Áp dụng đồng bộ tại các cửa khẩu
Thời gian qua, Tổng cục Hải quan đã chỉ đạo Cục Giám sát quản lý về hải quan phối hợp với Cục Công nghệ thông tin và Thống kê hải quan xây dựng và hoàn thiện Hệ thống khai báo, tiếp nhận, xử lý Bản kê thông tin hàng hóa nhập khẩu và bổ sung một số chức năng hỗ trợ người dùng cũng như cơ quan Hải quan thực hiện công tác quản lý, giám sát phương tiện vận tải nhập cảnh, hàng hóa nhập khẩu đưa vào - đưa ra khu vực cửa khẩu.
Hệ thống đã có những ưu điểm vượt trội, tạo điều kiện cho doanh nghiệp thực hiện khai báo điện tử, giảm thời gian thông quan, giảm chi phí và nhân lực cho cả doanh nghiệp cũng như cơ quan Hải quan.
Gần đây, Tổng cục Hải quan đã có Công văn số 1790/TCHQ-GSQL hướng dẫn triển khai thực hiện khai báo, tiếp nhận, kiểm tra, xác nhận Bản kê thông tin hàng hóa nhập khẩu điện tử. Theo đó, kể từ ngày 20/4/2023, người chủ phương tiện vận tải, người điều khiển phương tiện vận tải, người được chủ phương tiện vận tải ủy quyền (chủ hàng hoặc đại lý hải quan được chủ hàng ủy quyền) thực hiện việc khai báo Bản kê thông tin hàng hóa nhập khẩu (sau đây gọi tắt là Bản kê) trước khi đưa hàng hóa vào lãnh thổ Việt Nam theo các tiêu chuẩn thông tin duy nhất thông qua Hệ thống như sau: Địa chỉ Hệ thống khai báo chỉ tiêu đề thông tin của Bản kê: https://banke.customs.gov.vn/ktdb; Thông tin Tên và Mật khẩu đăng nhập Hệ thống của các doanh nghiệp giống như thông tin đăng nhập vào Hệ thống thông quan hàng hóa tự động của Việt Nam (VNACCS).
Như vậy, tại các cửa khẩu đường bộ, đường thủy nội địa, cơ quan Hải quan và doanh nghiệp sẽ thực hiện việc khai báo thông tin trước hàng hóa nhập, xác nhận hàng nhập khẩu vào khu vực cửa khẩu trên Hệ thống khai báo (chỉ tiếp nhận Bản kê thông tin trước về phương tiện nhập cảnh và hàng hóa nhập khẩu chở trên phương tiện nhập cảnh trên giấy trong trường hợp Hệ thống gặp sự cố hoặc phát sinh trường hợp khác nằm ngoài 9 trường hợp đã có trên Hệ thống. Khi đó, người khai hải quan thực hiện khai bản chính thống kê thông tin hàng hóa nhập khẩu tại mẫu BKTTHH/2021/NK ban hành kèm theo Công văn số 1503/TCHQ-GSQL ngày 4/2/2021 của Tổng cục Hải quan cho công chức hải quan tiếp nhận Bản kê tại cửa khẩu).
Đồng thời hàng tháng báo cáo về Tổng cục Hải quan (qua Cục Giám sát quản lý về hải quan) đối với việc phát sinh trường hợp khác nằm ngoài 9 trường hợp trên Hệ thống để tổng hợp, xem xét cập nhật Hệ thống và đưa ra bài toán xây dựng Đề án Cửa khẩu số và mô hình quản lý hải quan mới đối với phương tiện và hàng hóa xuất nhập khẩu qua lại các cửa khẩu đường bộ.
Khi phương tiện vận tải chở hàng hóa nhập khẩu đến khu vực cửa khẩu và vận tải chuyển vào lãnh thổ Việt Nam, trách nhiệm của người khai hải quan hoặc người vận chuyển: Cung cấp thông tin (bao gồm số nghiệp vụ khai báo và số tiếp nhận bản kê) cùng phương tiện vận tải chở hàng hóa thuộc bản kê cho công chức hải quan tại khu vực cửa khẩu để kiểm tra, đối chiếu thông tin trước khi xác nhận hàng vào khu vực cửa khẩu.
Sự thay đổi lớn trong khai báo Bản kê
So sánh việc khai báo Bản kê thông tin hàng hóa nhập khẩu trước và nay khi triển khai trên Hệ thống có sự thay đổi lớn. Với cơ quan Hải quan, nếu như trước khi triển khai Hệ thống, cơ quan Hải quan phải kiểm tra thông tin Bản kê do doanh nghiệp khai báo và nộp, đóng dấu công chức tiếp nhận; tiếp nhận và xác nhận hàng vào cửa khẩu trên bản khai giấy. Cơ quan Hải quan cần một công chức tiếp nhận và một công chức giám sát tại cửa khẩu để xác nhận Bản kê đã được vào cửa khẩu, đồng thời phải lưu hồ sơ bản giấy.
Tuy nhiên, khi khai báo điện tử, Hệ thống tự động tiếp nhận, kiểm tra và trả kết quả cho người khai. Hệ thống cũng tiếp nhận số bản kê/mã barcode, tra cứu trên Hệ thống và xác nhận trên Hệ thống. Về nhân lực, cơ quan Hải quan chỉ cần bố trí một công chức giám sát tại cửa khẩu xác nhận Bản kê đã được vào cửa khẩu trên hệ thống. Đặc biệt, không phải lưu hồ sơ giấy.
Đối với người khai hải quan, nếu như trước đây, khi khai bản giấy người khai hải quan phải thực hiện khai và nộp tại cửa khẩu; in Bản kê, nộp Bản kê cho cơ quan Hải quan để xác nhận tiếp nhận (trường hợp khai sai, khai chưa đủ sẽ phải khai báo lại từ đầu), xác nhận vào cửa khẩu. Trường hợp khai sai phải in Bản kê khai lại nhiều lần và hồ sơ phải lưu bản giấy.
Tuy nhiên, khi khai báo điện tử, người khai hải quan có thể khai và nộp tại bất kỳ điểm nào có kết nối Internet. Hệ thống tự động tiếp nhận và trả kết quả cho người khai hải quan. Người khai chỉ cần sử dụng kết quả và cung cấp số bản kê/mã barcode cho cơ quan Hải quan để xác nhận hàng vào cửa khẩu. Người khai hoàn toàn chủ động, lưu thông tin, khai báo sửa đổi, bổ sung trước khi nộp lên Hệ thống, không cần in Bản kê để chờ cơ quan Hải quan đóng dấu xác nhận. Đáng chú ý, khi khai điện tử, người khai hải quan không phải lưu hồ sơ giấy.
Việc khai báo, tiếp nhận, kiểm tra, xác nhận Bản kê thông tin hàng hóa nhập khẩu điện tử được đánh giá là góp phần ngăn chặn việc đưa hàng cấm vào Việt Nam, hàng hóa không đáp ứng yêu cầu chất lượng, vệ sinh và giấy phép do gắn trách nhiệm người nhập khẩu từ khi chưa đưa hàng hóa vào Việt Nam. Đồng thời, kết nối được các khâu trong chuỗi dây chuyền thủ tục, nhất là hàng hóa vận chuyển độc lập, từ đó đảm bảo hiệu quả quản lý hải quan. Không còn xảy ra việc đưa hàng hóa vào Việt Nam mà không rõ chủ hàng, người nhập khẩu. Bên cạnh đó, Tổng cục Hải quan có thể kiểm soát, cập nhật tình hình phương tiện và hàng hóa nhập khẩu vào các cửa khẩu theo thời gian thực để từ đó có những biện pháp, điều chỉnh và quản lý hiệu quả; có đủ thông tin trước để đánh giá rủi ro các lô hàng nhập khẩu.
