Đề xuất trên được nêu ra tại Hội nghị góp ý dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật sở hữu trí tuệ, do Ban Thường trực Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc (UBTƯ MTTQ) Việt Nam tổ chức hôm nay, 12/4.
Nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước về sở hữu trí tuệ
Phát biểu tại Hội nghị, Phó Chủ tịch UBTƯ MTTQ Việt Nam Nguyễn Hữu Dũng nhấn mạnh, qua 16 năm thi hành, Luật Sở hữu trí tuệ đã phát huy vai trò quan trọng trong việc điều chỉnh các quan hệ pháp luật đối với loại tài sản đặc biệt, đó là tài sản trí tuệ. Tuy nhiên, bối cảnh phát triển hiện nay đã có nhiều thay đổi so với năm 2005. Việt Nam không còn thuần túy là nước “sử dụng tài sản trí tuệ” mà đang chuyển mạnh sang là nước tạo ra loại tài sản này để phục vụ cho mô hình tăng trưởng theo chiều sâu.
Luật Sở hữu trí tuệ đã được chỉnh sửa, bổ sung 2 lần vào năm 2009 và 2019, khi đó chủ yếu để đáp ứng các cam kết khi gia nhập WTO và thi hành ngay khi Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) có hiệu lực.
Vì vậy, việc sửa đổi chưa tạo được động lực mạnh mẽ cho việc đầu tư vào hoạt động nghiên cứu, đổi mới sáng tạo; bộc lộ những bất cập, khó khăn, vướng mắc trong quá trình công nghiệp hóa và hiện đại hóa; chưa đáp ứng tốt yêu cầu của tình hình mới trong bối cảnh phát triển nền kinh tế thị trường và hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng của đất nước ta.
Do đó, việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Sở hữu trí tuệ lần này là yêu cầu cấp thiết đối với sự phát triển kinh tế - xã hội của Việt Nam và hội nhập kinh tế quốc tế sâu rộng, đáp ứng các quan điểm, nhiệm vụ, giải pháp và yêu cầu mới đề ra theo tinh thần Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng.
| |
Ông Nguyễn Hữu Dũng phát biểu tại Hội nghị. |
Góp ý tại Hội nghị, PGS.TS Quách Sỹ Hùng, Phó Chủ nhiệm Hội đồng tư vấn Dân chủ - Pháp luật (UBTƯ MTTQ Việt Nam) cho rằng, đối với những tài sản hữu hình thì đã rõ ràng, còn với những tài sản trí tuệ thì tính chất hoàn toàn khác, càng sử dụng thì càng gia tăng, không mất đi. Chúng ta có quyền lực kinh tế và quyền lực trí tuệ, trong đó quyền lực trí tuệ rất quan trọng, nếu phát triển thì quốc gia hưng thịnh. Do đó, sửa luật lần này cần bảo đảm bảo vệ được quyền lực trí tuệ đó.
Nhấn mạnh việc các tác giả bị xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ sẽ vô cùng bức xúc, PGS-TS Quách Sỹ Hùng kiến nghị, Hội bảo vệ quyền tác giả phải được xây dựng đủ mạnh, có đủ cơ sở pháp lý để bảo vệ quyền tác giả, tương tự như Hội bảo vệ người tiêu dùng. Bên cạnh đó, những người tham gia Hội bảo vệ quyền tác giả phải có năng lực, am hiểu pháp luật chuyên sâu để thực thi tốt nhiệm vụ của mình; đồng thời phải có tòa án chuyên về xử lý các vụ việc liên quan đến vấn đề sở hữu trí tuệ, tương tự tòa án về hôn nhân và gia đình.
Ông cũng đề nghị cần quy định xử phạt nghiêm những hành vi xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ, kể cả xử lý hình sự, nhất là trong bối cảnh hành giả, hàng nhái ngày càng lộng hành và làm tổn hại người tiêu dùng, ảnh hưởng đến nền sản xuất, kinh tế thị trường. Ngoài ra, dự thảo Luật cần có sự thống nhất trong cách dùng từ “bảo vệ” và “bảo hộ” đối với các sáng chế, quyền sở hữu trí tuệ,... nhằm đảm bảo tính đồng bộ xuyên suốt quá trình hoàn thiện luật.
Xử phạt phải tính cả thiệt hại để đền bù
Cho rằng vừa qua có nhiều sản phẩm, hàng hóa của người Việt Nam bị nước ngoài đăng ký quyền sở hữu trí tuệ, ông Nguyễn Viết Chức, Phó Chủ nhiệm Hội đồng Tư vấn Văn hóa - Xã hội đề nghị, MTTQ phải đẩy mạnh công tác tuyên truyền, ban hành quy định để bảo đảm các tổ chức, cá nhân sáng tạo ra sản phẩm phải đi đăng ký quyền sở hữu trí tuệ và các cơ quan quản lý Nhà nước phải tạo điều kiện thuận lợi để các tổ chức, cá nhân đăng ký quyền sở hữu trí tuệ.
Ngoài ra, xử phạt hành chính phải tính thiệt hại của người bị xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ. “Một bộ phim làm ra chưa thu được lợi nhuận đã bị xâm phạm thì thiệt hại của họ là rất lớn, nên khi xử phạt phải tính thiệt hại đó”- ông Nguyễn Viết Chức đề xuất.
Đánh giá cao các ý kiến góp ý tại Hội nghị, Phó Chủ tịch UBTƯ MTTQ Việt Nam Nguyễn Hữu Dũng đề nghị Ban Tuyên giáo UBTƯ MTTQ Việt Nam tổng hợp đầy đủ, toàn diện với tinh thần cầu thị, tiếp thu cao nhất để khẩn trương hoàn thiện văn bản góp ý gửi Ủy ban Pháp luật của Quốc hội để tổng hợp báo cáo UBTVQH cho ý kiến để thông qua tại kỳ họp lần thứ 3 vào tháng 5/2022.