Tràn ngập nhân dân tệ
Trong vai người miền xuôi lên Lạng Sơn mua sắm bằng đồng nhân dân tệ (CNY), chúng tôi tìm đến chợ đổi tiền lớn nhất Lạng Sơn ở ki ốt số 1 - 2 sân vận động Đông Kinh (phường Vĩnh Trại, TP.Lạng Sơn). Trên ki ốt là dòng chữ quảng cáo khổ lớn “Điểm thu đổi ngoại tệ CNY”. Quả là “danh bất hư truyền”, bên trong những mảnh bạt che nửa kín, nửa hở la liệt những sạp đổi tiền mà theo quan sát, có thể tới con số hàng trăm.
Mỗi sạp một chủ, đa số là phụ nữ. Họ ngồi bàn ghế nhựa, đeo túi da đựng đầy tiền Việt Nam (VND) và CNY, tay cầm máy tính để thuận tiện trong việc quy đổi tiền. Nhiều người để cả đống tiền trên bàn khi giao dịch.
Một chủ sạp cho biết, bà kinh doanh đổi tiền ở đây được hơn 5 năm. Mỗi ngày bà đổi được 100 - 200 triệu VND. Có ngày may mắn, khách đổi cả mấy chục vạn tệ, tính ra tiền Việt gần nửa tỷ đồng. Theo chủ đổi tiền này, trước đây một CNY đổi được khoảng 3.500 - 3.600 VND. Tuy nhiên, 3 ngày qua, sau các quyết định phá giá liên tiếp của Trung Quốc, đồng CNY rớt giá mạnh. Chiều 13/8, giá mỗi tệ chỉ còn khoảng 3.400 đồng. “Bản thân tôi cũng mất gần trăm triệu đồng rồi…” – bà này buồn bã nói.
Không mấy người cởi mở như vậy, khi thấy phóng viên tìm hiểu sâu về chợ tiền, nhiều chủ sạp tỏ vẻ dè chừng, nhiều người lộ rõ vẻ lo lắng trên nét mặt. Đồng CNY mất giá đột ngột khiến những người đang nắm giữ số lượng lớn như các chủ sạp tại đây thiệt hại đáng kể. Đáng nói là dù đồng tiền này mất giá, người mua được lợi nhưng theo quan sát của chúng tôi, giao dịch rất trầm lắng, người bán thì nhiều mà người mua hầu như chẳng thấy.
Trước đây bằng nghề đổi tiền, nhiều người trở nên giàu có vì “ăn” lãi chênh lệch lớn, lại đông khách đến đổi. Không riêng TP.Lạng Sơn, các địa điểm khác ở Đồng Đăng, Tân Thanh, Chi Ma đều có các sạp đổi tiền lớn. Nay, “cú sốc” tiền tệ trong mấy ngày qua đang khiến cả vùng biên hồi hộp, lo lắng.
Đi chợ Lạng Sơn, tiêu tiền Trung Quốc
Sau khi đổi tiền, chúng tôi đi các chợ Lạng Sơn giao dịch bằng tiền CNY. Tại chợ Đông Kinh, ngôi chợ lớn, sầm uất nhất nhì Lạng Sơn, hàng hóa phong phú. Từ các mặt hàng điện tử như điện thoại di động, tivi, đầu đĩa đến quần áo, giày dép, bật lửa, dây chuyền… đa số là hàng Trung Quốc.
Ghé vào một cửa hàng bán thắt lưng, ví da, chúng tôi được bà chủ đon đả chào mời hàng hóa rẻ, đẹp, bền. Sau khi lựa chọn, mặc cả, chúng tôi mua chiếc ví và thoái thác trả tiền Việt với lí do đã trót đổi sang tiền Trung Quốc, bà chủ cửa hàng niềm nở:
“Ở đây thì tiền Việt hay Trung Quốc chúng tôi đều nhận. Chiếc ví 120 nghìn VND, tính ra là 40 đồng CNY”, bà chủ nhanh nhảu tính toán. Trước khi ra về, chúng tôi thấy một vị khách khác bước vào cửa hàng hỏi: “Chiếc thắt lưng này giá mấy tệ vậy cô?”.
Ở các chợ lớn khác của Lạng Sơn như chợ Đêm, chợ Kỳ Lừa; các chợ giáp biên như Tân Thanh, Đồng Đăng, Chi Ma… đều có thể dễ dàng giao dịch hàng hóa bằng đồng CNY. Một tiểu thương chợ Đồng Đăng cho biết, các chủ hàng buôn bán với Trung Quốc sở hữu lượng CNY rất lớn. Họ thường sang nước bạn mua hàng hóa trước khi nhập vào các chợ ở Lạng Sơn và mang về dưới xuôi.
“Nhiều người vì thế ít sử dụng tiền Việt, trong ví họ chủ yếu có tiền Trung Quốc. Khi mua hàng hóa lặt vặt từ thuốc lá, bao diêm đều mua bằng tiền Trung Quốc. Nhiều nhà tích trữ tiền Trung Quốc hơn là tiền Việt vì cho rằng tiền của họ ít mất giá”, tiểu thương này tiết lộ. “Các sạp đổi tiền có ở khắp nơi nên chúng tôi sẵn sàng nhận tiền Trung Quốc khi bán hàng, nay đồng tiền này đột ngột mất giá như vậy, chỉ những món nhỏ chúng tôi mới nhận, còn thì phải nghe ngóng thêm”, tiểu thương này cho biết thêm.
Sau khi khảo sát một vòng tại các chợ Lạng Sơn, chúng tôi ngồi nghỉ ngơi uống nước ven đường Trần Đăng Ninh (TP.Lạng Sơn). Không ngờ, việc uống trà đá và đánh giày ở ven đường cũng có thể giao dịch bằng CNY.
Ông Vi Văn Tiến, Phó Chánh Thanh tra Sở Tài chính Lạng Sơn thừa nhận, tình trạng người dân sử dụng, lưu thông tiền Trung Quốc ở Lạng Sơn là phổ biến từ nhiều năm nay. “Lạng Sơn là tỉnh giáp biên Trung Quốc nên khó tránh khỏi tình trạng này”, ông Tiến nói.
Bà Ngô Mai Hương, Phó Giám đốc Sở Tài chính Lạng Sơn cho biết, những người kinh doanh đổi tiền ở Lạng Sơn phải làm các thủ tục đăng ký kinh doanh theo quy định trước khi hành nghề. Việc địa phương, cơ quan nào được sử dụng ngoại tệ do Ngân hàng Nhà nước Việt Nam quy định.
Trước tình trạng sử dụng tiền Trung Quốc tràn lan ở Lạng Sơn, bà Hương cho biết, năm ngoái Ngân hàng Nhà nước Việt Nam đã chủ trì, kết hợp với Sở Tài chính Lạng Sơn và các đơn vị liên quan tiến hành thanh tra, kiểm tra việc sử dụng ngoại tệ tại Lạng Sơn. Kết quả, đã xử lí nhiều đơn vị sử dụng ngoại tệ trái quy định. Tuy nhiên, bà Hương thừa nhận hiện nay tình trạng lưu hành, sử dụng bằng đồng CNY ở Lạng Sơn vẫn diễn ra phổ biến, công khai.
Theo khảo sát của phóng viên chiều 13/8 tại phố đổi ngoại tệ trên đường Hà Trung (Hà Nội), 1 USD đổi được 22.100VND; trong khi ngày trước đó, 1 USD đổi được 21.850 VND. Như vậy, chỉ trong một ngày, USD tăng lên 250 đồng.
Trong khi USD tăng giá thì đồng CNY lại giảm giá khi quy đổi sang VND. Tại phố Hà Trung chiều 13/8, 1 CNY đổi được 3.440 VND. Trước ngày Trung Quốc giảm giá tiền, 1 CNY đổi được 3.500 VND. Như vậy, sau khi Trung Quốc phá giá CNY, đồng CNY giảm xuống 60 đồng (tính đến chiều ngày 13/8).
