Chiều 27/5, tại phiên họp thứ 56, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến vào Báo cáo kết quả thực hành tiết kiệm, chống lãng phí (THTK,CLP) trong năm 2020.
Vẫn xảy ra vi phạm trong đấu thầu mua sắm tài sản công
Trình bày báo cáo, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc cho biết, mặc dù gặp nhiều khó khăn do thiên tai, dịch bệnh, đặc biệt là tác động tiêu cực của đại dịch COVID-19 nhưng với quyết tâm cao, sát sao trong chỉ đạo, điều hành, công tác THTK,CLP năm 2020 đã đạt được nhiều kết quả tích cực.
Công tác xây dựng, hoàn thiện hệ thống pháp luật về định mức, tiêu chuẩn, chế độ trong các ngành, lĩnh vực có nhiều chuyển biến tích cực, phù hợp với tình hình mới, đáp ứng yêu cầu đổi mới và phát triển đất nước.
Tuy vậy, chất lượng một số dự thảo văn bản quy định chi tiết thi hành luật chưa cao, một số nội dung vượt quá phạm vi được luật giao quy định chi tiết hoặc chưa phù hợp với quy định của luật. Hệ thống pháp luật còn cồng kềnh, phức tạp, thiếu đồng bộ, tính ổn định chưa cao…
Do tác động tiêu cực của thiên tai, dịch bệnh, cân đối thu, chi ngân sách nhà nước (NSNN) gặp nhiều khó khăn, thu ngân sách Trung ương không đạt dự toán, bội chi NSNN tăng so với dự toán (bội chi NSNN năm 2020 khoảng 241,5 nghìn tỷ đồng, tăng khoảng 6,7 nghìn tỷ đồng so với dự toán, nhưng vẫn thấp hơn mức Quốc hội cho phép điều chỉnh). Qua công tác thanh tra, kiểm tra, kiểm toán và kiểm soát chi của Kho bạc Nhà nước phát hiện còn tình trạng quản lý, sử dụng NSNN chưa đúng định mức, tiêu chuẩn, chế độ ở một số cơ quan, đơn vị.
Đến năm 2020, hệ thống văn bản quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành Luật Quản lý, sử dụng tài sản công, các tiêu chuẩn, định mức sử dụng tài sản công chuyên dùng (như tiêu chuẩn, định mức sử dụng ô tô chuyên dùng, trụ sở chuyên dùng,...) đã được ban hành tương đối đồng bộ, giúp cho việc quản lý, mua sắm, sử dụng tài sản công tiết kiệm, hiệu quả hơn.
Tuy vậy, còn xảy ra vi phạm trong đấu thầu mua sắm tài sản công ở một số cơ quan, đơn vị. Điển hình như vụ án hình sự “vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng” tại Trung tâm Kiểm soát Bệnh tât (CDC) TP Hà Nội xảy ra vào tháng 4/2020; vụ "Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí" xảy ra tại UBND TP Hà Nội và các đơn vị liên quan…
Công tác sắp xếp trụ sở, nhà, đất công tiếp tục được các bộ, ngành, địa phương quan tâm thực hiện, cơ bản đạt được mục tiêu đề ra. Qua đó, góp phần nâng cao ý thức, trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức, đơn vị trong quản lý, sử dụng nhà, đất hiệu quả, tiết kiệm và đúng mục đích; tạo quỹ đất để đầu tư xây dựng, phát triển các công trình công cộng, nhà ở xã hội…
Đến cuối năm 2020, các bộ, cơ quan ở Trung ương đã thực hiện báo cáo kê khai, đề xuất phương án sắp xếp lại, xử lý 37.468 cơ sở nhà đất, Bộ Tài chính đã phê duyệt phương án đối với 28.182 cơ sở nhà, đất.
Còn hiện tượng chưa tuân thủ nghiêm quy định
Thẩm tra báo cáo của Chính phủ, Ủy ban Tài chính - Ngân sách (TC-NS) của Quốc hội đánh giá Chính phủ đã ban hành Chương trình THTK,CLP sớm hơn so với năm trước (ban hành ngày 23/1/2020). Xây dựng, ban hành nhiều văn bản chỉ đạo, điều hành có lồng ghép các nội dung liên quan đến THTK,CLP, ban hành nhiều nghị quyết tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho các vấn đề lớn, quan trọng; xây dựng Chính phủ điện tử, cải cách thủ tục hành chính... tạo tiền đề thực hiện tốt công tác THTK,CLP.
Trình bày báo cáo, ông Bùi Đặng Dũng - Phó Chủ nhiệm Ủy ban TC- NS Quốc hội cho bết đã có chuyển biến trong tiết kiệm chi thường xuyên, giảm thiểu tối đa kinh phí hội nghị, công tác trong và ngoài nước. Việc rà soát xử lý xe dôi dư, sắp xếp xử lý nhà đất, trụ sở làm việc, nhà công vụ tiếp tục được triển khai nhằm quản lý, sử dụng hiệu quả, đúng mục đích, tiết kiệm NSNN.
Tuy vậy, cơ quan thẩm tra cũng khẳng định vẫn còn hiện tượng chưa tuân thủ nghiêm quy định về thời hạn lập, gửi Chương trình và Báo cáo THTK, CLP. Một số đơn vị đến tháng 4/2020, tháng 5/2020 mới ban hành. Khi Chính phủ tổng hợp Báo cáo còn 2/63 địa phương (Đồng Tháp, TP Hồ Chí Minh) chưa gửi báo cáo kết quả; một số báo cáo còn hình thức, chưa đánh giá đầy đủ kết quả THTK, CLP; một số bộ, ngành chưa thực hiện chấm điểm theo quy định; một số báo cáo không nêu cụ thể số liệu, chưa đánh giá so sánh với chỉ tiêu đề ra năm 2019, một số đánh giá còn chung chung…
Thực tế tiến độ giải phóng mặt bằng, giải ngân một số dự án đầu tư trọng điểm rất chậm (Dự án đường cao tốc Bến Lức - Long Thành; Dự án xây dựng nhà ga T3 Cảng hàng không Tân Sơn Nhất, Cảng hàng không quốc tế Long Thành; dự án cao tốc Bắc - Nam phía Đông,...). Việc mua sắm, sử dụng phương tiện, thiết bị làm việc của một số cơ quan, tổ chức trong khu vực nhà nước còn chưa tuân thủ nghiêm các quy định hiện hành; việc quản lý, sử dụng trang thiết bị làm việc, nhà đất công còn có biểu hiện lãng phí.
“Một số cơ quan còn xảy ra vi phạm trong đấu thầu mua sắm tài sản công; có bộ, cơ quan trung ương được đầu tư trụ sở mới nhưng vẫn giữ trụ sở cũ để bố trí cho đơn vị thuộc phạm vi quản lý tiếp tục sử dụng mà chưa nêu rõ lý do” – báo cáo thẩm tra nêu rõ.
Về cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước (DNNN), Ủy ban TC-NS của Quốc hội cho biết đến ngày 24/12/2020 mới thực hiện đạt 27,3% kế hoạch năm 2020, còn 89 DNNN chưa hoàn thành; một số doanh nghiệp chậm quyết toán cổ phần hóa, khó khăn cho quá trình hoạt động của công ty cổ phần, ảnh hưởng quá trình thoái vốn tại doanh nghiệp; hiệu quả đóng góp của DNNN thấp…
Từ kết quả trên, cơ quan thẩm tra kiến nghị kiểm điểm trách nhiệm của người đứng đầu các bộ, ngành, địa phương, đơn vị trong việc không gửi, chậm gửi Chương trình, Báo cáo kết quả THTK,CLP; kiên quyết xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm Luật THTKCLP.
Bên cạnh đó cần tăng cường thanh tra, kiểm tra để đảm bảo THTK, CLP trong quản lý, sử dụng tài sản công, ngân sách nhà nước, đánh giá lại các giải pháp tháo gỡ khó khăn trong việc phòng chống COVID-19 đảm bảo đúng đối tượng, tiêu chuẩn, định mức, tránh tình trạng lợi dụng chính sách./.