Hồn quê trong âm nhạc
Giữa năm 2017 nhân dịp NSƯT Tố Nga – một ca sỹ gốc Hà Tĩnh kỷ niệm chặng đường 20 năm ca hát và ra mắt bộ đôi CD, DVD “Giếng quê” tôi có làm bài thơ “Dòng sông đa tình” tặng cô. Bài thơ tôi đăng trên trang cá nhân (facebook). Sau đó không lâu, nhạc sỹ Trịnh Ngọc Châu gửi bản nhạc “Anh có về Hà Tĩnh với em không?” vào inbox cá nhân. Chúng tôi biết nhau như thế, có thể nói, rất mới, dù sau này nhận ra, bạn của người này là bạn của người kia hàng chục năm rồi.
Từ đó, anh em tôi hay trao đổi với nhau qua messenger, hoặc gọi điện thoại. Cuối tháng 9/2017 khi NSƯT Tố Nga tổ chức đêm nhạc “Hướng về miền Trung” tại Nhà hát Âu Cơ – Hà Nội quyên góp ủng hộ đồng bào miền Trung bị lũ lụt thì tôi mới gặp nhạc sỹ Trịnh Ngọc Châu ngoài đời. Anh hiền hậu, nho nhã, nhẹ nhàng. Có thể nói, tôi và nhạc sỹ Trịnh Ngọc Châu gặp muộn thế cũng là duyên, trời định.
Từ sau cuộc gặp ấy, nói thật tôi mới để ý đến ca khúc của Trịnh Ngọc Châu. Tôi gốc Can Lộc, anh quê Nghi Xuân cách nhau không xa. Ca khúc Trịnh Ngọc Châu chủ yếu khai thác giai điệu, âm hưởng của miền ví, giặm. Cái “hồn quê”, “hồn người” trong ca khúc anh cũng giống như làn điệu đã nuôi dưỡng tâm hồn con người sinh ra trên quê hương núi Hồng - sông Lam. Vì thế, ca khúc Trịnh Ngọc Châu gần gũi, đồng điệu, dễ đắm say.
Anh tâm sự: “Thuở nhỏ, tôi đã mê những khúc hát thấm đẫm tình yêu thương của bà, của mẹ. Đất Hà Tĩnh tuy còn nghèo nhưng con người lại sâu nặng nghĩa tình, bất kỳ nhạc sỹ nào đến đây cũng tìm được những cảm xúc riêng và gửi gắm vào âm nhạc”.
Tuy chủ yếu làm công tác quản lý và giảng dạy nhưng bằng cách riêng của mình, nhạc sỹ Trịnh Ngọc Châu cũng đã góp phần chuyển tải đời sống tình cảm phong phú của người dân quê anh vào âm nhạc. 13 ca khúc của anh, có ca khúc đã đoạt huy chương vàng, huy chương bạc trong các kỳ liên hoan nghệ thuật toàn quốc, có ca khúc được chọn biểu diễn trong các chương trình nghệ thuật của tỉnh Hà Tĩnh, đã tạo động lực để anh tiếp tục tìm tòi, sáng tác.
Tháng 4/2016 tại Liên hoan Âm nhạc Bắc Trung bộ, Hội Nhạc sĩ Việt Nam tặng bằng khen cho 14 tác phẩm xuất sắc, gồm sáu tác phẩm đạt giải A và tám tác phẩm đạt giải B. “Về miền ví, giặm giận thương” của nhạc sĩ Trịnh Ngọc Châu (Hà Tĩnh) là 1 trong 6 tác phẩm đạt giải A. Đó là sự ghi nhận mới nhất về sáng tác của thầy giáo, nhạc sỹ Trịnh Ngọc Châu.
Trịnh Ngọc Châu tâm sự, anh đã và đang sáng tác về quê hương, và xem đó như là nghĩa cử “trả nợ” quê hương, nơi anh sinh ra, được “tắm” trong mạch nguồn âm nhạc quê hương.
 |
| Nhạc sỹ Trịnh Ngọc Châu (bên trái) tại ngã ba Đồng Lộc |
“Ký ức Đồng Lộc” âm hưởng hào hùng về quá khứ
Giữa tháng 5/2018, trong lần về tham dự chương trình “Giai điệu quê hương” của Truyền hình Hà Tĩnh giới thiệu ca khúc “Anh có về Hà Tĩnh với anh không?” phổ thơ Ngô Đức Hành, nhạc sỹ Trịnh Ngọc Châu có nói với tôi:
- Chú lên lại Ngã ba Đồng Lộc sáng tác bài thơ nhân kỷ niệm 50 năm Ngày Chiến thắng Ngã ba Đồng Lộc thì ý nghĩa?
- Vâng để em xem. Tôi trả lời có phần do dự.
Tôi biết, viết về Đồng Lộc đã có nhiều tác phẩm thành danh của nhiều tài danh như “Ngã ba Đồng Lộc” của nhà thơ Huy Cận, “Trường ca Đồng Lộc” hay “Con đường của những vì sao” - trường ca của nhà thơ - nhạc sỹ Nguyễn Trọng Tạo, “Lời thỉnh cầu ở Ngã ba Đồng Lộc” của nhà thơ, Đại tá Vương Trọng... Sáng tác của đội ngũ nhà văn chuyên và không chuyên khác cả về văn, thơ, âm nhạc thì cũng đã có hàng ngàn tác phẩm. Dễ gì mình thành công.
Nghĩ vậy nhưng rồi tôi và nhạc sỹ Trịnh Ngọc Châu vẫn cùng nhau lên thăm ngã ba Đồng Lộc, thắp nén nhang lên mộ 10 cô gái. Sau khi ra Hà Nội, tôi có gửi bài thơ “Viết tiếp về Ngã ba Đồng Lộc” gửi anh. Không lâu sau đó anh gửi bản nhạc “Đồng Lộc chiều” tới tôi. Mừng là lần thứ 3 hai anh em, tác giả thơ và tác giả âm nhạc đồng điệu cộng tác. Trước đó, 2 anh em có ca khúc “Can Lộc yêu thương” đã được NSUT Xuân Lâm thể hiện.
Nhạc sỹ Trịnh Ngọc Châu người cùng thời với tôi, thế hệ ấy đã kinh qua, hiểu về mất mát đau thương trong những năm tháng chống Mỹ cứu nước; máu và nước mắt trên những “tọa độ lửa” như Ngã ba Đồng Lộc - con đường huyết mạch chi viện cho tiền tuyến. Không chỉ bộ đội, thanh niên xung phong giao thông vận tải, dân công hỏa tuyến mà còn rất nhiều người dân đã ngã xuống trên mặt trận giao thông vận tải.
Trịnh Ngọc Châu quan sát từng hố bom còn sót lại, tỉ mẩn nâng niu từng khóm cây Xấu hổ, hoa Mua… quanh miệng hố bom và trầm tư. “Đã rất nhiều người viết, nhưng sẽ còn nhiều người khác nữa. Mình không viết tiếp về Ngã ba Đồng Lộc cảm thấy như có nợ trong lòng em à”, anh nói với tôi.
Tối 6/7, chương trình “Giai điệu quê hương” của Truyền hình Hà Tĩnh đã giới thiệu ca khúc “Ký ức Đồng Lộc”, nhạc và lời Trịnh Ngọc Châu. Đây là ca khúc có giai điệu mới, hiện đại khắc khoải. Vâng, với “Ký ức Đồng Lộc” Trịnh Ngọc Châu đã thêm một lần “đánh thức” những năm tháng hào hùng trên đất lửa Hà Tĩnh và tin tưởng vào tương lai của quê hương, đất nước. Đó cũng là ý nghĩa của chiến thắng. Bên thềm kỷ niệm 50 năm Ngày Chiến thắng Ngã ba Đồng Lộc, nhạc sỹ Trịnh Ngọc Châu một lần nữa góp phần thắp lên ngọn lửa tự hào và hy vọng.
