Các nhà đầu tư lo sợ rằng tình hình Evergrande là một dấu hiệu của những rắc rối lớn hơn trên thị trường bất động sản của Trung Quốc, nơi có dấu hiệu giống như bong bóng (thuật ngữ kinh tế chỉ tình trạng giá tài sản tăng mạnh và đạt đến mức dường như không bền vững. Khi những bong bóng này vỡ ra, nó có một hậu quả thường được gọi là sụp đổ: giá tài sản giảm mạnh và đột ngột).
Đó là mối quan tâm lớn đối với các nhà đầu tư tiếp xúc với tài sản của Trung Quốc, mà còn đối với nền kinh tế toàn cầu, xét theo quy mô tương đối của Trung Quốc. Quốc gia này dự kiến sẽ chiếm 1/5 mức tăng trưởng toàn cầu từ năm 2021 đến 2026, theo dự báo được công bố bởi Quỹ Tiền tệ Quốc tế vào tháng 4 năm nay.
Tai ương của các công ty bất động sản đã gây ra cảnh báo đặc biệt vì lĩnh vực bất động sản chiếm một lượng đáng kể sản lượng kinh tế của Trung Quốc. Đầu tư vào bất động sản chiếm 13% GDP của Trung Quốc vào năm 2018, theo Cục Phân tích Kinh tế của Bộ Thương mại Hoa Kỳ. Trong lịch sử, đầu tư vào lĩnh vực này chỉ chiếm khoảng 5% GDP ở Mỹ.
Vào năm 2020, các nhà kinh tế Ken Rogoff và Yuanchen Yang đã tính toán rằng hoạt động trong lĩnh vực nhà ở giảm 20% có thể dẫn đến giảm 5-10% GDP.
Một số nhà kinh tế và nhà phân tích thị trường kịch liệt bác bỏ ý kiến cho rằng đây là sự tái diễn của cuộc khủng hoảng tài chính năm 2007, nhưng điều đó không có nghĩa là nó không phải là tín hiệu của những vấn đề nghiêm trọng sắp tới. Một chuyến đi gập ghềnh hoặc thậm chí là một vụ tai nạn trong thị trường bất động sản và xây dựng "quá nóng" của Trung Quốc sẽ ảnh hưởng đến tốc độ tăng trưởng ở nước này, vốn đã không thể phục hồi nhanh chóng khỏi đại dịch như một số dự đoán cho thấy.
Vẫn chưa rõ Chính phủ Trung Quốc sẽ thực hiện những bước nào, nhưng Ngân hàng trung ương của họ đã vào cuộc để tăng tính thanh khoản, đảm bảo tiền mặt có thể tiếp tục chảy qua hệ thống tài chính - một dấu hiệu cho thấy họ có thể đang cố gắng xoa dịu các nhà đầu tư và chủ ngân hàng trong khủng hoảng đang treo lơ lửng trên đầu thị trường bất động sản.
"Có những bên liên quan khác nhau đối với tình hình Evergrande: những chủ nhà đã mua nhà từ Evergrande, có những nhà đầu tư lẻ mua sản phẩm từ Evergrande; ngân hàng, trái chủ và nhà cung cấp. Nhưng nếu Evergrande vỡ nợ, các công ty tài chính và ngân hàng lớn hơn sẽ nắm giữ tài sản liên quan đến Công ty này", Tommy Wu, nhà kinh tế hàng đầu về khu vực Châu Á Thái Bình Dương tại Oxford Economics, nói với The Independent.
Ông Wu nói thêm, ưu tiên hàng đầu, theo như chính quyền ở Bắc Kinh, là giảm thiểu tác động của việc Evergrande đi xuống đối với các chủ đầu tư vào các sản phẩm bất động sản của Công ty này. Nhưng đối với phần còn lại của thế giới, câu hỏi mà ông Wu và các nhà kinh tế khác đang vật lộn là liệu có bất kỳ sự can thiệp nào của chính phủ có thể ngăn chặn tình trạng “bán lửa” rộng rãi hơn trong lĩnh vực bất động sản của Trung Quốc hay không.
 |
Sân vận động bóng đá Quảng Châu Evergrande đang được xây dựng ở Quảng Châu. Ảnh: AFP (qua Getty Images) |
S&P tin rằng chính phủ Trung Quốc sẽ chỉ can thiệp nếu có dấu hiệu lây lan rộng hơn "khiến nhiều nhà phát triển lớn thất bại và gây ra rủi ro hệ thống cho nền kinh tế", chứ không phải nếu tác động chỉ giới hạn ở Evergrande. Ông Wu nói: “Chúng tôi nghĩ rằng chính phủ sẽ thiết kế một cơ cấu lại có quản lý, mặc dù nó sẽ không cứu trợ Evergrande và các nhà đầu tư”.
Một số nhà kinh tế đang ngừng gọi khủng hoảng của Evergrande là “khoảnh khắc Lehman” của Trung Quốc.
Lehman Brothers là ngân hàng Hoa Kỳ có sự sụp đổ làm gia tăng tình trạng hỗn loạn rộng lớn hơn trong cuộc khủng hoảng tài chính. Theo Simon MacAdam, nhà kinh tế toàn cầu cấp cao tại Capital Economics, một câu chuyện như vậy là “rộng rãi”. Trong khi bất kỳ tình huống nào liên quan đến nợ và tài sản đều gợi lại những ký ức rắc rối cho các nhà đầu tư, thì đây là một loại vấn đề khác trong một loại thị trường khác.
Và mặc dù Evergrande không phải là trung tâm của thị trường tài chính thế giới như Lehman đã từng, nhưng sự sụt giảm tiềm năng của tập đoàn bất động sản này là một dấu hiệu cho thấy mối quan tâm rộng lớn hơn.
Nhà kinh tế MacAdam cho biết ngay cả khi cuộc khủng hoảng có thể tránh được - thông qua việc tái cơ cấu Evergrande do nhà nước lãnh đạo - thì hoạt động xây dựng của Trung Quốc đang suy giảm, theo quan điểm của ông MacAdam, làm chậm tốc độ tăng trưởng GDP của Trung Quốc xuống 2% vào năm 2030. Lehman cũng vậy, đó là triệu chứng của tình trạng dư thừa tiền tiết kiệm và một bong bóng tiếp theo.
