Căng mình ứng phó thiên tai
Theo Bộ NN&PTNT, năm 2016 thiên tai đã gây khiến 253 người chết, thiệt hại khoảng 39 ngàn tỷ đồng, 700 ngàn ha lúa và hoa màu, 400 ngàn ha cây ăn quả, 1.410 tàu thuyền bị chìm và phá hủy.
Năm 2016, lần đầu tiên Chính phủ Việt Nam đã phải kêu gọi các tổ chức quốc tế hỗ trợ, huy động nguồn lực để thực hiện Kế hoạch ứng phó khẩn cấp đối với các địa phương bị ảnh hưởng nặng nề bởi biến đổi khí hậu và thời tiết cực đoan với số tiền khoảng 26,4 triệu USD, đáp ứng 54,4% tổng nhu cầu cần hỗ trợ. Kế hoạch phục hồi từ nay đến năm 2020 ước tính khoảng 23.537 tỷ đồng.
Chịu thiệt hại nặng nề do thiên tai và sự cố môi trường biển ở 4 tỉnh miền Trung nên 6 tháng đầu năm, tăng trưởng ngành Nông nghiệp giảm 0,18%. Hàng loạt mặt hàng chủ lực, vốn là thế mạnh xuất khẩu như: lúa gạo, cà phê, cao su, sắn, tôm… đều sụt giảm cả về số lượng và giá trị.
Nỗ lực thoát tăng trưởng âm
Mặc dù gặp nhiều khó khăn nhưng tốc độ tăng GDP ngành Nông nghiệp năm 2016 vẫn đạt khoảng 1,2%; giá trị sản xuất (theo giá so sánh 2010) tăng 1,44%. “Trong Kỳ họp thứ 2 Quốc hội khóa XIV vừa qua, 70% ý kiến các đại biểu Quốc hội tập trung cho nông nghiệp. Ban Chấp hành Trung ương họp bàn cũng chủ yếu về nông nghiệp; Chính phủ hầu như kỳ họp nào cũng dành một thời gian thích đáng cho nông nghiệp”, Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Nguyên Xuân Cường nói.
Ông Nguyễn Xuân Cường cũng cho rằng, chỉ số tăng trưởng đạt 1,2% thể hiện sự cố gắng rất lớn của các địa phương, bà con nông dân, đường lối chỉ đạo của Đảng, Chính phủ và của cả hệ thống chính trị. Đặc biệt, để có thể lấy lại đà tăng trưởng ngành trong 6 tháng cuối năm, phải nhắc tới vai trò chỉ đạo, điều hành sâu sát và quyết liệt của Chính phủ, lãnh đạo Bộ ngành cùng sự đồng hành vào cuộc của các địa phương.
Nhờ chỉ đạo quyết liệt, năm qua, mặt hàng rau quả lần đầu tiên kim ngạch xuất khẩu mặt vượt qua mặt hàng chủ lực là gạo, cán đích 2,4 tỷ USD, tăng 31,2% so với năm 2015. Tương tự, mặt hàng tôm nước lợ đã phục hồi và gia tăng mạnh mẽ sau khi Bộ NN&PTNT ban hành kế hoạch hành động cụ thể cho 6 tháng cuối năm.
Với kế hoạch hành động quyết liệt, lãnh đạo Bộ này đã trực tiếp chỉ đạo các hội nghị cùng với các địa phương về quản lý giống, nuôi và tiêu thụ, nhờ đó 6 tháng cuối năm sản lượng tôm đạt mốc lịch sử vượt 650 ngàn tấn, xuất khẩu tôm cả năm ước đạt 3,2 tỷ USD.
Lĩnh vực chăn nuôi cũng có sự “bùng nổ” mạnh mẽ trong năm nay với tổng đàn lợn tăng lên 29,1 triệu con (tăng 4,8%), đàn gia cầm tăng lên 364,5 triệu con (tăng 6,6%)…; giá trị sản xuất ngành chăn nuôi tăng 5,4% so với năm 2015.
Chính định hướng thúc đẩy sản xuất và tiêu thụ nông sản kịp thời với giá cả hợp lý, có lợi cho nông dân nên kim ngạch xuất khẩu nông - lâm - thủy sản gia tăng ở mức “kỷ lục”, cả năm ước đạt khoảng 32,1 tỷ USD, tăng 1,7 tỷ USD so với năm 2015; thặng dư thương mại đạt khoảng 7,5 tỷ USD.
Phát biểu tại buổi tổng kết năm 2016, triển khai kế hoạch năm 2017 của ngành Nông nghiệp, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đánh giá: năm 2016, chưa bao giờ ngành Nông nghiệp phải đối mặt với thiên tai, nhân tai ghê gớm đến như vậy. Theo ước tính, thiệt hại do thiên tai khoảng 1,7 tỷ USD, gần bằng 1% GDP của cả nước. Mặc dù vậy, ngành Nông nghiệp vẫn nỗ lực vượt qua, tiếp tục xứng đáng là trụ đỡ vững chắc của nền kinh tế.
Theo người đứng đầu Chính phủ, dư địa cho phát triển nông nghiệp còn lớn. Tuy nhiên để duy trì và tổ chức lại sản xuất trong bối cảnh thiên tai và biến đổi khí hậu ngày càng phức tạp. “Năm 2017, Bộ NN&PTNT cần đẩy mạnh hơn nữa quá trình tái cơ cấu, nếu cần thiết thì phải thành lập “đội đặc nhiệm” thực hiện tái cơ cấu, nghiên cứu, nắm bắt xu thế hội nhập và chuyển động thị trường quốc tế để tổ chức sản xuất theo hình thức và cơ cấu hàng hóa phù hợp. Cần đẩy mạnh nguồn lực đầu tư của cả doanh nghiệp nhà nước và doanh nghiệp tư nhân trong lĩnh vực nông nghiệp, trong đó đặc biệt chú trọng hơn nữa đầu tư phát triển công nghiệp chế biến, nâng cao năng lực cạnh tranh và chuỗi giá trị gia tăng sản phẩm”- Thủ tướng giao nhiệm vụ cho ngành Nông nghiệp.
Ba trục sản phẩm tạo đột phá chiến lược năm 2017
Trong năm 2017 ngành nông nghiệp sẽ tập trung tái cơ cấu nông nghiệp theo hướng rà soát tập trung 3 trục sản phẩm, gồm: Sản phẩm quốc gia (bước đầu lựa chọn 10 sản phẩm chủ lực, có giá trị xuất khẩu 1 tỷ USD trở lên); sản phẩm chủ lực thứ 2 là cấp tỉnh như vải thiều Bắc Giang, nhãn lồng Hưng Yên, na dai Lạng Sơn, xoài Cao Lãnh (Đồng Tháp) theo hướng mỗi địa phương có 1-2 sản phẩm; sản phẩm thứ 3 là trục sản phẩm đặc sản của địa phương như rau hoa, dược…