Pháp luật "lờ" người chuyển giới?
Daina Diaz còn là một thiếu niên, khi người quản lý tại một quán bar ở Goa (Ấn Độ), nơi cô làm việc, khuyên cô đến nhà khách hàng nam giới để "giải trí". Theo Daina Diaz, cô đã không báo cáo vụ tấn công với cảnh sát do là phụ nữ chuyển giới nên cảnh sát sẽ không xem xét vụ việc một cách nghiêm túc.
Hiện nay, Daina Diaz (36 tuổi) là một nhà hoạt động vì quyền của người chuyển giới và là người sáng lập tổ chức từ thiện dành cho người chuyển giới có tên Wajood. Cô cũng là thành viên của một số cơ quan chính phủ và phi chính phủ tư vấn về vấn đề này.
Theo một cuộc khảo sát của Tổ chức Phòng chống AIDS Quốc gia Ấn Độ năm 2014–2015 trên gần 5.000 người chuyển giới, 1/5 trong số đó cho biết họ đã từng bị bạo lực tình dục trong 12 tháng qua. Nhưng các nhà hoạt động như Daina Diaz nói rằng Luật chống cưỡng hiếp của Ấn Độ khiến người chuyển giới gần như không thể đòi được công lý vì họ xác định thủ phạm là nam giới và nạn nhân là nữ.
Những năm gần đây Ấn Độ đã áp dụng các hình phạt nghiêm khắc hơn đối với tội hiếp dâm trong sau khi một loạt các vụ tấn công tàn ác nhằm vào phụ nữ và bé gái tạo ra các cuộc biểu tình trên toàn quốc. Nhưng các nhà hoạt động nói rằng hành động này vẫn chưa đủ để bảo vệ các giới tính khác.
 |
| Những người ủng hộ và các nhà hoạt động về người chuyển giới phản đối Dự luật về Người chuyển giới (Bảo vệ Quyền lợi) 2019. |
Các tội danh chống lại người chuyển giới sẽ bị trừng phạt theo Đạo luật Người chuyển giới (Bảo vệ Quyền lợi) năm 2019. Ví dụ, hình phạt đối với hành vi lạm dụng thể chất và tình dục đối với người chuyển giới tối thiểu là 6 tháng và tối đa là 2 năm tù giam kèm theo tiền phạt.
Tuy nhiên, những người đàn ông bị kết tội cưỡng hiếp người phụ nữ sẽ bị phạt tù ít nhất 10 năm, có thể kéo dài đến chung thân. Hình phạt tử hình cũng có thể được áp dụng trong trường hợp một phụ nữ lâm vào tình trạng thực vật, tái phạm hoặc cưỡng hiếp một bé gái dưới 12 tuổi.
Theo các nhà hoạt động, mức án nhẹ nhàng này khiến người chuyển giới dễ bị tấn công hơn, và "nói với xã hội" rằng cuộc sống của họ không đáng được bảo vệ.
Vào tháng 10/2020, Tòa án Tối cao Ấn Độ đã thụ lý kiến nghị yêu cầu hình phạt công bằng đối với các tội phạm tình dục, bao gồm hãm hiếp, tấn công và quấy rối các nạn nhân chuyển giới. Tòa án đã yêu cầu Chính phủ phản hồi nhưng đến nay vẫn chưa nhận được thông tin hồi đáp.
Tội hiếp dâm đã tồn tại ở Ấn Độ kể từ khi Bộ luật Hình sự được soạn thảo năm 1860. Kể từ đó, Đạo luật Bằng chứng của Ấn Độ đã được sửa đổi để cải thiện thủ tục xử lý các vụ án hiếp dâm có lợi cho nạn nhân.
Ví dụ, vào năm 1983, luật đã được sửa đổi để làm cho các tòa án tin rằng một người phụ nữ đang nói sự thật khi cô ấy nói rằng không có sự đồng ý. Tuy nhiên, chỉ trong thập kỷ trước, luật về hiếp dâm mới được thay đổi để xác định lại định nghĩa về tội hiếp dâm và tăng hình phạt.
Tuy nhiên, trung lập về giới tính không được đưa vào dự luật cuối cùng, vốn đã trở thành Đạo luật về Luật Hình sự (Sửa đổi) 2013. Thẩm phán Swati Bidhan Baruah - một trong những giám thẩm phán chuyển giới đầu tiên của Ấn Độ - cho biết điều này là do ít chú ý đến cách luật ảnh hưởng đến người chuyển giới.
 |
| Swati Bidhan Baruah là một trong những thẩm phán chuyển giới đầu tiên của Ấn Độ. |
Quyền tự xác minh giới tính
Vào năm 2014, cộng đồng người chuyển giới của Ấn Độ đã kỷ niệm sự tiến bộ trong cuộc đấu tranh giành quyền bình đẳng khi Tòa án Tối cao đưa ra phán quyết mang tính bước ngoặt trao cho họ quyền được nhận dạng không phải nam hay nữ.
Tòa án đã đưa ra yêu cầu các cơ quan chính phủ thêm các từ "giới tính thứ ba" hoặc "chuyển giới" như một tùy chọn vào tất cả các tài liệu của chính phủ. Nhà hoạt động Daina Diaz cho biết, sự đa dạng của cộng đồng người chuyển giới ở Ấn Độ khiến họ phải có khả năng xác định danh tính bản thân, vì không một định nghĩa nào có thể áp dụng cho tất cả mọi người.
Năm ngoái, chính phủ đã thông qua Đạo luật Người chuyển giới (Bảo vệ Quyền lợi), nhằm bảo vệ quyền của những người chuyển giới và đưa ra các hình phạt cho những hành vi vi phạm họ.
Cộng đồng người chuyển giới cho biết các, hình phạt được đề xuất không đủ răn đe. Họ phản đối việc yêu cầu họ có giấy chứng nhận từ thẩm phán quận để chứng minh tình trạng của họ - như vậy là trái với phán quyết của Tòa án Tối cao.
"(Luật năm 2019) hoàn toàn hà khắc và sẽ vi phạm các quyền cơ bản của người chuyển giới và mâu thuẫn với quyền tự nhận dạng theo phán quyết của Tòa án Tối cao", Thẩm phán Swati Bidhan Baruah nói.
Để được công nhận là người chuyển giới theo Đạo luật, người Ấn Độ phải cung cấp cho thẩm phán quận một báo cáo đánh giá tâm lý từ một bệnh viện công, cùng với bằng chứng rằng họ đã sống chung một nhà trong 12 tháng.
Một nghiên cứu năm 2017 của Ủy ban Nhân quyền Quốc gia (NHRC) cho thấy "họ (người chuyển giới) không nhận được công lý từ cảnh sát", và thậm chí trong trường hợp bị hiếp dâm tập thể, họ không thể đến cảnh sát để được giúp đỡ vì sợ bị quấy rối và họ không có khả năng trả hối lộ.
 |
| Các thành viên của cộng đồng LGBTQI của Ấn Độ thắp nến cho Ngày tưởng nhớ người chuyển giới vào tháng 11/2020 tại thành phố Pune. |
Chiến dịch bình đẳng giới tính
"Trong thế kỷ này, chúng ta đang nói về bình đẳng, và trên thực tế, có cả giới tính lưỡng giới, nên không thể giới hạn ở chỉ nam giới và nữ giới", Thẩm phán Swati Bidhan Baruach nhấn mạnh rằng tội phạm tình dục có thể được cam kết bởi bất kỳ ai, chống lại bất kỳ ai, không phân biệt giới tính.
Tuy nhiên, các nhà hoạt động nhân quyền vẫn tiếp tục phản đối những nỗ lực nhằm biến tất cả tội phạm tình dục trở thành bình đẳng giới. Họ nói rằng theo định nghĩa thì chỉ có đàn ông mới là tội phạm.
Theo Seema Kushwaha, luật sư trong vụ án hiếp dâm ở Delhi, việc làm cho tất cả các tội phạm tình dục trở thành trung lập về giới sẽ phủ nhận mục đích dự kiến của luật là bảo vệ phụ nữ khỏi bạo lực trên cơ sở giới trong xã hội gia trưởng của Ấn Độ.
Năm ngoái, phó thượng viện K.T.S. Tulsi đã cố gắng nhấn lại vấn đề bằng cách đưa ra một dự luật làm cho cả nạn nhân và thủ phạm trung lập về giới tính.
"Mục đích của dự luật không phải nhằm ảnh hưởng tới những phụ nữ từng bị hãm hiếp và phân biệt đối xử. Nhưng khi xã hội phát triển, chúng ta phải phát triển sự đồng cảm đối với tất cả mọi người, bao gồm cả nạn nhân bị hiếp dâm nam và người chuyển giới", K.T.S. Tulsi nói trong ý định đệ trình dự luật.
Đến Tòa án Tối cao chỉ là bước đầu tiên trong một quá trình dài. Theo thẩm phán Swati Bidhan Baruah, đôi khi có thể mất nhiều năm để một vụ việc ra tòa lần nữa. "Hiếp dâm là hiếp dâm, bất kể nạn nhân là ai... nếu tội danh giống nhau, luật pháp trừng phạt phải như nhau", thẩm phán Baruah nói.
