Cách mạng Xanh 4.0 là mệnh lệnh hành động
Tại phiên thảo luận, Bộ trưởng Đỗ Đức Duy khẳng định, chúng ta đang đứng trước những thách thức chưa từng có: biến đổi khí hậu ngày càng gay gắt, đa dạng sinh học suy giảm nhanh chóng, chuỗi cung ứng lương thực toàn cầu đứt gãy do biến động địa chính trị và sự nổi lên của chủ nghĩa bảo hộ, an ninh lương thực bị đe dọa, và khoảng cách phát triển giữa các quốc gia ngày càng gia tăng. Trong bối cảnh đó, những nhóm dễ bị tổn thương nhất là nông dân nghèo, người tiêu dùng thu nhập thấp, thiên nhiên mong manh, lại đang gánh chịu hậu quả nặng nề nhất.
Trong bối cảnh đó, "Cách mạng Xanh 4.0" không đơn thuần là một lựa chọn, mà là một yêu cầu tất yếu, là một mệnh lệnh hành động. Đây là cuộc cách mạng mang theo kỳ vọng đổi mới toàn diện hệ thống lương thực thông qua ứng dụng công nghệ số, trí tuệ nhân tạo, dữ liệu lớn, công nghệ sinh học và các giải pháp đổi mới sáng tạo.
"Cách mạng Xanh 4.0 không chỉ giúp tăng năng suất và chất lượng sản phẩm, mà còn giảm tiêu hao tài nguyên, cắt giảm phát thải và tăng khả năng chống chịu với biến đổi khí hậu, và qua đó tạo tiền đề nâng cao sinh kế của người nông dân, tăng cường phúc lợi cho người tiêu dùng.", Bộ trưởng nhấn mạnh.
Tại Việt Nam, nông nghiệp có vai trò đặc biệt quan trọng trong việc bảo đảm an ninh lương thực, ổn định xã hội và sinh kế cho trên 60% dân số; đóng góp 12% GDP quốc gia (số liệu năm 2024). Từ một quốc gia xuất phát điểm thấp, từng phải đối mặt với đói nghèo và khủng hoảng lương thực, Việt Nam ngày nay đã vươn lên trong nhóm các nước xuất khẩu nông sản hàng đầu thế giới, đưa các sản phẩm nông sản có mặt ở gần 200 quốc gia và vùng lãnh thổ.
Tuy nhiên, với nguồn tài nguyên hạn hẹp, ước tính chỉ có khoảng 10,3 triệu ha đất có thể sử dụng trong nông nghiệp, và nông nghiệp Việt Nam đang phải đối mặt với nhiều thách thức lớn.
Để giải quyết những thách thức đó, Bộ NN&MT đang từng bước thực hiện quá trình chuyển đổi nông nghiệp theo hướng xanh, thông minh và bền vững, trong đó xác định đổi mới sáng tạo, tập trung thực chất vào nghiên cứu, ứng dụng khoa học công nghệ hiện đại, chuyển đổi số là cốt lõi để tạo ra đột phá cho ngành nông nghiệp.
Chia sẻ phát triển nông nghiệp xanh, tuần hoàn
Phát biểu tại phiên thảo luận, bà Nguyễn Thị Ngọc Điệp - Phó Chủ tịch UBND TP Cần Thơ cho biết, thời gian qua, ngành nông nghiệp TP đã có sự chuyển biến mạnh mẽ từ tư duy sản xuất nông nghiệp truyền thống sang kinh tế nông nghiệp, đẩy mạnh ứng dụng các giải pháp khoa học công nghệ để phát triển theo xu hướng xanh.
Theo bà Điệp, để hội nhập kinh tế nông nghiệp, cần có những bước đi mới và có tầm nhìn để chuyển đổi sang hệ thống lương thực thực phẩm xanh, ít phát thải và bền vững, TP. Cần Thơ xác định chú trọng tăng cường nguồn vốn đầu tư cho tăng trưởng xanh, ngành nông nghiệp TP chú trọng huy động các nguồn lực xã hội, nhất là từ doanh nghiệp cho thực hiện các mục tiêu tăng trưởng xanh.
 Bà Nguyễn Thị Ngọc Điệp - Phó Chủ tịch UBND thành phố Cần Thơ. Ảnh Tùng Đinh |
Về khoa học, công nghệ, sẽ tập trung nâng cao kiến thức, kỹ thuật trồng trọt, chăn nuôi cho người dân thông qua mạng lưới khuyến nông cộng đồng, giúp nông dân chủ động trong sản xuất dựa trên những kiến thức của bản thân; đẩy mạnh ứng dụng các tiến bộ khoa học công nghệ mới vào sản xuất nông nghiệp.
Hướng tới giải quyết vấn đề thị trường cho nông dân trong việc tiêu thụ nông sản hàng hóa, bà Điệp cho rằng cần tạo dựng những vùng sản xuất chuyên canh, quy mô lớn, được chuẩn hóa với những quy trình canh tác chặt chẽ; đồng thời chuyển đổi số để khớp nối thông tin giữa sản xuất và tiêu thụ, qua đó truy xuất được nguồn gốc sản phẩm. Đây chính là yếu tố hàng đầu để định vị một nền nông nghiệp xanh.
Chia sẻ kinh nghiệm thực tiễn trong hoạt động phát triển nông nghiệp xanh - bền vững, ông Trương Sỹ Bá - Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Tân Long cho biết, Tập đoàn đã tham gia vào các chương trình canh tác bền vững như “Đề án Phát triển bền vững 1 triệu hecta chuyên canh lúa chất lượng cao” của Chính phủ Việt Nam, Dự án “Chuyển đổi chuỗi giá trị lúa gạo ứng phó với biến đổi khí hậu” được tài trợ bởi Đại sứ quán Úc và Tổ chức Phát triển Hà Lan, hợp tác với IFC; đầu tư vào công nghệ hiện đại như dây chuyền sấy - trữ lúa bảo ôn, tối ưu logistics… giảm thất thoát tối đa trong quá trình sản xuất…
 Ông Trương Sỹ Bá - Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Tân Long chia sẻ về kinh nghiệm nông nghiệp xanh, bền vững. Ảnh: Tùng Đinh |
"An ninh lương thực tương lai không chỉ gói gọn ở số lượng, mà phải là đủ - đúng - lâu dài. Chúng tôi không đi theo con đường chú trọng về sản lượng nhưng phải đánh đổi hoặc làm tổn hại đến các nguồn tài nguyên trong tương lai. Mô hình thực tiễn của Tân Long là mô hình làm từ "gốc đến ngọn", từ sản xuất đến đầu ra thành phẩm để truy xuất nguồn gốc, kiểm soát chất lượng theo tiêu chuẩn hội nhập quốc tế", lãnh đạo Tập đoàn Tân Long nói.
