Kiểm toán nhà nước (KTNN) vừa công bố báo cáo kiểm toán năm 2011 về niên độ ngân sách 2010, trong đó Ngân hàng Nhà nước (NHNN) là một trong 20 bộ, ngành, cơ quan trung ương thuộc danh sách kiểm toán. Là cơ quan “gác cổng” về điều hành chính sách tiền tệ song theo nhận định của KTNN, việc điều hành của NHNN đã tạo điều kiện cho một số tổ chức tín dụng (TCTD) có được nguồn vốn giá rẻ ưu đãi…
 |
| Ảnh minh họa. |
Báo cáo của KTNN cho biết: NHNN áp dụng lãi suất tái cấp vốn thấp hơn nhiều lãi suất huy động trên thị trường đã tạo điều kiện cho một số TCTD lợi dụng như một nguồn vốn giá rẻ ưu đãi, không cơ cấu lại các khoản đầu tư để trả nợ đúng hạn, làm gia tăng dư nợ vay tái cấp vốn của các ngân hàng thương mại, nhiều khoản vay tái cấp vốn năm 2010 phải gia hạn và việc gia hạn nợ không đúng quy định.
KTNN dẫn chứng, tổng số nợ gia hạn năm 2010 là 68.250 tỷ đồng, chiếm 58% tổng doanh số cho vay. Các khoản vay thời hạn 90 ngày được gia hạn đến lần thứ 4 làm thời gian vay kéo dài 389 ngày, trong khi quy định thời gian cho vay không quá 1 năm và thời gian gia hạn không vượt quá thời gian cho vay lần đầu.
Minh chứng rõ hơn từ KTNN là Ngân hàng Công thương (Vietinbank) gia tăng huy động vốn từ các TCTD, vay NHNN và huy động khác đã làm làm ảnh hưởng đến tính ổn định và công tác cân đối vốn hoạt động kinh doanh trong tương lai. Cụ thể năm 2010, tổng nguồn vốn huy động trên thị trường 2 và huy động khác là 133.781 tỷ đồng, tăng 61.940 tỷ đồng so với năm 2009 (tương đương tăng 86,2%) và chiếm 39,38% tổng nguồn vốn huy động của Vietinbank.
| "Đáng lẽ sau khi tái cấp vốn với lãi suất ưu đãi, NHNN phải có sự kiểm tra, đánh giá xem tính thanh khoản như thế nào để đưa ra kiến nghị tránh sự lợi dụng”…, Phó tổng Kiểm toán Nhà nước Lê Minh Khái nói. |
Tại thời điểm đó, nhiều ý kiến chuyên gia đã phân tích, cảnh báo về hệ lụy này và TCTD hưởng lợi không chỉ Vietinbank.
Trao đổi với Pháp luật Việt Nam, Phó tổng Kiểm toán Nhà nước Lê Minh Khái cho rằng, lãi suất tái cấp vốn là một công cụ giúp cải thiện tính thanh khoản cho ngân hàng cũng như tài trợ cho những nội dung cụ thể. Đáng lẽ sau khi tái cấp vốn với lãi suất ưu đãi, NHNN phải có sự kiểm tra, đánh giá xem tính thanh khoản như thế nào để đưa ra kiến nghị tránh sự lợi dụng… “Chúng tôi đã kiến nghị với NHNN xem xét thực hiện đánh giá công cụ này sao cho đúng quy định, mục tiêu đề ra” - ông Khái cho biết.
Báo cáo của KTNN cũng cho biết, năm 2010, NHNN đã triển khai một số giải pháp điều hành tín dụng nhằm phục vụ nông nghiệp, khuyến khích sản xuất, xuất khẩu theo hướng ổn định kinh tế vĩ mô và an sinh xã hội. Tuy nhiên, tốc độ tăng trưởng tín dụng năm 2010 là 31,19%, vượt chỉ tiêu theo Nghị quyết Chính phủ 6,19%, gây áp lực, khó khăn cho việc kiểm soát lạm phát (Vietinbank có tốc độ tăng trưởng tín dụng 43,5%, cao hơn mức tăng trưởng tín dụng chung), trong đó tăng trưởng tín dụng lĩnh vực chứng khoán và bất động sản ở mức cao (tăng trưởng tín dụng chứng khoán là 40,93%; bất động sản là 28,11%.).
Diễn biến trên tác động tới tỷ lệ nợ xấu trong năm 2010 tăng so với 2009 khi chiếm 2,19% tổng dư nợ. Tỷ lệ nợ xấu năm 2009 so với tổng dư nợ tín dụng cho nền kinh tế là 2,05%. Đối với một số ngân hàng được kiểm toán, thì tỉ lệ nợ xấu của năm 2010 cũng tăng so với 2009. Như Ngân hàng Ngoại thương (Vietcombank) là 2,91% năm 2010 so với 2% của 2009. Vietinbank là 1,27% tăng 0,66% so với cùng kỳ năm trước; của Ngân hàng phát triển Việt Nam (VDB) là 12,45%; Ngân hàng Chính sách xã hội là 1,25%.
“Việc điều hành chính sách tài khóa và tiền tệ không thực hiện được mục tiêu kiềm chế lạm phát”- Báo cáo cua KTNN nhận định. Lạm phát năm 2010 là 11,5%, cao hơn nhiều so với chỉ tiêu 8% Quốc hội đề ra.
Thanh Lan
