Theo hiệp hội, giá thép tăng đột biến trong quý 1, đặc biệt ở tháng 4. Cụ thể, giá thép phi 6 Việt Mỹ trong quý 3/2020 là 13.145 đồng/kg thì hiện nay, tại Đà Nẵng được bán với giá 18.370 đồng/kg, tăng 40%. Không riêng thép Việt Mỹ mà tất cả các thương hiệu thép đều đồng loạt tăng giá từ 30 - 40% so với quý cuối năm trước.
Các nhà thầu xây dựng đều vấp phải khó khăn, không có cách tháo gỡ do các chủ đầu tư không phải vốn nhà nước đa số đều sử dụng loại hợp đồng đơn giá cố định không điều chỉnh ở thời điểm ký (trừ trường hợp bất khả kháng). Vì vậy, các nhà thầu phải tự giải quyết sự thâm hụt lớn này.
Tại thời điểm đầu tháng 4/2021, giá thép xây dựng bình quân ở mức 15.500 - 16.000 đồng/kg (chưa bao gồm thuế VAT, giao tại nhà máy) tùy thuộc vào chủng loại thép và từng doanh nghiệp. Trong khi đó, tại thời điểm tháng 12/2020, giá thép xây dựng khoảng 12.200 - 12.500 đồng/kg.
Theo Hiệp hội Thép Việt Nam (VSA), giá thép xây dựng trong nước tăng cao do ảnh hưởng của giá nguyên liệu trên thế giới tăng. Theo đó, thép xây dựng tại thị trường trong nước trong quý I/2021 cũng như từ đầu tháng 4 đến nay đã được điều chỉnh tăng giá bán.
Cũng theo VSA cho biết, nếu như giá thép của Công ty CP Thép VAS Việt Mỹ, loại phi 6 ở thời điểm tháng 4/2020 có giá 13.145 đồng/kg thì hiện nay giá bán loại thép này ở TP. Đà Nẵng lên tới 18.370 đồng/kg, tăng 40%. Trong khi đó, giá thép công bố của Sở Xây dựng TP. Đà Nẵng thông báo cho các nhà thầu áp dụng trong thanh quyết toán chỉ là 13.805 đồng/kg.
Trả lời báo chí, ông Đặng Công Khôi – Phó Cục trưởng cục Quản lý giá (Bộ Tài chính) cho rằng, giá thép tăng đột biến như hiện nay là do yếu tố cung cầu và do phụ thuộc quá lớn vào nhập khẩu nguyên liệu, nên khi giá thép thế giới tăng, giá thép trong nước cũng tăng theo.
Một số chuyên gia cũng cho rằng, sự phụ thuộc quá lớn vào phôi nhập khẩu của Trung Quốc, nên khi nước này hạn chế xuất khẩu phôi thông qua điều chỉnh thuế xuất khẩu và loại bỏ các nhà máy công suất thấp, chất lượng lạc hậu, khiến thị trường thế giới bị giảm lượng cung, thì ngành thép của Việt Nam cũng bị tác động theo.
“Sắt thép là loại vật tư thiết yếu đối với mọi công trình xây dựng. Trước tình hình giá vật liệu xây dựng, trong đó có giá thép tăng cao, nhiều nhà thầu xây dựng, nhất là các nhà thầu thực hiện các gói thầu theo loại hợp đồng trọn gói và đơn giá cố định đang nguy cơ thua lỗ lớn”, một số nhà thầu xây dựng chia sẻ.
Bên cạnh đó, các dự án đầu tư vốn ngân sách thì lại phải áp dụng đơn giá vật liệu theo thông báo của các sở xây dựng, mà các thông báo này lại không cập nhật biến động giá kịp thời nên các nhà thầu cũng phải tự chịu phần biến động này. Ví như, giá thép do Sở Xây dựng Đà Nẵng công bố với nhà thầu áp dụng thanh quyết toán cũng chỉ là 13.805 đồng/kg, thấp hơn 30% so với giá thực tế trên thị trường.
Từ thực trạng trên, VACC kiến nghị Văn phòng Chính phủ chỉ đạo sớm các bộ ngành liên quan kiểm tra triệt để nguyên nhân khiến giá thép tăng đột biến. Đồng thời, với các dự án đầu tư bằng vốn đầu tư công, vốn ngân sách, đề nghị Văn phòng Chính phủ yêu cầu các sở xây dựng cập nhật đơn giá thị trường để có cơ sở áp dụng cho các nhà thầu, tránh những tổn thất không đáng có cho doanh nghiệp (DN) khi giá thép liên tục tăng cao.
Để giá thép sớm “hạ nhiệt”, Bộ Công thương cần nhanh chóng điều tiết, có thể cân đối nhập khẩu, giảm thuế nhập khẩu trong điều kiện ngắn hạn… đáp ứng dần nhu cầu sản xuất. Nếu thụ động sẽ vô tình tạo đầu cơ thép, gây khan hiếm hàng, ảnh hưởng chung cho nền kinh tế.
