Theo Phó Chánh án TANDTC Nguyễn Sơn thì đây là văn bản mang tính thống nhất tất cả các quy định có lợi cho người phạm tội theo Bộ luật Hình sự 2015 để thẩm phán biết và áp dụng dễ dàng hơn khi giải quyết các vụ án hình sự.
Tổng hợp 195 quy định có lợi cho người phạm tội
Ngày 20/9, tại buổi họp báo về tình hình hoạt động của các tòa án trong 10 tháng đầu năm 2016, ông Chu Thành Quang, Vụ trưởng Vụ Pháp chế và Quản lý khoa học, TANDTC cho biết, kèm theo Công văn 276 nêu trên, TANDTC đã ban hành danh mục gồm 195 quy định có lợi cho người phạm tội của Bộ luật Hình sự năm (BLHS) 2015 để đảm bảo áp dụng một cách thống nhất.
Theo đó, kể từ ngày 1/7/2016, các quy định có lợi cho người phạm tội của BLHS 2015 có hiệu lực thi hành, bao gồm các quy định về xóa bỏ một tội phạm, một hình phạt, một tình tiết tăng nặng, quy định một hình phạt nhẹ hơn, một tình tiết giảm nhẹ mới hoặc mở rộng phạm vi áp dụng án treo, miễn trách nhiệm hình sự, loại trừ trách nhiệm hình sự, miễn hình phạt, giảm hình phạt, tha tù trước thời hạn có điều kiện, xóa án tích…
Ông Chu Thành Quang cũng nhấn mạnh, công văn trên không phải là một căn cứ để áp dụng trong xét xử mà chỉ mang tính chất giúp các thẩm phán nhận diện dễ dàng và thống nhất áp dụng các quy định có lợi cho người phạm tội khi giải quyết những vụ án cụ thể. Còn khi xét xử, thẩm phán có trách nhiệm phải nghiên cứu, áp dụng các quy định của BLHS 2015, BLTTHS 2015, Nghị quyết của Quốc hội, Nghị quyết của Hội đồng Thẩm phán (HĐTP) TANDTC… để áp dụng các quy định có lợi cho người phạm tội. Tuy nhiên, việc áp dụng này phải đảm bảo không để sót người, lọt tội.
Phó Chánh án TANDTC Nguyễn Sơn cho biết, tuy đã ban hành công văn nhưng hiện TANDTC vẫn sẵn sàng tiếp nhận phản ánh về những điểm có lợi khác cho người phạm tội để có trao đổi, hướng dẫn kịp thời cho TAND các địa phương.
Tiếp tục xây dựng mô hình “phòng xử thân thiện”
Đề cập đến mô hình phòng xử thân thiện phục vụ cho công tác xét xử của Tòa hôn nhân gia đình và trẻ vị thành niên,ông Chu Thành Quang cho biết, đây là mô hình tòa án theo xu hướng cải cách tư pháp và bảo vệ triệt để quyền trẻ em theo Hiến pháp 2013, là bước đi cụ thể để Việt Nam thực hiện các điều ước quốc tế trong bảo vệ quyền trẻ em trong hoạt động tố tụng, góp phần củng cố mối quan hệ trong gia đình…
Tuy nhiên, theo ông Bùi Danh Tiếu, Vụ trưởng Vụ Kế hoạch Tài chính thì hiện nay, mô hình phòng xử thân thiện (gồm phòng xử án được bố trí bàn vuông như ngồi nói chuyện, phòng thảo luận để các đương sự hòa giải, phòng chờ cho trẻ em) mới chỉ được áp dụng ở TP Hồ Chí Minh. TANDTC đang tiếp tục đề nghị các địa phương có điều kiện về cơ sở vật chất thì hỗ trợ ngành Tòa án tổ chức mô hình phòng xử thân thiện trên đây.
Cũng theo ông Tiếu thì hiện nay vẫn còn 35 TAND cấp huyện vẫn phải đi thuê trụ sở để làm việc. Tuy nhiên, hiện đã có 14 trụ sở đã khởi công xây dựng và trong năm nay sẽ có 13 trụ sở khác sẽ được khởi công. Số trụ sở còn lại sẽ được khởi công trong năm 2017.
Thí điểm trang phục áo choàng dài tay đối với thẩm phán
TANDTC cũng đã giới thiệu 3 mẫu trang phục áo choàng đen, dài tay dùng trong công tác xét xử của thẩm phán TANDTC, thẩm phán cao cấp, thẩm phán trung cấp, thẩm phán sơ cấp.
Theo Chánh Văn phòng Phạm Quốc Hưng thì các trang phục này sẽ được sử dụng thí điểm ở TANDTC, các TAND cấp cao, các TAND các thành phố trực thuộc trung ương và 3 TAND cấp tỉnh ở 3 miền, với hơn 1500 thẩm phán. Thời gian thí điểm dự kiến từ tháng 10/2016. Đến 1/7/2017, TANDTC sẽ tổng hợp ý kiến góp ý để báo cáo Ủy ban thường vụ Quốc hội cho ý kiến chính thức.
Các mẫu trang phục này đã qua một cuộc thi thiết kế và lấy ý kiến của các chuyên gia về văn hóa, lấy ý kiến của các ban, ngành…và tham khảo trang phục của các nước trên thế giới và có tính tới thời tiết các vùng miền. Mẫu trang phục đưa ra giới thiệu lần này đã được ý kiến của các bộ, ban, ngành và các thẩm phán… đánh giá cao vì vừa thể hiện được sự trang nghiêm, lịch sự vừa thể hiện tính đặc thù của người bảo vệ công lý, đáp ứng được yêu cầu của công cuộc cải cách tư pháp hiện nay.
Phó Chánh án TANDTC Nguyễn Sơn cho biết, tuy còn có một số ý kiến lo ngại việc mẫu áo này không phù hợp với thời tiết nắng nóng nhưng vấn đề này có thể khắc phục được. Chúng tôi tin rằng ai đó được khoác áo choàng đen này thì phải xác định mình là một thẩm phán, tiến hành xét xử độc lập, khách quan và vì công lý.
