Phiên họp kéo dài cả ngày được đánh dấu bằng các bài phát biểu dài và tranh cãi nảy lửa giữa Tổng thống cấp bang ba bên (người Serbia gốc Bosnia) Milorad Dodik và Chủ tịch của thực thể Republika Srpska (RS) Željka Cvijanović.
Mặc dù vậy, liên minh cầm quyền do ông Dodik của SNSD dẫn đầu đã có đủ số phiếu để thông qua các đề xuất bao gồm việc soạn thảo luật cấp thực thể mới cho phép khu vực Bosnia của người Serb rút khỏi quân đội, lực lượng an ninh, hệ thống thuế và tư pháp của chính quyền trung ương Bosnia.
Các biện pháp được đề xuất đi kèm với khoảng thời gian sáu tháng cần thiết để soạn thảo luật mới, bao gồm cả những thay đổi đối với hiến pháp của thực thể. Ông Dodik trước đây đã nhiều lần đưa ra lời đe dọa sẽ ly khai cho gần một nửa đất nước.
| |
Ông Milorad Dodik trong một chiến dịch vận động năm 2018. Ảnh: AP |
Các nhà lãnh đạo phe đối lập trong hội đồng thực thể chỉ trích nặng nề các chính sách của ông Dodik. Một trong những nhà lãnh đạo của phe đối lập, ông Mirko Šarović của SDS nói rằng sáng kiến này là "mối đe dọa trực tiếp đối với hòa bình", sẽ "dẫn RS vào vòng xoáy chiến tranh".
Nghị sĩ Branislav Borenović, lãnh đạo của một đảng đối lập PDP, nói rằng việc ông Dodik làm điều này là "đạo đức giả" trong thời gian chuẩn bị cho cuộc tổng tuyển cử sẽ diễn ra vào tháng 10/2022 và việc thành lập quân đội riêng cho RS "có nghĩa là xung đột, chiến tranh và chết chóc".
Các quan chức khác trong nước, bao gồm các Tổng thống của thực thể Bosniak và Croat là Šefik Džaferović và Željko Komšić, đã kêu gọi Mỹ và Liên minh châu Âu (EU) đàn áp ông Dodik và các cộng sự của ông.
Cộng đồng quốc tế đã phản ứng sau phiên họp, trong đó đại diện của các chính phủ phương Tây bày tỏ lo ngại về động thái có thể làm suy yếu quyền lực trung ương của Bosnia. Tuy nhiên, các luật được đề xuất có thể bị từ chối bởi thượng viện của quốc hội thực thể hoặc Tòa án Hiến pháp của bang.
Mỹ đã áp đặt lệnh cấm đi lại và đóng băng tài sản đối với ông Dodik, trong khi các quan chức Mỹ và Đức gần đây đã đe dọa sẽ có thêm các biện pháp trừng phạt nếu người Serbia ở Bosnia làm suy yếu thêm các thể chế trung ương của Bosnia.
Động thái này, nếu được thúc đẩy đơn phương, sẽ đi ngược lại thỏa thuận hòa bình thiết lập hệ thống chính trị hiện tại của đất nước, được cho là phức tạp nhất thế giới.
| |
Thành viên người Serbia gốc Bosnia trong nhiệm kỳ tổng thống ba bên của Bosnia Milorad Dodik phát biểu tại phiên họp quốc hội ở Banja Luka, Bosnia, Thứ Sáu, ngày 10/12/2021. Ảnh: AP |
Được soạn thảo để đưa cuộc chiến tranh Bosnia kết thúc vào năm 1995, Hiệp định Hòa bình Dayton do Hoa Kỳ bảo trợ đã tạo ra hai đơn vị hành chính (thực thể) tại quốc gia này là Republika Srpska và Liên đoàn BiH (thuộc nhóm đa số Bosniak-Croat).
Hai khu vực được trao một số quyền tự trị, với một chính phủ cấp nhà bang bảo trợ giám sát các cơ quan chính gồm quân đội, cơ quan tư pháp hàng đầu và quản lý thuế.
Nhà lãnh đạo người Serb của Bosnia, ông Milorad Dodik, gần đây đã tăng cường chiến dịch ly khai kéo dài hàng thập kỷ của mình, cam kết vào tháng 9 sẽ thành lập quân đội, cơ quan thuế và tư pháp của Republika Srpska.
Mỹ đã cử một số nhà ngoại giao tới Bosnia trong những tuần gần đây để nhắc lại sự ủng hộ của họ đối với sự toàn vẹn lãnh thổ và các thể chế trung tâm của đất nước.
Ông Dodik đã nhiều lần nói rằng ông không quan tâm đến các lệnh trừng phạt mới và phủ nhận rằng việc rút khỏi các tổ chức trung ương của Bosnia sẽ dẫn đến một cuộc ly khai nhanh chóng hoặc một cuộc chiến mới. Ông tuyên bố rằng, "Republika Srpska sẽ không tự vệ ngay cả khi bị tấn công".
Cuộc chiến tranh 1992-1995 là cuộc đổ máu tồi tệ nhất được thấy ở châu Âu kể từ Thế chiến thứ hai, với 100.000 người thương vong và khiến hàng triệu người phải di cư trong nước hoặc tị nạn ở nước ngoài.