Đổi mới tư duy về chủ trương giảm nghèo
Tại phiên họp, các đại biểu khẳng định, thời gian qua, với sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, sự nỗ lực của toàn dân, công tác giảm nghèo của chúng ta đã đạt được những thành tựu nổi bật. Đại biểu Triệu Thị Huyền (đoàn Yên Bái) cho rằng, kết quả xóa đói giảm nghèo là một trong những thành tựu nổi bật của nước ta trong thời kỳ đổi mới, góp phần tích cực phát triển kinh tế, đảm bảo tiến bộ, công bằng, xã hội, giữ vững quốc phòng - an ninh của đất nước được cộng đồng quốc tế đánh giá cao. Các đại biểu bày tỏ nhất trí cao với sự cần thiết phải hoàn thiện và triển khai thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng giảm nghèo bền vững giai đoạn mới để kịp thời thể chế hóa chủ trương, Nghị quyết của Đảng.
Đại biểu Nguyễn Thị Mai Hoa (đoàn Đồng Tháp) đề xuất tiếp cận vấn đề theo tư duy chuyển những người nghèo, hộ nghèo từ đối tượng sang chủ thể; quan tâm, hỗ trợ kinh tế hộ, nhóm hộ; coi đây là đòn bẩy cho công tác giảm nghèo. “Sự đổi mới trong tư duy về chủ trương giảm nghèo theo hướng giảm cho không và tăng cho vay ưu đãi là một hướng chúng ta cần phải tiếp cận”, Đại biểu nói. Theo Đại biểu, Nhà nước chỉ hỗ trợ về cơ chế, chính sách, nguồn lực và hướng dẫn còn bản thân người nghèo, hộ nghèo phải cố gắng vươn lên. “Phải làm sao các chính sách giảm nghèo khơi dậy được khát vọng và tạo ra động lực để cho những người nghèo mong muốn thoát nghèo”, Đại biểu nói.
Đồng quan điểm, Đại biểu Âu Thị Mai (đoàn Tuyên Quang) cho rằng, cần tiếp tục tích hợp ban hành các chính sách hỗ trợ giảm nghèo trong chính sách phát triển kinh tế - xã hội theo hướng hỗ trợ có điều kiện. “Chỉ hỗ trợ trực tiếp đối với các chính sách có ảnh hưởng lớn đến an sinh xã hội như giáo dục, y tế còn các chính sách khác hỗ trợ bằng hình thức cho vay có hoàn trả”, Đại biểu kiến nghị. Đại biểu Mai đề nghị tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền mục tiêu giảm nghèo đến các cấp, các ngành, mọi tầng lớp nhân dân, đặc biệt là người nghèo; loại bỏ tư tưởng trông chờ, ỷ lại vào chính sách của Nhà nước; khơi dậy ý thức tự chủ, vươn lên thoát nghèo của người nghèo.
Đại biểu Nguyễn Thị Minh Trang (đoàn Vĩnh Long) đề nghị tiếp tục gắn kết chặt chẽ hơn công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật, công tác trợ giúp pháp lý với các tiêu chí giảm nghèo trong giai đoạn mới, giúp người dân tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc về pháp lý liên quan đến đời sống, sinh hoạt, hôn nhân gia đình, đất đai để bảo vệ người nghèo trước tác động tiêu cực của xã hội, không bị rơi vào cạm bẫy “tín dụng đen”, ma túy và các hành vi vi phạm pháp luật, tệ nạn xã hội khác.
Còn Đại biểu Nguyễn Thị Mai Hoa cho rằng, cần đổi mới trong quan điểm xây dựng chính sách giảm nghèo theo hướng đầu tư cho con người. “Trong giai đoạn tới, cần tập trung chuyển giao tiến bộ khoa học, kỹ thuật; phải đẩy mạnh hoạt động đào tạo nghề… Cần phải quan tâm phát triển các hoạt động sinh kế tại chỗ nhằm phát huy lợi thế của địa phương, vùng nghèo, như sử dụng những kiến thức bản địa, khai thác những sản phẩm bản địa và những sản phẩm có tiềm năng phát triển hoặc cung cấp thông tin về thị trường lao động, kết nối, giới thiệu việc làm cho những người nghèo ở vùng nghèo”, Đại biểu kiến nghị.
Đảm bảo khả thi trong thực hiện
Đối với chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021-2025, các đại biểu đánh giá cao kết quả thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia nông thôn mới thời gian vừa qua; tán thành sự cần thiết thực hiện chương trình để thể chế hóa đường lối, chủ trương, chính sách, pháp luật của Nhà nước và đáp ứng đòi hỏi của thực tiễn.
Đại biểu Nguyễn Thị Thu Nguyệt (đoàn Đắk Lắk) cho rằng, qua 10 năm triển khai, với sự chỉ đạo quyết liệt, năng động của Chính phủ, sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị và tinh thần cộng đồng, trách nhiệm của các tầng lớp nhân dân, Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới đã đạt kết quả hết sức quan trọng mà lãnh đạo Đảng, Nhà nước đánh giá là to lớn, toàn diện và mang tính lịch sử. Kết quả này đã thổi luồng sinh khí mới vào cuộc sống của người dân, tạo nên diện mạo mới ở vùng nông thôn khắp mọi miền của đất nước, tạo được niềm tin mạnh mẽ của nhân dân và sự lãnh đạo, đổi mới của Đảng, Quốc hội và sự điều hành của Chính phủ.
Các ý kiến cơ bản thống nhất với mục tiêu tổng quát, mục tiêu cụ thể và 11 nội dung, 6 đề án chương trình trọng tâm của chương trình và cho rằng thực hiện chương trình giai đoạn này khó khăn hơn giai đoạn trước do các xã còn có nhiều điều kiện đạt chuẩn nông thôn mới, chủ yếu là các xã có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn, các xã nghèo, các xã ở vùng sâu, vùng xa, vùng căn cứ cách mạng, nên cần quan tâm hơn, có giải pháp mới hơn để đạt được mục tiêu của chương trình. Các ý kiến đồng ý bố trí cho chương trình 39.632 tỷ đồng, trong đó vốn đầu tư phát triển là 30.000 tỷ đồng và 9.632 tỷ đồng vốn sự nghiệp. Các đại biểu đề nghị, trên cơ sở nguồn vốn được bố trí, Chính phủ rà soát các mục tiêu, chỉ tiêu của chương trình, đảm bảo tính khả thi trong thực hiện.
Đại biểu Nguyễn Thị Thu Nguyệt bày tỏ băn khoăn về tỷ lệ bố trí nguồn vốn đối ứng của ngân sách địa phương trong dự kiến huy động nguồn lực thực hiện chương trình. “Trong bối cảnh diễn biến tình hình dịch Covid-19 hết sức phức tạp hiện nay, các địa phương đang sử dụng mọi nguồn lực để tăng cường cho công tác phòng, chống dịch, thực hiện các hoạt động, các chương trình an sinh xã hội và tiếp tục gặp nhiều khó khăn về dự báo nguồn thu ngân sách trong thời gian tới. Vì vậy, Chính phủ cần cân nhắc vấn đề này sao cho phù hợp với tình hình thực tiễn hiện nay”, Đại biểu kiến nghị.
Bên cạnh đó, một số ý kiến đại biểu cũng chỉ ra rằng, một số dự án, tiểu dự án của 3 Chương trình mục tiêu quốc gia là giảm nghèo bền vững, xây dựng nông thôn mới và phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021 - 2030 có sự trùng lặp về nội dung thực hiện tại cùng địa bàn nông thôn.
Giải trình tại phiên họp, Bộ trưởng Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội Đào Ngọc Dung khẳng định tiếp thu ý kiến của các đại biểu về các trùng lặp giữa 3 chương trình quốc gia, Chính phủ sẽ chỉ đạo các chương trình đề xuất ban hành tiêu chí xác định cụ thể đối tượng, địa bàn, nội dung hỗ trợ đầu tư; xây dựng báo cáo nghiên cứu khả thi nhằm hạn chế cao nhất sự trùng lặp giao thoa. Đồng thời, Chính phủ cũng sẽ đề xuất các cơ chế lồng ghép, tích hợp các nguồn lực đem lại hiệu quả cao nhất trong đầu tư.
