Bảo tàng Khu di tích Quốc gia Truông Bồn (xã Mỹ Sơn, huyện Đô Lương, tỉnh Nghệ An) hiện đang lưu giữ và trưng bày hàng trăm hiện vật chiến tranh. Mỗi hiện vật chứa đựng một thông tin, tiếng nói riêng nhưng cùng chung thông điệp sức mạnh của tinh thần chiến đấu anh dũng, quả cảm của thế hệ thanh niên xung phong thời chống Mỹ.
Truông Bồn là vị trí giao thông huyết mạch trên tuyến đường 15A, là “tuyến đường độc đạo” nơi kết nối các huyết mạch giao thông từ hậu phương miền Bắc chi viện sức người, sức của cho chiến trường miền Nam. Vì thế, nơi đây trở thành trọng điểm bắn phá ác liệt của đế quốc Mỹ.
Từ năm 1964 -1968, địch đã trút xuống mảnh đất này 18.936 quả bom các loại và hàng chục ngàn quả tên lửa, tàn phá 211 thôn, làng dọc tuyến đường. Với chiến dịch “Sấm Rền” đánh phá miền Bắc của đế quốc Mỹ trong năm 1968, Truông Bồn trở thành “túi bom”, “tọa độ lửa”, có những ngày phải hứng chịu 131 lần đánh phá.
 |
Tái hiện cung đường Truông Bồn, nơi được ví là “túi bom”, hứng chịu sự phá hoại ác liệt của không quân Mỹ. |
Dù bị địch bắn phá quyết liệt nhưng không ngăn được ý chí, quyết tâm chi viện cho chiến trường miền Nam của quân và dân ta. Để đảm bảo thông tuyến chi viện chiến trường miền Nam, những tiểu đội thanh niên xung phong (TNXP) đã “đội mưa bom, bão đạn” đào đất lấp hố bom, làm cọc tiêu sống.
4h ngày 31/10/1968, khi chỉ còn ít tiếng nữa đế quốc Mỹ phải ngừng ném bom trên toàn miền bắc, những con người đã dành cả thanh xuân cống hiến cho đất nước sẽ hoàn thành nhiệm vụ trên “tọa độ lửa Truông Bồn. Thế nhưng, bất ngờ một tốp 4 chiếc máy bay Mỹ đã trút xuống Truông Bồn 2 loạt với 238 quả bom.
 |
Những hiện vật, kỷ vật gốc gắn liền với các thanh niên xung phong. |
Dưới làn mưa bom của địch, 13 chiến sĩ TNXP (11 nữ, 2 nam) thuộc tiểu đội 2 của Đại đội 317, Đội 6, Tổng đội TNXP Nghệ An đã anh dũng hi sinh. Thịt xương của họ hòa tan vào lòng đất mẹ, viết nên huyền thoại bất tử trên cung đường này.
Sự hy sinh anh dũng của 13 liệt sỹ đã trở thành biểu tượng của một thế hệ không tiếc máu xương, tuổi xanh cho hòa bình, độc lập, thống nhất đất nước.
Trong chiến tranh chống Mỹ, các lực lượng của quân và dân ta bắn rơi nhiều máy bay Mỹ, rà phá hàng ngàn quả bom nổ chậm các loại, đóng góp trên 2 triệu ngày công, đào đắp hàng triệu m2 đất đá, đưa 94.000 lượt xe quân sự vượt qua “Truông” an toàn. Các lực lượng cũng huy động 4.500 xe đạp thồ, 4.500 xe ba gác, 4.500 xe bò, 900 xe cút kít giải phóng hàng khi bị địch đánh phá, phong tỏa.
 |
Chiếc xe cút kít thô sơ, với ý chí quyết tâm cao nhất, các lực lượng thanh niên xung phong, dân quân. |
Hiện có hàng trăm hiện vật đang trưng bày tại Bảo tàng Khu di tích Quốc gia Truông Bồn. Mỗi hiện vật là một câu chuyện, kể mãi bài ca cuộc đời của những người không tiếc máu xương cho hòa bình và thống nhất đất nước.
Kỷ niệm 55 năm chiến thắng Truông Bồn (31/10/1968-31/10/2023), tối 29/10, tại Khu di tích quốc gia Truông Bồn diễn ra chương trình nghệ thuật “Theo dấu chân anh hùng”. Các hoạt cảnh trong chương trình có sự tham gia của 150 diễn viên quần chúng, bao gồm cựu chiến binh, cựu TNXP, người dân địa phương và các em học sinh. Ngoài các tiết mục nghệ thuật được dàn dựng công phu, chương trình còn có màn trình diễn ánh sáng kéo dài 10 phút của hàng trăm máy bay không người lái.
