Được thành lập vào năm 1948, WHO là cơ quan của Liên hợp quốc có nhiệm vụ cải thiện tiêu chuẩn sức khỏe trên toàn thế giới. WHO được ghi nhận với việc lãnh đạo một chiến dịch kéo dài 10 năm để loại bỏ bệnh đậu mùa trong những năm 1970 và đã phối hợp trong cuộc chiến chống lại các dịch bệnh, trong đó có dịch Ebola.
WHO hiện đang dẫn đầu cuộc chiến chống lại đại dịch COVID-19, cung cấp cho các quốc gia lời khuyên về cách ngăn chặn sự lây lan của nó. WHO cũng đang phối hợp nghiên cứu toàn cầu về các loại thuốc và vaccine tiềm năng chống lại COVID-19.
WHO có hơn 7.000 người làm việc tại 150 văn phòng quốc gia, sáu văn phòng khu vực và trụ sở tại Geneva.
Ngân sách của WHO là hai năm một lần, kéo dài trong hai năm.
Hoa Kỳ là nhà tài trợ tổng thể lớn nhất cho WHO và đã đóng góp hơn 800 triệu đô la vào cuối năm 2019 cho giai đoạn tài trợ hai năm 2018-2019. Quỹ Gates là nhà tài trợ lớn thứ hai, tiếp theo là Anh.
Tài trợ có hai dạng: Đóng góp được đánh giá của người dân từ các quốc gia thành viên, hướng tới việc duy trì các chức năng cốt lõi của WHO; Đóng góp tự nguyện, được nhắm mục tiêu vào các chương trình cụ thể như thanh toán bệnh bại liệt và cuộc chiến chống lại AIDS, sốt rét và các bệnh truyền nhiễm khác.
Ở giai đoạn này, không rõ liệu Hoa Kỳ có ý định dừng các đóng góp tự nguyện, đóng góp được đánh giá hay cả hai.
| |
| Các nhân viên của Tổ chức Y tế Thế giới trong một hoạt động xét nghiệm tại cộng đồng ở Abuja, Nigeria ngày 15/4/2020. Ảnh: Reuters |
Ngân sách 2020-2021 của WHO, được các bộ trưởng y tế phê duyệt vào tháng 5 năm ngoái, lên tới gần 4,85 tỷ đô la và tăng 9% so với giai đoạn hai năm trước.
Trung Quốc cho biết họ đã minh bạch và chia sẻ thông tin với WHO và các quốc gia khác, bao gồm cả Hoa Kỳ. WHO cho biết Trung Quốc đã chia sẻ thông tin nhanh chóng và đang hợp tác nghiên cứu và các lĩnh vực khác.
Theo Reuters, không rõ liệu Hoa Kỳ đã thực hiện tất cả hay một phần khoản thanh toán cho ngân sách 2020-2021 hay chưa, nhưng các khoản đóng góp được đánh giá của nó thường được thực hiện vào cuối năm.
Gần 1 tỷ đô la trong ngân sách 2020-2021 được dành cho các hoạt động của WHO trên khắp Châu Phi, lục địa nghèo nhất thế giới với tỷ lệ tử vong dưới năm tuổi cao nhất do các bệnh có thể phòng ngừa được bằng vaccine.
Thanh toán bệnh bại liệt vẫn là một chương trình lớn của WHO và Hoa Kỳ là người đóng góp chính cho nỗ lực này.
Chương trình khẩn cấp của WHO cũng đang tìm cách dập tắt các dịch bệnh truyền nhiễm nguy hiểm khác bao gồm Ebola tại Cộng hòa Dân chủ Congo.
Trong lĩnh vực đóng góp tự nguyện được chỉ định trong ngân sách năm 2018 và 2019 - trước cuộc khủng hoảng COVID-19 - chi tiêu lớn nhất của WHO là về loại trừ bệnh bại liệt (26,51%).
Tiếp đến: Tăng khả năng tiếp cận các dịch vụ y tế và dinh dưỡng thiết yếu (12,04%); Các bệnh có thể phòng ngừa bằng vắc-xin (8,89%); Thiết lập sự phối hợp và hỗ trợ hoạt động hiệu quả (6,1%); Ngăn chặn và kiểm soát dịch bệnh (5,96%).
Về mặt phân phối khu vực: Châu Phi, đã nhận được 1,32 tỷ đô la; Phía đông Địa Trung Hải (1,23 tỷ đô la); Trụ sở của WHO (591 triệu đô la); Đông Nam Á và Châu Âu (223 triệu đô la); Tây Thái Bình Dương (166 triệu đô la); Châu Mỹ (24 triệu đô la).
WHO đã từng phải đối mặt với tranh cãi trước đây. Tổ chức này bị cáo buộc phản ứng thái quá với đại dịch cúm H1N1 2009-2010, và sau đó phải đối mặt với những chỉ trích vì không phản ứng đủ nhanh với dịch Ebola rộng lớn ở Tây Phi năm 2014 đã giết chết hơn 11.000 người.
"Tập trung vào cuộc đấu tranh khốc liệt ngay bây giờ và để lại những lời buộc tội cho đến sau đó", đặc phái viên của WHO về COVID-19 David Nabarro đã nói với một hội nghị trực tuyến ngày 15/4, mà không nêu tên Hoa Kỳ hay Trump.