Những quyết định táo bạo
Cơ duyên đưa ông Tuấn đến với nghề trồng mai cũng khá thú vị. Bởi trước năm 1987, ông Tuấn làm nghề lái máy ủi. Thời ấy, ông có sở thích chơi cây kiểng, nhất là mai nên hôm nào xong việc, ông tranh thủ đến vườn mai những quen ở thôn Háo Đức (xã Nhơn An) xem người ta cắt tỉa, uốn cành.
Lúc đó ông mua cặp mai 500 ngàn đồng rồi đem về thử tạo dáng. Tưởng chơi nhưng có người đến nhà trả mua gần 5 triệu đồng. Nhận ra mình có khiếu và có duyên, ông quyết định bỏ nghề lái máy ủi để đầu tư vào nghề trồng mai.
Năm 1987, ông Tuấn thuê đất, đầu tư mạnh vào nghề trồng mai với 2.000 chậu. So với người trồng mai ở Nhơn An, ông Tuấn chỉ thuộc dạng hậu bối, song bằng sự tỉ mẩn học hỏi, sáng tạo, chẳng bao lâu vườn mai của ông đã được nhiều người biết tới.
Rồi từ kinh nghiệm những năm trồng mai, ông nghĩ đến một lúc nào đó, khi đô thị hóa phát triển chóng mặt, nhà cao tầng mọc lên san sát, không gian bị thu hẹp, loại mai nghệ thuật, vừa đẹp lại nhỏ gọn dễ bố trí trong nhà sẽ “lên ngôi”. Thế là năm 2012, ông quyết định cưa trụi 200 chậu mai trong vườn để chuyển qua thế mai bonsai.
“Lúc đó, nhiều người trong làng mai Nhơn An cho rằng đầu óc tôi có vấn đề. Tôi không nói gì mà cứ làm, vì tin rằng khi chúng đã đứng dáng bonsai thì giá bán sẽ tăng gấp nhiều lần. Và đúng vậy, mùa tết năm 2013, khi bán những chậu mai bonsai đầu tiên, tôi thu được lợi nhuận gấp ba lần mai thương phẩm”, ông Tuấn cho biết.
Sau lứa mai bonsai đầu tiên thu lợi nhuận cao, ông Tuấn lại nghĩ, nếu trồng từ mai con thì phải nhiều năm sau mới có thể tạo dáng bonsai, như thế việc có lợi nhuận sẽ rất lâu. Từ ý nghĩ này, ông bắt đầu tìm về các vườn mai trong tỉnh, rồi hỏi mua những cây mai kém phát triển, dáng xấu do thiếu chăm sóc với giá rẻ. Sau đó, ông đem về tạo lại dáng.
Ông Tuấn bảo, mai được mua ở nhà vườn khác mang về, trước khi được tạo dáng bonsai, phải qua nhiều công đoạn. Đầu tiên, phải cắt thân, giũ sạch đất cũ, làm vệ sinh kỹ lưỡng loại bỏ những vi sinh vật có thể gây bệnh cho cây.
Sau đó, tùy từng cây mà có chế độ chăm sóc riêng. Khi cây được hồi sức thì mới cấy ghép chồi. Chồi phải được ghép chỗ đường nhựa đi lên, phần ghép phải được bọc kín để khi tưới nước không thấm vào. Cây mới ghép chỉ tưới lượng nước vừa phải và phải để trong mát, tránh bị ánh nắng làm ra mồ hôi.
“Để hình thành cây mai bonsai phải qua ba công đoạn tạo dáng là uốn nhịp 1 đi thẳng, khi cây mai phát triển thêm uốn nhịp 2 rớt xuống một chút, đợi cây phát triển thêm mới uốn nhịp 3 để có một cành đổ đẹp. Năm 2015, tôi mua cây mai hơn 60 năm tuổi với giá 60 triệu đồng có dáng trực lùm, rồi về đã phá trụi để tạo ra dáng phụ tử hoặc dáng trực huyền.
Hồi đó, nhìn dáng thế cây mai, người nhà nghề ai cũng nhận ra cái dáng nghệ thuật tiềm ẩn, nhưng chẳng mấy ai dám mua về phá sạch để tạo dáng khác như tôi. Bây giờ, khi đã ra dáng bonsai, có người đã trả 300 triệu đồng, nhưng tôi chưa bán”, ông Tuấn chia sẻ.
Theo ông Tuấn, hiện nay người dân miền Trung rất ưa chuộng mai bonsai. Để đáp ứng nhu cầu của khách, ngoài cây mai có dáng thế độc lạ, ông còn thiết kế chậu mai mới để khách hàng lựa chọn. Hiểu được tâm lý khách hàng nên những năm gần đây, vườn mai bonsai của ông Tuấn luôn đắt khách.
Nghề chơi kỳ công
Thành công với mai bonsai, ông Tuấn cũng có những bí quyết của mình. Theo đó, ông rất coi trọng nguồn nước tưới. Vì vậy, ông thường đem nước giếng đi kiểm nghiệm để biết rõ thành phần nhằm định ra cách xử lý phù hợp.
Nước phèn nhiều, ông bơm sang ao để phai bớt phèn, sau đó mới bơm từ ao lên tưới cho mai. Làm cách này, ông tốn thêm cả triệu đồng tiền điện mỗi tháng nhưng cái được là cây phát triển khỏe, tạo thuận lợi cho những công đoạn cắt cành, tạo dáng.
“Để chắc chắn hơn trong việc xác định độ ẩm của các tầng đất, tôi trang bị một cây sắt to bằng đầu đũa, dài chừng nửa mét. Cầm cây sắt ấy chọc sâu xuống chậu đất rồi rút lên, quan sát lượng đất bám trên cây sắt là có thể biết đã nên tưới cho cây hay chưa.
Cây cũng như người, ăn uống phải điều độ chứ không thì chết vì bội thực, còn nếu cho ăn ít quá lại còi cọc. Tôi bận chuyện đi xa hoặc đau ốm không ra vườn được, để vợ hay con tưới ba ngày là vườn mai có chuyện ngay chứ chẳng chơi”, ông Tuấn cho biết.
Ngoài ra, ông Tuấn không dùng phân hóa học, mà nghiêng hẳn về phân sinh học. Với ông, phân bón cũng như thuốc bổ cho con người. Phân hóa học được xem như thuốc tây, uống vào thấy tác dụng ngay nhưng cũng mau phai và thường biến chứng; phân sinh học được xem như thuốc nam, thuốc bắc, ngấm dần mà hiệu quả rất cao.
“Ủ phân vi sinh kết hợp với xơ dừa, đất, sử dụng phân bón sinh học trong việc phòng ngừa sâu bệnh, dùng hệ thống lọc xử lý nước tưới cho cây, làm nhà lưới… đó là cách tôi trồng mai theo hướng an toàn. Cái lợi trước mắt là giảm chi phí mua thuốc bảo vệ thực vật, giảm việc tiếp xúc trực tiếp với hóa chất, cải thiện môi trường trong chính khu vườn của mình”, ông Tuấn chia sẻ.
Ông Nguyễn Tấn Đức, Chủ tịch UBND xã Nhơn An cho biết: “Mai vàng là “đặc sản” của địa phương, là nguồn sống của một số hộ dân nơi đây. Mai vàng Nhơn An ngày càng khẳng định chất lượng, được biết đến nhiều hơn.
Trong đó, ông Tuấn được người chơi mai nhiều nơi biết đến như một “bác sĩ” chuyên “phẫu thuật” cho mai. Ngoài ra, ông Tuấn còn là người đi đầu trong việc phát triển vùng mai theo hướng an toàn nhằm tạo ra sản phẩm mai xuân sạch - đẹp, quảng bá hình ảnh mai vàng Nhơn An”.
