Theo báo cáo của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, qua 3 năm thực hiện Nghị quyết số 18-NQ/TW, các cấp ủy, tổ chức đảng, chính quyền đã ban hành kế hoạch, tổ chức quán triệt, thể chế hóa khá toàn diện các quan điểm, định hướng của Nghị quyết.
Luật Đất đai 2024 và các văn bản quy định chi tiết thi hành đã cơ bản thể chế hóa các nội dung của Nghị quyết 18-NQ/TW, tạo cơ sở pháp lý rõ ràng hơn, giảm thiểu chồng chéo, bất cập trong quản lý đất đai. Các quy định mới góp phần tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong thực tiễn và đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội bền vững. Hiệu quả sử dụng và quản lý nguồn lực đất đai được nâng cao, quyền lợi của người dân được bảo vệ tốt hơn, đồng thời tăng cường công khai, minh bạch trong tiếp cận đất đai, hạn chế tham nhũng, tiêu cực.
Cải cách thủ tục hành chính được đẩy mạnh, giúp giảm các khâu trung gian, tiết kiệm chi phí tuân thủ cho người dân và doanh nghiệp. Việc chuyển đổi số, xây dựng cơ sở dữ liệu đất đai cũng được chú trọng, góp phần nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước và cung cấp dịch vụ công.
Tuy nhiên, việc tổ chức thi hành pháp luật đất đai tại một số địa phương cho thấy hệ thống pháp luật liên quan đến đất đai còn thiếu đồng bộ, gây khó khăn trong tổ chức thực thi, nhất là giai đoạn chuyển tiếp.
Tại cuộc họp, đại diện một số ban, Bộ, ngành, địa phương, cơ quan liên quan cũng đã nêu ý kiến về những khó khăn, vướng mắc khi thi hành một số quy định của Luật Đất đai...
Đánh giá cao việc Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã chủ động triển khai các công việc, nhiệm vụ liên quan đến sơ kết tình hình 3 năm thực hiện Nghị quyết số 18-NQ/TW; 1 năm thi hành Luật Đất đai và nhiệm vụ, giải pháp, sửa đổi Luật Đất đai 2024, Phó Thủ tướng đề nghị Bộ Nông nghiệp và Môi trường cần tiếp tục phối hợp với các Bộ, ngành, địa phương, hiệp hội, chuyên gia... để tiếp tục hoàn thiện, làm rõ trong dự thảo báo cáo sơ kết Nghị quyết 18-NQ/TW một số nội dung quan trọng. Trong đó cần cập nhật, làm rõ các quan điểm thị trường đất đai, chỉ tiêu đất lúa bảo đảm an ninh lương thực, quyền sở hữu toàn dân, tích hợp quy hoạch đất đai với xây dựng, phát triển đô thị và cân đối giữa giá trị thị trường với các mục tiêu an sinh, phát triển bền vững.
Về sửa đổi Luật Đất đai 2024, Phó Thủ tướng yêu cầu phân định rõ các trường hợp được thỏa thuận và các trường hợp Nhà nước bắt buộc thu hồi đất. Việc đấu giá, đấu thầu cũng cần xác định rành mạch: đất có hạ tầng, quy hoạch cụ thể thì đấu giá; còn đất cho các mục tiêu xã hội, như phát triển đô thị, nhà ở xã hội, giáo dục, y tế... thì nên áp dụng đấu thầu để lựa chọn nhà đầu tư có hiệu quả xã hội cao nhất.
Chính sách cho thuê đất cần thay đổi tư duy, không chỉ tính đến nguồn thu ngắn hạn mà cần chú trọng hiệu quả lâu dài. Luật phải làm rõ trường hợp nào được thuê đất, trường hợp nào phải đấu giá, định giá và trường hợp nào được ưu tiên phục vụ lợi ích công. Đồng thời, cần rà soát chính sách thuế, đặc biệt với đất bỏ hoang, sử dụng kém hiệu quả. Áp dụng thuế lũy tiến hợp lý để chống đầu cơ nhưng không làm ảnh hưởng đến chủ trương tích tụ ruộng đất.
Về định giá đất, Phó Thủ tướng chỉ rõ, hiện còn nhiều vướng mắc do thiếu cơ sở dữ liệu đồng bộ giữa các địa phương. Đề nghị sớm có cơ chế mạnh để lựa chọn nhà đầu tư phát triển hệ thống dữ liệu, phần mềm định giá thống nhất toàn quốc. Đối với lĩnh vực quản lý thị trường đất đai, Phó Thủ tướng cho rằng cần phân định rõ thị trường đất đai sơ cấp (do Nhà nước quản lý qua giao đất, thu hồi, đấu giá) và thị trường thứ cấp (do thị trường điều tiết theo quy hoạch, mục tiêu sử dụng đất). Việc phân định này sẽ tạo nền tảng để phát triển thị trường bất động sản minh bạch, hiệu quả và bền vững...