Với chủ đề “Giới trẻ hãy có trách nhiệm trong việc quan hệ tình dục an toàn và chủ động tránh thai vì hạnh phúc của chính mình, vì tương lai của đất nước”, Ngày Tránh thai Thế giới (26/9) năm 2024 tiếp tục khuyến khích các bạn trẻ nâng cao ý thức, hành động thông minh để bảo vệ sức khỏe sinh sản và tương lai của bản thân.
Theo Vụ Sức khỏe Bà mẹ - Trẻ em, Bộ Y tế, số ca mang thai ở tuổi vị thành niên những năm gần đây chưa có xu hướng giảm, chiếm 2,5 - 3% tổng số phụ nữ mang thai. Mỗi năm có thêm 3.000 ca phá thai ở tuổi vị thành niên tại các cơ sở y tế công lập. Con số này thực tế có thể cao hơn nhiều do các ca phá thai được thực hiện tại các cơ sở tư nhân.
Bên cạnh việc khuyến khích các bạn trẻ nâng cao ý thức, hành động thông minh để bảo vệ sức khỏe sinh sản và tương lai của bản thân, Ngày Tránh thai Thế giới cũng hướng đến sự tự chủ của phụ nữ trong chăm sóc sức khỏe bản thân, đặc biệt là sức khỏe sinh sản. Thực tế, theo nghiên cứu "Đánh giá chất lượng dịch vụ kế hoạch hóa gia đình tại Việt Nam" do UNFPA thực hiện năm 2016, khoảng 17,4% phụ nữ cho biết họ đã từng phá thai trong cuộc đời của mình. Trong đó, lý do mang thai ngoài ý muốn chiếm hơn một nửa số ca phá thai (53,6%), lý do sử dụng biện pháp tránh thai nhưng thất bại chiếm 8,9% và lý do phá thai do lựa chọn giới tính thai nhi là 1,6%.
Việc phụ nữ tự chủ trong chăm sóc sức khỏe bản thân, đặc biệt là sức khỏe sinh sản, thể hiện qua chủ động lựa chọn thời điểm mang thai khi đã sẵn sàng và có sự chuẩn bị kỹ càng về tâm lý, sức khỏe, tài chính là yếu tố quan trọng. Mang thai ngoài ý muốn có thể gây xáo trộn trong cuộc sống, ảnh hưởng đến sự nghiệp, tiềm ẩn nguy cơ sức khỏe cho cả mẹ và bé khi thiếu sự chuẩn bị. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến sự thành công và hạnh phúc cá nhân của người phụ nữ mà còn tác động lớn đến sự phát triển chung của xã hội.
Tại Việt Nam hiện nay đã có nhiều giải pháp giúp phụ nữ kiểm soát việc mang thai hiệu quả. Tuy nhiên, tỉ lệ phá thai do mang thai ngoài ý muốn vẫn rất cao, đặc biệt có nhiều trường hợp sử dụng biện pháp ngừa thai nhưng thất bại. Nguyên nhân đến từ việc thiếu thông tin, kiến thức về sức khỏe sinh sản và phương pháp tránh thai hiện đại có thể dẫn đến việc sử dụng phương pháp tránh thai không hiệu quả hoặc không sử dụng. Ngoài ra, những quan niệm sai lầm, thiếu sự hợp tác từ người đối tác, áp lực từ gia đình và cộng đồng về việc tránh thai cũng là nguyên nhân dẫn đến tình trạng mang thai ngoài ý muốn tăng lên.
Do đó, hoạt động triển khai nhiều chương trình truyền thông cung cấp kiến thức khoa học về các phương pháp tránh thai hiện đại, loại bỏ quan niệm sai lầm, đồng thời khuyến khích phụ nữ chủ động quản lý sức khỏe sinh sản đúng cách là rất cần thiết. Theo các chuyên gia, không nên dừng lại ở việc giáo dục giới tính; các hoạt động tuyên truyền tình dục an toàn, sử dụng các biện pháp tránh thai, tăng khả năng tiếp cận dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản sớm và phá thai an toàn cũng là những vấn đề trọng tâm cần được khuyến khích thực hiện. Trong đó, vai trò của phụ huynh, nhà trường và các cơ sở y tế cộng đồng nhằm động viên thanh, thiếu niên chủ động tham gia vào việc chia sẻ quan điểm, đóng góp ý kiến xây dựng và tiếp nhận các chương trình giáo dục sức khỏe sinh sản, sức khỏe tình dục cần được nhấn mạnh.
