Ngoài các vi phạm về quy hoạch, kế hoạch SDĐ và quy hoạch xây dựng, kết quả thanh tra còn cho thấy hàng loạt vi phạm về thu hồi, giao đất, cho thuê đất thực hiện dự án ở địa phương này.
20 dự án chậm tiến độ nhưng không bị xử lý
Theo báo cáo của UBND Hà Nam, trong giai đoạn thanh tra, có 35 dự án đầu tư đã được địa phương thu hồi đất để thực hiện dự án sản xuất, kinh doanh, tổng diện tích 97,1ha. Các dự án này có quy mô diện tích nhỏ, không thuộc trường hợp Nhà nước thu hồi đất theo Điều 62, Điều 73 Luật Đất đai 2013.
UBND Hà Nam bị cho là đã giao, cho thuê đất để thực hiện dự án trong giai đoạn từ 27/12/2015 đến hết 2016 nhưng không yêu cầu nhà đầu tư ký quỹ, là không đúng quy định Điều 42 Luật Đầu tư 2014, Điều 27 Nghị định 118/2015/NĐ-CP. Phải đến 2017, UBND tỉnh mới yêu cầu các chủ đầu tư thực hiện. Tại thời điểm thanh tra, vẫn còn 17 dự án đang triển khai thực hiện nhưng chủ đầu tư chưa thực hiện ký quỹ.
Theo TTCP, thời điểm thanh tra, vẫn có 20 dự án chậm tiến độ, trong đó 11 dự án chưa được giao đất, cho thuê do vướng mắc về công tác GPMB và chưa hoàn thiện các thủ tục đất đai; 8 dự án đã được giao, cho thuê đất chậm tiến độ SDĐ, nhưng UBND tỉnh chưa thực hiện công khai trên trang thông tin điện tử của tỉnh, chưa kiểm tra xử lý với các dự án chậm tiến độ.
Kết quả thanh tra cho thấy, UBND Hà Nam chấp thuận chủ trương đầu tư với 20 dự án hạ tầng kỹ thuật (HTKT) khu đô thị, khu dân cư, khu nhà ở hỗn hợp (giai đoạn 2012-2018) khi chưa phê duyệt Kế hoạch phát triển nhà ở hàng năm và 5 năm, là không đúng quy định Luật Nhà ở 2014.
Về lựa chọn nhà đầu tư thực hiện dự án HTKT, trong kỳ thanh tra cho thấy, có 9 dự án HTKT do UBND Hà Nam lựa chọn chủ đầu tư không theo phương thức đấu thầu, mà chỉ định nhà đầu tư; lựa chọn nhà đầu tư với 4 dự án không qua hình thức đấu thầu.
Nhiều chủ dự án nợ tiền thuê đất
Theo TTCP, UBND Hà Nam đã chấp thuận 11 dự án kho, bãi, cảng tại ven sông Đáy, huyện Thanh Liêm không có trong Quy hoạch cảng đường thủy nội địa khu vực phía Bắc được Bộ GTVT phê duyệt; 9/12 dự án không có văn bản chấp thuận của Bộ NN&PTNT theo quy định Luật Đê điều; 10/12 dự án không có giấy phép xây dựng theo quy định về xây dựng; 5/12 dự án chưa có hợp đồng thuê đất nhưng chủ dự án đã thực hiện đầu tư, đưa vào sử dụng.
Việc xác định giá đất, thu tiền SDĐ, tiền thuê đất cũng có nhiều vi phạm, làm giảm tiền SDĐ nộp vào ngân sách Nhà nước. Sau khi loại bỏ khoản VAT không đúng quy định thì số tiền SDĐ phải nộp bổ sung lên tới hơn 57,9 tỷ đồng, gồm: Dự án HTKT khu đô thị Đồng Văn Xanh khoảng 46 tỷ đồng; Dự án HTKT khu đô thị mới River Silk City (phân kỳ I) 8,2 tỷ đồng; Dự án HTKT khu đô thị Phú Cường 3,5 tỷ đồng.
Tại Khu du lịch Tam Chúc, dù dự án được Thủ tướng Chính phủ chấp thuận chủ trương đầu tư nhưng đến thời điểm thanh tra, địa phương vẫn chưa phê duyệt quy hoạch chi tiết xây dựng để xác định cơ cấu SDĐ, xác định nghĩa vụ tài chính; là không đúng khoản 3 Điều 108 Luật Đất đai (UBND tỉnh đã giao một phần diện tích đất cho chủ đầu tư thực hiện dự án).
Về thu tiền SDĐ, tiền thuê đất, theo báo cáo của Cục Thuế Hà Nam, đến 31/12/2020, một loạt chủ đầu tư dự án nợ tiền thuê đất, tiền chậm nộp và thuế SDĐ phi nông nghiệp với số tiền hơn 54,8 tỷ đồng và 51.573 USD, vi phạm khoản 7 Điều 12, khoản 3 Điều 170 Luật Đất đai. Cơ quan thuế và UBND tỉnh đã có nhiều văn bản đôn đốc nhưng các chủ đầu tư vẫn không thực hiện và địa phương chưa có biện pháp xử lý dứt điểm.