế chính sách và hài hòa hóa các quy định và thông lệ quốc tế để ngành gỗ phát triển bền vững hơn. Đồng thời, lắng nghe ý kiến của các DN, hiệp hội để DN làm ăn có hiệu quả, góp phần có ý nghĩa vào việc phát triển kinh tế xã hội chung của cả nước.
Ông Bùi Chính Nghĩa - Phó Tổng cục trưởng TCLN cho biết, TCLN sẽ tiếp tục phối hợp chặt chẽ với Cục Phòng vệ thương mại - Bộ Công Thương để hướng dẫn và kịp thời can thiệp theo thẩm quyền với phía bạn; phối hợp chặt chẽ với Viforest và các Hiệp hội gỗ cùng chung tay với các DN chủ động chuẩn bị, có giải pháp ứng phó hiệu quả trong việc theo đuổi xử kiện thương mại của DOC, đảm bảo quyền lợi chính đáng của các DN làm ăn chân chính, đồng thời phát hiện và phản ánh kịp thời những hành vi vi phạm pháp luật về lâm nghiệp, thương mại tới những cơ quan chức năng để xử lý nghiêm, không làm ảnh hưởng đến uy tín của ngành chế biến gỗ và lâm sản.
