Nhiều tiềm năng bỏ ngỏ
Tại Hội thảo “Tăng cường đầu tư trực tiếp của Australia vào Việt Nam trong bối cảnh hội nhập CPTPP và RCEP” do Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) phối hợp với Chương trình Australia cùng Việt Nam phát triển Nguồn nhân lực (Aus4skills) đã tổ chức mới đây, bà Nguyễn Thị Thu Trang, Giám đốc Trung tâm WTO và Hội nhập VCCI cho biết, hiện giữa Việt Nam và Australia đang có 3 FTA chung, trong đó có 2 FTA thế hệ mới là Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) và Hiệp định Đối tác toàn diện khu vực (RCEP) với nhiều cam kết đáng kể của Việt Nam dành cho các nhà đầu tư Australia.
“Với tác động cộng hưởng từ 3 FTA này và 12 FTA khác của Việt Nam sẽ mở ra những cơ hội đáng kể thu hút các DN FDI Australia đầu tư và kinh doanh tại Việt Nam”, bà Trang nói.
Tuy nhiên, trong thời gian qua, đầu tư FDI của Australia vào Việt Nam còn khá khiêm tốn. Theo số liệu của Cục Đầu tư nước ngoài (ĐTNN - Bộ KH&ĐT), đến tháng 11/2021, Australia có 545 dự án đầu tư tại Việt Nam, với tổng vốn là 1,94 tỷ USD. Hiện, FDI của Australia chỉ chiếm 0,5% tổng giá trị FDI tại Việt Nam và đứng thứ 19 trong danh sách các nền kinh tế có đầu tư FDI lớn nhất vào nước ta.
Trong khi đó, Australia là một trong những quốc gia có FDI ra nước ngoài lớn, đứng thứ 15 thế giới năm 2020 và Việt Nam đã nằm trong Top 20 quốc gia thu hút nhiều FDI nhất trên thế giới, đứng vị trí thứ 19, tăng 5 bậc so với năm 2019.
Nhận diện "rào cản"
Ông Charles Thursby-Pelham, Bí thư thứ nhất, Đại sứ quán Australia tại Việt Nam - cho biết, Việt Nam và Australia vừa chính thức công bố Chiến lược tăng cường gắn kết kinh tế Australia - Việt Nam với mục tiêu đưa hai nước trở thành những đối tác thương mại Top 10 của nhau và tăng gấp đôi đầu tư song phương trong thời gian tới.
“Tuy nhiên, để có thể hiện thực hóa được những cơ hội trên, trước tiên Việt Nam cần tìm hiểu và giải quyết triệt để những vấn đề đang cản trở các DN Australia đầu tư tại Việt Nam”, ông Charles Thursby-Pelham lưu ý.
Theo Báo cáo “Đầu tư trực tiếp của Australia tại Việt Nam: Đánh giá hiệu quả thực tế và Những giải pháp chính sách” do Nhóm nghiên cứu là các cựu sinh viên Australia thực hiện, những vấn đề của môi trường đầu tư Việt Nam đang gây cản trở nhiều nhất đến hoạt động kinh doanh của các DN FDI Australia tại Việt Nam là: thủ tục hành chính phiền hà, hệ thống thuế còn nhiều bất cập, hiệu quả thực thi pháp luật chưa cao, phát sinh nhiều tiêu cực và chi phí không chính thức, cùng với đó là các hạn chế về cơ sở hạ tầng, về nguồn lao động chất lượng cao…
Các DN tại Australia - các nhà đầu tư tiềm năng của Việt Nam cũng có những quan ngại tương tự khi cân nhắc đầu tư vào Việt Nam.
Theo TS. Uwe Kaufmann, Giảng viên cao cấp của Viện Kinh doanh Australia, để có thể giải quyết được các vấn đề trên, Việt Nam cần cải cách toàn diện khu vực công, thường xuyên rà soát quy định pháp luật trong nước, thực hiện đầy đủ các cam kết quốc tế về đầu tư, tạo môi trường kinh doanh bình đẳng, minh bạch cho các nhà ĐTNN bao gồm nhà đầu tư Australia.
Theo ông Nguyễn Anh Dương, Trưởng ban Nghiên cứu tổng hợp, Viện Nghiên cứu Quản lý Kinh tế Trung ương, Việt Nam nên học hỏi kinh nghiệm quốc tế trong các chính sách thu hút và hoạt động xúc tiến ĐTNN. “Trong bối cảnh dịch bệnh toàn cầu, Việt Nam có thể tăng cường thu hút đầu tư trong lĩnh vực y tế và công nghệ số, đẩy mạnh chuyển đổi số trong xúc tiến đầu tư, đồng thời nghiên cứu cách tiếp cận mở phù hợp với nhà ĐTNN”, ông Dương đề xuất.
Bên cạnh các giải pháp thu hút đầu tư của Australia vào Việt Nam, bà Phùng Thị Lan Phương (Trung tâm WTO và Hội nhập VCCI) cũng đề xuất các sáng kiến tăng cường kết nối giữa các DN FDI Australia với các đối tác nội địa Việt Nam.
“Thực tế cho thấy, nhiều dự án đầu tư của Australia tại Việt Nam trong thời gian vừa qua đã tạo ra những hiệu ứng kết nối tích cực với các đối tác trong nước. Đặc biệt, trong lĩnh vực nông nghiệp, nhiều mô hình sản xuất của các DN FDI Australia đã trở thành kiểu mẫu cho các DN trong nước học hỏi, đồng thời cũng giúp nâng cao trình độ sản xuất nông nghiệp của người dân và người lao động địa phương. Vì vậy, Chính phủ và các địa phương của Việt Nam cần tăng cường các hoạt động hỗ trợ thúc đẩy và gia tăng hiệu quả của những kết nối này”, lời bà Phương.
