FDA cân nhắc ra lệnh cấm
Giám đốc Cơ quan quản lý dược phẩm và thực phẩm Mỹ (FDA) Scott Gottlieb giữa tuần qua thông báo cơ quan này đang cân nhắc ra lệnh cấm thuốc lá điện tử nhằm đối phó tình trạng ngày càng nhiều thanh niên ở Mỹ bị nghiện loại thuốc này.
Theo ông Gottlieb, FDA đang nhận được những tài liệu cho thấy ngày càng nhiều người trẻ tuổi, bao gồm cả học sinh trung học, đang sử dụng và bị nghiện nicotine thông qua thuốc lá điện tử. Ông này cũng cho rằng việc hút thuốc lá điện tử đang trở thành “một bệnh dịch”. “Có những dấu hiệu rõ ràng rằng việc sử dụng thuốc lá điện tử đã lan rộng đến mức coi là đại dịch”, ông nói. Đặc biệt, người đứng đầu FDA cũng cho biết, tỷ lệ thiếu niên bị nghiện nicotine đang ở mức đáng báo động.
Trong bối cảnh như vậy, ông Gottlieb cho biết FDA sẽ thực hiện nhiều biện pháp mạnh tay hơn để giảm số lượng thanh, thiếu niên sử dụng thuốc lá điện tử, ngăn chặn khả năng “cả một thế hệ trẻ của Mỹ sẽ bị nghiện nicotine vì sử dụng thuốc lá điện tử”. Trong đó, trong một hành động được xem là lịch sử, FDA đã gửi thư khuyến cáo và giấy phạt tới 1.300 nhà bán lẻ và 5 hãng sản xuất thuốc lá điện tử sau khi phát hiện các hãng này lén bán các sản phẩm thuốc lá điện tử cho người vị thành niên.
Quan chức trên cũng nêu rõ FDA sẽ nghiêm túc cân nhắc việc loại bỏ các sản phẩm thuốc lá điện tử tạo mùi khỏi thị trường, buộc các hãng sản xuất phải giảm lượng nicotine để giảm khả năng gây nghiện.
“Thuốc lá điện tử được nhiều người xem là một lựa chọn ít gây hại hơn cho những người trưởng thành nghiện thuốc lá. Tuy nhiên, việc này không thể đánh đổi với nguy cơ toàn bộ một thế hệ trẻ của Mỹ sẽ bị nghiện thuốc lá điện tử”, ông Gottlieb nói.
Ngoài việc ban hành các quy định mới về thuốc lá điện tử, FDA cũng sẽ tung ra một chương trình nhắm vào giới tuổi teen, nhằm giáo dục giới trẻ về nguy cơ của nicotine. Đây cũng sẽ là lần đầu tiên FDA tung ra một chương trình đặc biệt nhắm vào giới thiếu niên.
Theo ông Gottlieb, FDA trong hơn 1 năm qua đã nhiều lần nhắc nhở các hãng sản xuất thuốc lá điện tử về lo ngại có quá nhiều thanh thiếu niên sử dụng sản phẩm này nhưng ngành công nghiệp thuốc lá điện tử đã không có biện pháp gì để làm giảm xu hướng lại. Theo Washington Post, số liệu từ Cuộc khảo sát sử dụng thuốc lá ở giới trẻ toàn quốc cho thấy tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử của học sinh phổ thông trong năm 2018 đã tăng 75% so với năm 2017. Còn theo tính toán của FDA, trong năm 2017 có hơn 2 triệu học sinh trung học và học sinh phổ thông ở Mỹ sử dụng thuốc lá điện tử.
Trước đó, hồi tháng 6 vừa qua, đa số các cử tri tại thành phố San Francisco của Mỹ đã bỏ phiếu ủng hộ việc cấm tất cả các loại thuốc lá điện tử, bao gồm các sản phẩm có hương vị đóng gói như kẹo và hộp nước trái cây, thuốc lá bạc hà. Động thái này diễn ra khi các bậc phụ huynh và các trường học ở Mỹ đang ngày càng lo ngại về việc sử dụng thuốc lá điện tử trong số các học sinh trung học và phổ thông.
Để đối phó với tình hình, một số trường học đã áp dụng các biện pháp kỷ luật nghiêm khắc, bao gồm đình chỉ học nhằm giảm thiểu số lượng người sử dụng. Phát biểu sau khi lệnh cấm ở San Francisco được đưa ra, Tiến sỹ Melissa Welch – người phát ngôn của Hiệp hội tim mạch Mỹ, một trong số những tổ chức vận động áp dụng lệnh cấm với thuốc lá điện tử - bày tỏ hy vọng động thái ở San Francisco sẽ là bước đầu tiên hướng tới việc bán thuốc lá có mùi trên cả nước Mỹ trước khi xảy ra tình trạng nghiện nicotine trầm trọng.
Thuốc lá điện tử có an toàn?
Năm 2003, sau khi cha chết vì ung thư phổi, dược sỹ người Trung Quốc Hon Lik đã lần đầu tiên chế thành công thuốc lá điện tử. Thuốc hoạt động theo cơ chế làm nóng một dung dịch tinh khiết được gọi là nước hoa quả điện tử - thường bao gồm các chất tạo mùi, propylene glycol, glycerin và thường là cả nicotine – cho đến khi dung dịch bốc hơi. Với nhiều người, bao gồm cả những người sử dụng và người không sử dụng, hơi thuốc lá điện tử ít gây khó khó chịu hơn so với thuốc lá thông thường.
Đến năm 2007, thuốc lá điện tử do công ty Ruyan sản xuất đã được bày bán rộng rãi ở khắp châu Âu và Mỹ và được quảng cáo là cách thức an toàn để cai thuốc lá thông thường. Đến nay, thuốc lá điện tử ngày càng được sử dụng nhiều hơn, được xem là nicotine thay thế hỗ trợ những người nghiện thuốc lá từ bỏ thói quen của mình.
Tuy nhiên, việc sử dụng loại thuốc lá này đến nay vẫn là điều gây tranh cãi, đặc biệt là về những tác hại của thuốc và khả năng loại thuốc này làm gia tăng tình trạng hút thuốc ở người trẻ.
Trên thực tế, trong suốt hơn 1 thập kỷ kể từ khi thuốc lá điện tử chính thức được bày bán, nhiều kết quả nghiên cứu về tác động của việc sử dụng mặt hàng này, đôi khi là trái ngược nhau, đã được công bố. Tháng 9/2008, Tổ chức Y tế thế giới (WHO) yêu cầu các nhà sản xuất thuốc lá điện tử gỡ bỏ tuyên bố “hỗ trợ cai thuốc lá an toàn và hiệu quả” trên các quảng cáo về mặt hàng này với lý do không hề có bằng chứng khoa học nào xác nhận sự an toàn và hiệu quả của sản phẩm.
Song, chỉ ít lâu sau đó, một nghiên cứu do nhà sản xuất thuốc lá điện tử Ruyan tài trợ được công bố, theo đó khẳng định sản phẩm này có mức độ nguy hiểm thấp hơn 100 đến 1.000 lần so với thuốc lá thông thường. Nghiên cứu cũng cho rằng nicotine trong thuốc lá điện tử không hấp thu từ phổi mà từ các đường hô hấp trên.
Tuy nhiên, có thể thấy những nghiên cứu chứng minh thuốc lá điện tử không hề an toàn như người ta nghĩ và như nhà quảng cáo tuyên bố đang ngày càng nhiều hơn. Mới đây nhất, hồi tháng 2 vừa qua, một nghiên cứu do các nhà nghiên cứu của trường Đại học George Washington và Trung tâm giáo dục và nghiên cứu kiểm soát thuốc lá của Mỹ thực hiện thông báo đã phát hiện 5 chất độc hại gây ung thư trong nước tiểu của những thanh niên 16 tuổi đã hút thuốc lá điện tử.
Kết quả nghiên cứu cũng cho rằng việc sử dụng thuốc lá điện tử hàng ngày làm gia tăng gấp đôi nguy cơ bị đột quỵ. Nếu những người hút thuốc lá điện tử vẫn tiếp tục hút thuốc lá thông thường, nguy cơ sẽ tăng lên là 5 lần. Kết quả này được đưa ra từ việc phân tích số liệu khảo sát đối với gần 70.000 người Mỹ do Trung tâm khảo sát y tế quốc gia của Mỹ thực hiện trong khoảng thời gian từ năm 2014 đến 2016.
Một nghiên cứu được công bố ở Mỹ vào tháng 3 cũng cho biết việc hút thuốc lá điện tử khuyến khích các thiếu niên chuyển sang hút thuốc lá truyền thống. Đến tháng 5 vừa qua, Bộ Thực phẩm và An toàn Thuốc Hàn Quốc công bố kết quả điều tra cho biết đã phát hiện 5 chất gây ung thư nhóm 1 ở 3 loại thuốc lá điện tử ở nước này.
Đến tháng 8, một nghiên cứu do các nhà khoa học Đại học Brimingham ở Anh cũng khẳng định thuốc lá điện tử không hề an toàn như nhiều người nghĩ và không nên là biện pháp thay thế thuốc lá thường. Các nhà nghiên cứu Anh nhấn mạnh các loại hóa chất từ thuốc lá điện tử đi vào cơ thể đủ làm hỏng các tế bào miễn dịch, gây ra các bệnh phổi nghiêm trọng.
Các chất này còn có thể tấn công các tế bào khác trong mô phổi tương tự như cách mà thuốc lá thường tác động, gây ra bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD) và nhiều bệnh khác…