Ải Chi Lăng: Nơi tiếng vọng lịch sử vang dội
Thính giả thân mến, các bạn có bao giờ tò mò về những câu chuyện lịch sử hào hùng và vẻ đẹp thiên nhiên hùng vĩ của đất nước ta? Hôm nay, chúng ta sẽ cùng nhau khám phá một địa danh nổi tiếng, một chứng nhân lịch sử oai hùng và cũng là một bức tranh thiên nhiên tuyệt đẹp, đó là Ải Chi Lăng. Hãy cùng tôi bắt đầu hành trình khám phá này nhé!
Ải Chi Lăng thuộc xã Chi Lăng, huyện Chi Lăng, tỉnh Lạng Sơn, nằm trên quốc lộ 1A từ Hà Nội đến Lạng Sơn. Với quy mô hoành tráng và địa thế hiểm yếu, Ải Chi Lăng được coi là bức tường thành bảo vệ kinh thành Thăng Long trước những cuộc viễn chinh của quân xâm lược phương Bắc. Đây là một vùng đất địa linh nhân kiệt, nổi tiếng với nhiều chiến công vang dội ở miền biên ải phía Bắc của Tổ quốc.
Toàn bộ khu vực ải là dải đất hẹp dài khoảng 20km, 2 bên là núi đá, phía Đông là dãy núi đất Bảo Đài Thái Hoạ, phía Tây là dãy núi Cai Kinh dựng đứng, ở giữa là đầm lầy, con sông Thương trải dài ngoạt nghèo dọc theo thung lũng, bên con đường quốc lộ 1A mà trước kia gọi là đường cái quan lên biên giới xuôi về kinh đô. Ải Chi Lăng có hai cửa: cửa phía Bắc gọi là Quỷ Môn Quan, nơi quân xâm lược phương Bắc thường tràn qua; cửa phía Nam gọi là Ngõ Thề, nơi ông cha ta đã thề xả thân bảo vệ đất nước. Ải Chi Lăng được đánh giá là thuận lợi cho việc dùng binh, đánh mai phục và đã trở thành cửa ải hiểm yếu bậc nhất trên con đường độc đạo từ biên giới phía bắc tiến về kinh thành Thăng Long xưa. Qua bao triều đại, Ải Chi Lăng luôn là phên dậu đầu tiên trấn giữ kinh thành Thăng Long, gắn liền với lịch sử chiến tranh vệ quốc của dân tộc Việt Nam.
Xưa kia, Ải Chi Lăng thuộc trấn Khâu Ôn, trấn Lạng Sơn, nay thuộc các huyện Chi Lăng và Hữu Lũng, tỉnh Lạng Sơn, cách thị xã Lạng Sơn khoảng 20-40km về phía tây nam và cách thủ đô Hà Nội hơn 100km. Xung quanh thung lũng có nhiều ngọn núi thấp trấn ven đường cái quan như núi Kỳ Lân, Mã Yên, Mặt Quỷ, Phượng Hoàng, ... Phía Nam Ải Chi Lăng có 2 khối đá lớn, một khối đá có một hình dáng giống như một thanh kiếm khổng lồ gọi là lê tổ kiếm, tức thanh kiếm của vua Lê Thái Tổ và một hòn đá có hình dáng giống như người quỳ gối và bị chặt cụt đầu gọi là Liễu Thăng Thạch, tức Đá Liễu Thăng – ám chỉ tướng Liễu Thăng bị Lê Sát chém cụt đầu tại Ải.
Tại hai đầu thung lũng là lũy Ải Quỷ phía Bắc và núi Ngõ Thề phía Nam, tạo thành một hùng quan dài 5km, rộng khoảng 3km, rất hiểm trở.
Ải Chi Lăng nằm doc theo thung lũng, là cửa ải hiểm yếu nhất trên con đường độc đạo ở biên giới phía Bắc. Sử sách còn ghi lại những chiến công lừng lẫy tại Ải Chi Lăng, như năm 981 Lê Hoàn phá quân Tống, năm 1076 Thân Cảnh Phúc chặn đánh 30 vạn quân Tống, năm 1285 Nguyễn Địa Lê giết chết Trần Kiệm trong kháng chiến chống Nguyên-Mông, và năm 1427 nghĩa quân Lam Sơn chém Liễu Thăng, giết 10 vạn quân Minh.
Nằm trên con đường độc đạo tiến về kinh thành Thăng Long, nên trải qua các triều đình phương bắc, từ nhà Tống, nhà Nguyên, nhà Minh đến nhà Thanh, tỉnh Lạng Sơn nơi có cửa ải Chi Lăng luôn được coi là vị trí chiến lược và là hướng tấn công chính trong các cuộc xâm lược nước Việt vì chỉ cần đánh chiếm ải Chi Lăng, tiến đánh 150km nữa là đến kinh đô của nước Việt. Tuy nhiên với giặc ngoại xâm, ải Chi lăng lại là tử địa.
Đến với Ải Chi Lăng, tôi như được sống lại những trang sử hào hùng của dân tộc. Đứng giữa lòng ải, tôi có thể tưởng tượng ra những trận chiến khốc liệt, những bước chân kiên cường của nghĩa quân Lam Sơn dưới sự chỉ huy của Lê Lợi. Năm 1427, trận Chi Lăng - Xương Giang đã ghi dấu một chiến công oanh liệt, đánh bại hoàn toàn quân Minh xâm lược.
Ngày nay, Ải Chi Lăng là một di tích lịch sử có cảnh quan thiên nhiên hùng vĩ, thu hút nhiều du khách quốc tế và trong nước. Đến thăm Ải Chi Lăng, du khách sẽ được chiêm ngưỡng cảnh đẹp, địa thế hiểm trở, đồng thời cảm nhận được trí tuệ cùng lòng quả cảm của dân tộc Việt Nam trong suốt lịch sử dựng nước và giữ nước. Một bài học lớn từ Ải Chi Lăng là “Lấy yếu thắng mạnh, lấy ít địch nhiều.
Ải Chi Lăng không chỉ là một di tích lịch sử mà còn là nơi sinh sống của những người dân hiền hòa, chất phác. Họ luôn giữ gìn và phát huy những giá trị văn hóa, lịch sử của vùng đất này. Đến với Ải Chi Lăng, du khách không chỉ được tìm hiểu về lịch sử mà còn có cơ hội trải nghiệm cuộc sống của người dân địa phương. Những sản phẩm đặc sản như na Chi Lăng, một loại quả nổi tiếng với hương vị đặc trưng, cũng góp phần làm phong phú thêm văn hóa ẩm thực nơi đây.
Ngoài ra, na một sản phẩm nông sản đặc trưng mang lại nguồn thu đáng kể cho người dân địa phương. Na Chi Lăng được trồng nhiều trên các sườn núi, là một đặc sản ngọt thơm. Nếu về Chi Lăng vào tháng 8 đến tháng 10, quý khách sẽ được thưởng thức hương vị ngọt ngào của loại trái cây trên đỉnh núi này. Chi Lăng là vùng đất có địa hình phức tạp và diện tích canh tác ít, nhưung nhờ cây na, cuộc sống của người dân vùng đất còn nhiều khó khăn này đã được khởi sắc.
Những dãy núi dựng đứng, lởm chởm đá trên Ải Chi Lăng từng khiến bao kẻ thù phải khiếp sợ. nhìn từ xa sẽ thấy một vùng núi xanh thẫm, những vạt cây xanh lẫn với đỉnh núi cao nhọn hoắt đó chính là vùng đất của những cây na. Na vươn mình từ các khe đá, lên các sườn núi cao và trở thành cây đặc sản mang lại kinh tế cao cho huyện Chi Lăng. Gia đình ông…có hơn 4000 gốc, mỗi năm thu nhập đạt gần 700 triệu đồng khi đã trừ các chi phí đầu tư. Đó là con số đáng mơ ước so với những năm tháng trước đây chỉ đơn thuần là trồng lúa.
(Phỏng vấn)
Cây na xuất hiện ở huyện Chi Lăng gần 20 năm trước, vì thiếu đất trồng lúa, một số hộ dân ở đây đã thử mang cây na từ mảnh đất Hà Tây cũ lên trồng trên núi đá, về vùng đất mới cây na đã thích nghi và nhanh chóng trồng trên diện rộng. Hiện nay, cây na được trồng chủ yếu tại các địa phương của huyên Chi Lăng như: xã Chi Lăng, xã Y Tịch, Thị trấn đồng mỏ, xã Quang Lang, xã Mai Sao…
Ải Chi Lăng, một vùng đất linh thiêng, mang đậm hơi thở của lịch sử và vẻ đẹp của thiên nhiên, luôn khắc ghi trong lòng mỗi người Việt Nam. Không chỉ có giá trị về mặt lịch sử và thiên nhiên, Ải Chi Lăng còn là một biểu tượng văn hóa đặc sắc, nơi lưu giữ và phát huy những giá trị truyền thống của dân tộc. Cảm ơn quý thính giả đã lắng nghe. Hẹn gặp lại trong những hành trình tiếp theo.