Khảo sát do Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam vừa công bố cũng cho thấy có đến 64,7% ý kiến cho rằng vui chơi có thưởng làm tăng thu ngân sách nhà nước… Hợp pháp hóa ngành kinh tế này là vấn đề đặt ra trong bối cảnh Việt Nam đang hội nhập sâu vào nền kinh tế thế giới…
Bất hợp pháp “át” hợp pháp
Xổ số, trò trơi điện tử có thưởng, sòng bài và đặt cược là 4 hình thức vui chơi có thưởng được pháp luật Việt Nam quy định. Nếu xổ số đã có từ khá lâu và hiện cả nước có 64 công ty xổ số kiến thiết thì đến nay cả nước mới có có 08 sòng bài, 02 địa điểm cá cược thể thao, 43 điểm trò chơi điện tử có thưởng, trong đó sòng bài và điểm trò chơi có thưởng điện tử chỉ cho phép người nước ngoài được tham gia chơi.
Báo cáo của Bộ Tài chính cho biết năm 2014, kinh doanh xổ số đạt doanh thu 64 nghìn tỷ đồng, nộp ngân sách xấp xỉ 20 nghìn tỷ đồng; kinh doanh sòng bài doanh thu đạt 1.379 tỷ đồng, đóng góp ngân sách 336 tỷ đồng. Đây là con số không hề nhỏ, nhưng so với khu vực vui chơi có thưởng bất hợp pháp thì chưa thấm vào đâu. Theo Bộ Công an, hiện có hơn 200 chủ đề lớn tập trung tại 18 tỉnh, thành trọng điểm. Số tiền thu được của mỗi chủ đề khoảng 500 triệu đến hàng tỷ đồng một ngày đêm.
Cùng với sự phát triển của công nghệ thông tin, các hình thức đánh bạc cũng ngày càng phát triển tinh vi, phức tạp. Năm 2014 công an đã triệt phá 10 đường dây đánh bạc trực tuyến với số tiền hơn 10.000 tỷ đồng. Bên cạnh đó, khảo sát ở Tây Ninh cũng cho thấy, trung bình mỗi ngày có khoảng 200 lượt người xuất cảnh sang Campuchia để chơi sòng bài, thứ Bảy hoặc Chủ nhật số lượng khoảng 700-800 lượt người. Doanh thu ngành sòng bài của Campuchia khoảng 250 triệu USD/năm và đa số người chơi là người Việt.
“Thực tế trên cho thấy, cách thức quản lý theo hình thức cấm đoán ngày càng trở nên thiếu hiệu quả, không ngăn chặn được các hoạt động vui chơi có thưởng bất hợp pháp, đồng thời cũng không giúp Nhà nước thu ngân sách và hạn chế việc “chảy máu” ngoại tệ ra nước ngoài. Hơn thế nữa, do người Việt không được tham gia chơi trong sòng bài, không có cách nào thu được những giá trị kinh tế từ việc người Việt Nam chơi bài tại các sòng bài trong nước.
Trong khi đó, người chơi Việt Nam đang tự do đánh bài tại các sòng bài Campuchia, đồng nghĩa với việc Việt Nam vẫn cần phải quản lý tất cả các tác động tiêu cực từ hoạt động sòng bài nhưng lại không thu lại được lợi ích…”- TS Nguyễn Đình Chúc, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển bền vững vùng nhận định…
Ngành kinh tế sạch
Kết quả nghiên cứu chỉ ra rằng ngành công nghiệp vui chơi có thưởng và sòng bài hợp pháp mang lại những lợi ích về kinh tế: Tăng thu ngân sách; tạo công ăn việc làm và nâng cao thu nhập của lao động tại địa phương; thu hút vốn đầu tư và du lịch; thay thế nhập khẩu dịch vụ, tăng cường trao đổi thương mại và giảm “chảy máu” ngoại tệ ra nước ngoài.
Nghiên cứu đồng thời cũng chỉ ra những tác động xã hội của ngành công nghiệp này: Giảm năng suất lao động; tăng tội phạm có tổ chức và các vấn đề về gia đình, nợ nần, phá sản; tăng các vấn đề về tâm lý như tự kỷ. Tuy nhiên, các ảnh hưởng xã hội này không phải lúc nào cũng được khẳng định.
Dựa trên kết quả nghiên cứu, nhóm nghiên cứu kiến nghị công tác quản lý ngành vui chơi có thưởng nói chung và ngành sòng bài nói riêng cần dựa trên một khung pháp lý hoàn thiện và khả thi. Để xây dựng được khung pháp lý trên, Đề tài đề xuất việc thí điểm cho phép công dân Việt Nam tham gia một số hình thức vui chơi có thưởng và sòng bài trong các khu nghỉ dưỡng phức hợp có quy mô lớn tại những địa điểm xa các khu đô thị đông dân cư.
Theo phân tích của nhóm nghiên cứu, nếu đầu tư nước ngoài vào ngành sòng bài tăng thêm khoảng 3 tỷ USD so với hiện tại thì GDP sẽ tăng khoảng 0,58%. “Với những khoản đầu tư lớn sẵn sàng đầu tư vào thị trường thông qua các dự án trò chơi có thưởng, nếu người bản địa được cho phép vào chơi, nền kinh tế của Việt Nam sẽ thu được lợi nhuận đáng kinh ngạc trong những năm tới…”- Báo cáo khẳng định.
Theo PGS.TS Nguyễn Trọng Xuân, Viện Kinh tế Việt Nam, một khi thị trường có cầu thì ắt có cung, khi cung hợp pháp không đáp ứng được thì cung bất hợp pháp sẽ phát triển. “Đây là ngành kinh tế sạch cần được khuyến khích phát triển!”- ông Xuân đề nghị.
“Tốt nhất là Việt Nam nên hợp pháp hóa để ngành công nghiệp này có cơ hội phát triển. Đây cũng là bước tiến gần hơn nữa trong tiến trình Việt Nam hội nhập vào nền kinh tế thế giới…”- Giám đốc điều hành Phòng Thương mại Hoa Kỳ tại Hà Nội Adam Sitkoff khuyến nghị. Ông Adam Sitkoff cũng cho biết, các nhà đầu tư Mỹ rất quan tâm đến vấn đề này.
Theo đề xuất của nhóm nghiên cứu, ngành vui chơi có thưởg nói chung và sòng bài nói riêng cần được quản lý dựa trên một khung pháp lý hoàn thiện. Để có thể xây dựng một khung pháp lý hoàn thiện và khả thi, trước mắt cần thí điểm cho phép công dân Việt Nam tham gia một số hình thức vui chơi có thưởng và sòng bài trong các khu nghỉ dưỡng phức hợp có quy mô lớn tại những địa điểm xa các khu đô thị đông dân cư.
Các cơ sở kinh doanh này cần có sẵn hệ thống an ninh và quản lý người chơi chặt chẽ, có chương trình đào tạo nhân viên và có kế hoạch phối hợp cùng với chính quyền địa phương trong hoạt động giáo dục và tuyên truyền nhằm ngăn chặn những ảnh hưởng tiêu cực…
Kết quả nghiên cứu xã hội học cũng chỉ ra những thay đổi trong quan niệm của người dân về ngành vui chơi có thưởng và sòng bài theo hướng thông thoáng hơn với 71% số người được hỏi cho rằng nếu các sòng bài mở cửa cho người dân sẽ thu hút được nhiều người đến chơi. Có 64,7% ý kiến cho rằng vui chơi có thưởng làm tăng ngân sách nhà nước, và 52,6% cho rằng ảnh hưởng tích cực đến việc hạn chế người Việt Nam ra nước ngoài đánh bạc. 47,4% đánh giá việc tham gia các hình thức vui chơi có thưởng ảnh hưởng tích cực đến việc tạo công ăn việc làm và 46,2% cho rằng vui chơi có thưởng ảnh hưởng tích cực đến thu hút đầu tư.
