Theo thống kê, năm 2024 có hơn 99.900 người nhận trợ cấp một lần, trong khi con số này năm 2023 là gần 112.800, tức giảm 11,4%. Tỷ lệ giảm không quá lớn, nhưng đây là lần đầu tiên trong 5 năm liên tiếp, số người rút BHXH một lần ở TP HCM dưới 100.000 người. Số người nhận trợ cấp một lần giảm mạnh là trái với dự báo trước đó, khi năm 2023 số người nộp hồ sơ hưởng bảo hiểm thất nghiệp gần 160.000 người. Đây là những trường hợp có khả năng cao sẽ rút BHXH một lần khi chờ đủ 12 tháng không tham gia BHXH.
Nhớ lại giữa năm 2023, nhất là vào khoảng tháng 6 - 7, rút BHXH một lần là vấn đề “nóng” diễn ra trên cả nước. Nhất là tại TP HCM, còn xảy ra tình trạng xếp hàng từ 3 - 4h sáng để nộp hồ sơ, làm thủ tục rút BHXH một lần. Đó là giai đoạn lấy ý kiến sửa đổi Luật BHXH, một số NLĐ lo lắng trước sự thay đổi của luật, nên chủ động nghỉ việc để chờ rút BHXH, không chịu nhận việc mới.
Tuy nhiên, khi Luật BHXH sửa đổi được thông qua, tình hình đã được cải thiện. Một số điều khoản mới trong luật đã giải tỏa xóa tan những nỗi lo của NLĐ. Đơn cử như quy định giảm số năm đóng tối thiểu để hưởng lương hưu từ 20 năm xuống còn 15 năm giúp NLĐ dễ dàng đạt đủ điều kiện để khi về già sẽ có lương. Luật cũng đã bổ sung các quy định hỗ trợ cho lao động thất nghiệp, người lớn tuổi hoặc thu nhập thấp bằng các gói hỗ trợ ngắn hạn. Điều này giúp lao động giảm bớt nhu cầu rút BHXH một lần để giải quyết khó khăn trước mắt, thay vào đó họ sẽ bảo lưu mà không lo mất quyền lợi.
Từ lúc bắt đầu sửa luật đến nay, không chỉ cơ quan BHXH, mà Công đoàn, các tổ chức đoàn thể, các cơ quan truyền thông báo chí đều tích cực tham gia tuyên truyền về hưu trí, chế độ ngắn hạn được hưởng, thiệt thòi khi nhận trợ cấp một lần. Những thông tin về xã hội già hóa cũng khiến NLĐ suy nghĩ về tương lai của chính mình.
Bên cạnh sự tác động của chính sách, thị trường việc làm ấm dần lên cũng tác động đến NLĐ. Tình hình kinh tế khởi sắc nên một số người trước đây chủ động nghỉ việc chờ rút BHXH thì đã tìm được việc làm mới. Sau giai đoạn NLĐ khó tìm việc làm, một số DN thiếu việc nên phải cho NLĐ nghỉ, thì NLĐ cũng đã biết quý trọng cơ hội việc làm hơn hơn. Về phía DN, cũng chủ động tăng phúc lợi để giữ chân, giúp NLĐ an tâm, tăng độ tuổi tuyển dụng với NLĐ mới…
Tất cả những điều này giúp NLĐ yên tâm gắn bó với công việc, DN ổn định sản xuất, ở tầm vĩ mô là ổn định xã hội, phát triển đất nước. Hiệu quả từ Luật BHXH sửa đổi cũng cho chúng ta một bài học quý trong công tác soạn thảo, lấy ý kiến, đề xuất thông qua văn bản pháp luật, đặc biệt là những quy định liên quan đến nhiều người trong xã hội như vấn đề BHXH.