Chọn công chúng của mình là trẻ nhỏ
Nghệ sĩ Ưu tú (NSƯT) Đức Hải là người đa tài nhưng có lẽ, công chúng và trẻ nhỏ thích gặp hơn cả là một Đức Hải với vai trò đạo diễn kịch cho trẻ em. Trong tâm trí anh luôn chất chứa tình yêu nghệ thuật dành cho trẻ nhỏ. Ngay từ khi mới chập chững vào nghề đạo diễn, anh đã chọn công chúng của mình là những trẻ nhỏ với một tình yêu đặc biệt.
Anh khoe rất hồn nhiên: “Trước đây, tôi đã từng dựng vở kịch xiếc Thạch Sanh từ những năm 1996 - 1997, đây là vở kịch xiếc đầu tiên của Việt Nam. Trẻ em ở khắp các tỉnh, thành phía Bắc (Thái Nguyên, Cao Bằng, Lạng Sơn, Tuyên Quang, Hải Dương, Hải Phòng,...) đã được các cơ quan đăng kí để đến xem vì nó mới lạ. Ngoài ra, NSƯT Đức Hải cũng dàn dựng nhiều vở kịch khác nữa cho trẻ nhỏ như “Lợn con biết bay”, “Dế mèn phiêu lưu kí”, “Doremon”, “Đôi bàn tay xinh”, “Nàng Bạch Tuyết và 7 chú lùn”, “Câu chuyện thiên nga” và mới đây là “Phiêu lưu trong thế giới hoạt hình”.
NSƯT Đức Hải muốn nhờ những sản phẩm tinh thần của mình hướng các em đến với cái thiện, tránh xa những điều xấu đang lây lan trong những trò chơi bạo lực, những trang mạng “đen”.
Sau gần 20 năm gắn bó với tuổi thơ, nghệ sĩ Đức Hải đã làm đạo diễn gần trăm chương trình lớn nhỏ cho trẻ em hai miền Nam - Bắc, chưa kể tới các seri chương trình tuổi thơ ở Đài Truyền hình TP.HCM…
“Viết kịch bản cho trẻ nhỏ không hề đơn giản. Bởi người viết phải yêu và hiểu suy nghĩ, ngôn ngữ của trẻ, nội dung phải phù hợp với tâm lý của trẻ, không áp đặt suy nghĩ của người lớn cho trẻ nhỏ. Nếu không, trẻ không xem và người lớn cũng quay lưng”- nghệ sĩ Đức Hải tâm sự.
Mỗi khi anh viết xong kịch bản, người đầu tiên “thẩm định” chất lượng là cậu con trai 7 tuổi của anh. Chính cậu con trai ấy là khán giả khó tính và là người sửa một số ngôn từ “già hóa” của bố mình. Sau khi vượt qua vòng “sơ khảo”, anh lại tiếp tục vào “vòng trong” khi lắng nghe sự “thẩm định” của 3 cô con gái và các con… hàng xóm. Thấy bọn trẻ cười thích thú vì lời thoại hay nội dung vở kịch, anh thấy vui và quên hết sự mệt mỏi. Và tiếng cười ấy sẽ được nhân rộng ra hàng trăm, hàng vạn trẻ nhỏ, anh còn gì hạnh phúc hơn thế nữa.
 |
| Nghệ sĩ Ưu tú Đức Hải và tác phẩm của mình. |
Ước mơ nhà hát của tuổi thơ
Các tác phẩm của Đức Hải không chọc cười một cách ngô nghê, hời hợt mà khiến các bé cũng phải suy nghĩ, từ đó biết đánh giá cái tốt, cái xấu. Thông qua đó các bậc phụ huynh có thể rút kinh nghiệm trong việc dạy dỗ, quản lý con cái, có một cách giáo dục đúng hướng cho con trẻ. Những vở kịch vui đã đưa các em nhỏ đến với câu chuyện cổ tích, thế giới thần tiên nơi sự tốt đẹp, chiến thắng luôn là phần thưởng cao quý nhất với những người nghệ sĩ yêu trẻ như nghệ sĩ Đức Hải.
Con đường dẫn NSƯT Đức Hải đến với đạo diễn “sân chơi nhí” ngoài tình yêu trẻ nhỏ còn có một lý do khác cũng rất quan trọng. Đó là trẻ quá thiếu sân chơi lành mạnh, bổ ích. “Không biết từ bao giờ, sân chơi cho thiếu nhi đã trở thành xa xỉ. Không chỉ Hà Nội, TP.HCM, sân chơi cho các em còn bị thu hẹp ở nhiều tỉnh, thành trên cả nước. Người ta cứ đổ cho sữa hộp, phim ảnh, cho nhiều sự tác động của xã hội khác nhau đã làm trẻ con thời nay trở nên già nhanh hơn so với tuổi” – anh ngậm ngùi.
Điều khiến NSƯT Đức Hải luôn cảm thấy bứt rứt là: “Ở những thành phố như Bắc Kinh, Tokyo… họ đều có tới 7 nhà hát dành cho thiếu niên nhi đồng. Trong khi Việt Nam với dân số gần 90 triệu người lại không có nổi nhà hát dành cho tuổi thơ? Mà có phải Việt Nam thiếu rạp đâu. Chỉ tính riêng Hà Nội, đếm sơ sơ cũng có hàng chục rạp bỏ không, làm quán bia, nơi gửi xe… lãng phí vô cùng. Tại sao các cơ quan hữu quan không chuyển đổi làm rạp dành cho thiếu nhi?”.
Theo tính toán của nghệ sĩ Đức Hải, nếu có rạp cho thiếu nhi thì không lo phải đi thuê rạp, chương trình sẽ giảm được chi phí từ 20-30 triệu đồng một đêm diễn. Giá vé sẽ giảm tới vài chục nghìn/vé và điều đó cũng đồng nghĩa tạo cơ hội cho rất nhiều trẻ em được thưởng thức chương trình nghệ thuật, tạo sân chơi lành mạnh cho trẻ.
Rạp thì không có, mà Việt Nam hiện nay cũng chẳng có nơi nào dạy đạo diễn chuyên sáng tạo các chương trình cho trẻ nhỏ. Đến cơ sở đào tạo đạo diễn lớn nhất Việt Nam là Trường Đại học Sân khấu Điện ảnh TP.HCM và Hà Nội cũng không có khoa chuyên biệt này. Các đạo diễn sáng tạo các chương trình dành cho trẻ nhỏ hiện nay cũng chỉ đếm trên đầu ngón tay như NSND Lê Hùng, NSƯT Đức Hải, Thành Lộc, Hồng Vân, Vũ Hải, Trọng Thủy… Họ phải tự mày mò, “tự bơi” trong tình yêu với trẻ nhỏ.
Các đạo diễn khác không mấy mặn mà với sân chơi, dành cho trẻ nhỏ bởi nó khá “khó nhằn”, từ khâu viết kịch bản cho đến khâu bán vé. “Thu chẳng đủ bù chi”, có lẽ vì vậy mà hàng trăm đạo diễn hiện nay ngó lơ sân chơi này mặc cho trẻ “đói” các “món ăn” bổ ích./.
