Gần 200 đại biểu, trong đó có gần 90 học giả quốc tế, 70 học giả và đại biểu Việt Nam, 20 đại diện từ 17 cơ quan đại diện nước ngoài tại Việt Nam đã tham dự Hội thảo.
Phát biểu khai mạc Hội thảo, PGS. Nguyễn Vũ Tùng - Giám đốc Học viện Ngoại giao Việt Nam (DAV) - cho rằng Biển Đông vẫn là “một trong những bài toán khó hiểu, khó lường đối với giới nghiên cứu và học giả quốc tế” và “điểm nóng hội tụ” của nhiều lớp mâu thuẫn, cạnh tranh địa chiến lược của thế giới. Theo PGS Nguyễn Vũ Tùng, từ sau phán quyết của Tòa Trọng tài, tình hình Biển Đông có nhiều chuyển biến tích cực, tuy nhiên nhìn trong tổng thể và dài hạn hơn, bất an và lo ngại vẫn đè nặng bởi nỗi lo trước nguy cơ “vô trật tự và xung đột”. Từ góc độ hệ thống, trật tự trên biển bị xói mòn do luật pháp quốc tế vẫn chưa được tôn trọng đầy đủ. Xét từ góc độ khu vực, những nỗ lực nhằm quản lý tranh chấp vẫn mang tính “đối phó” và “chắp vá”.
Giám đốc Học viện Ngoại giao cũng chỉ ra một nghịch lý còn tồn tại là dù có nhiều sáng kiến hợp tác nhưng kết quả thực chất lại hết sức hạn chế, do thiếu hụt “lòng tin chiến lược”. Trước những diễn biến ngày càng phức tạp ở Biển Đông, ông Tùng kêu gọi các nhà khoa học phân tích kỹ lưỡng và đề xuất những giải pháp toàn diện, lâu dài bền vững hơn cùng với những cách tiếp cận thiết thực để quản lý tranh chấp, giảm thiểu căng thẳng, tận dụng cơ hội hợp tác và giải quyết vấn đề triệt để hơn.
Cũng trong phiên khai mạc, Thẩm phán Vladimir Vladimirovich Golitsyn - Nguyên Chánh án Tòa án Quốc tế về Luật Biển (ITLOS) - đã có bài phát biểu quan trọng từ xa về vai trò của Tòa án và Trọng tài trong các tranh chấp biển cũng như các đóng góp cùng những thách thức của Tòa án Quốc tế trong việc giải quyết tranh chấp biển. Trong bài phát biểu, Thẩm phán Golitsyn cho rằng vai trò của các cơ quan tài phán quốc tế không nên bị đánh giá thấp bởi sự hình thành của các Tòa là một nhân tố quan trọng trong việc phát triển nguyên tắc thượng tôn luật pháp quốc tế và quản trị biển.
Hội thảo Quốc tế lần thứ 9 về Biển Đông đem đến cơ hội để các học giả Việt Nam và quốc tế đánh giá kỹ về tình hình Biển Đông trong năm qua từ nhiều góc độ, phân tích và thảo luận các biện pháp duy trì hòa bình và ổn định trong khu vực và thúc đẩy hợp tác. Hội thảo diễn ra trong 2 ngày, với gần 30 bài tham luận của các đại biểu, tập trung vào các chủ đề như đánh giá diễn biến trên Biển Đông; quan hệ quốc tế và trật tự dựa trên pháp lý trên Biển Đông; cân bằng quân sự và bán quân sự ở Biển Đông; các khía cạnh pháp lý trên Biển Đông; Bộ Quy tắc Ứng xử (COC): Nội dung và tiến trình…
