Thông tin tại cuộc họp báo về tình hình lao động việc làm quý III/2021 sáng nay - 12/10, ông Phạm Hoài Nam, Vụ trưởng Vụ Thống kê dân số và lao động, Tổng cục Thống kê (TCTK) cho biết, đợt bùng phát lần thứ 4 của dịch COVID-19 đã gây sức ép nặng nề về mọi mặt cho nền kinh tế Việt Nam nói chung và cho thị trường lao động nói riêng trong quý III/2021.
Thị trường lao động đối mặt với tình trạng khủng hoảng nghiêm trọng với hàng triệu lao động bị mất việc làm, bị cắt giảm thu nhập. Cơ hội tìm kiếm được việc làm của người lao động trở nên khó khăn hơn bao giờ hết.
Số liệu của TCTK cho thấy, trong quý III/2021, số lao động có việc làm chính thức là 15,1 triệu người, giảm 468,9 nghìn người so với quý trước và giảm 657,0 nghìn người so với cùng kỳ năm 2020.
Quý III/2021, tỷ lệ và số người thiếu việc làm trong độ tuổi lao động lên mức cao nhất trong vòng 10 năm qua với hơn 1,8 triệu người, tăng 700,3 nghìn người so với quý trước và tăng 620,0 nghìn người so với cùng kỳ năm trước.
Tỷ lệ thiếu việc làm của lao động trong độ tuổi lao động là 4,46%. Tỷ lệ thiếu việc làm của lao động trong độ tuổi ở khu vực thành thị cao hơn so với khu vực nông thôn (tương ứng là 5,33% và 3,94%). Điều này khác với xu hướng thị trường lao động thường được quan sát ở nước ta với tình trạng thiếu việc làm ở khu vực nông thôn thường nghiêm trọng hơn so với thành thị.
Thu nhập bình quân của người lao động quý III/2021 cũng thấp hơn đáng kể so với quý II/2020 (5,2 triệu đồng so với 5,5 triệu đồng). Trong khi đó, quý II/2020 đã ghi nhận thu nhập bình quân của người lao động là mức thấp nhất trong vòng 10 năm trở lại đây.
Số người thất nghiệp trong độ tuổi lao động quý III/2021 là hơn 1,7 triệu người, tăng 532,2 nghìn người so với quý trước và tăng 449,6 nghìn người so với cùng kỳ năm trước. Tỷ lệ thất nghiệp trong độ tuổi lao động quý III/2021 là 3,98%, tăng 1,36% so với quý trước và tăng 1,25% so với cùng kỳ năm trước.
"Diễn biến phức tạp của dịch COVID-19 lần thứ 4 và thời gian giãn cách xã hội kéo dài ở nhiều địa phương đã đẩy tỷ lệ thất nghiệp quý III/2021 vượt xa con số 2% như thường thấy. Tỷ lệ thất nghiệp trong độ tuổi của khu vực thành thị là 5,54%, tăng 2,18% so với quý trước và tăng 1,6% so với cùng kỳ năm trước…" - ông Nam nhấn mạnh.
Thông tin thêm về dòng lao động đang di chuyển từ các trung tâm công nghiệp về quê, bà Nguyễn Thị Thanh Mai - Vụ phó Vụ Thống kê dân số và lao động (TCTK) cho biết, trong số khoảng 1,3 triệu lao động về quê thời gian qua có 34% là người đang làm việc, 38% không có việc làm, số còn lại là không có nhu cầu làm việc do e ngại rủi ro dịch bệnh.
"Trong quý IV, Tổng cục Thống kê sẽ tiếp tục điều tra để đánh giá đầy đủ hơn tình trạng lao động về quê có việc làm hay không, số liệu sẽ công bố trong báo cáo quý 4 và năm nay..." - bà Mai cho hay
Giải thích về sự chênh nhau giữa con số lao động mất việc làm với số người thất nghiệp, bà Mai cho biết thống kê chia số người mất việc làm thành 3 nhóm: nhóm tiếp tục tìm kiếm việc làm, nhóm bắt buộc rời thị trường và nhóm chấp nhận làm việc trong khu vực phi chính thức, khu vực nông lâm nghiệp, thủy sản.
Việc phân loại này, theo bà Mai, để có chính sách hỗ trợ phù hợp hơn với từng đối tượng mất việc làm. "Chúng tôi không gọi người mất việc là thất nghiệp vì có những người vẫn chủ động tiếp tục tìm kiếm việc làm" - bà Mai lý giải
Về nguy cơ thiếu hụt lao động tại các trung tâm công nghiệp lớn của cả nước như TP.HCM, Đồng Nai, Bình Dương trong quý IV và những tháng đầu năm 2022, ông Nguyễn Trung Tiến - Phó Tổng Cục trưởng TCTK nhận định, gần như không thể xảy ra vì doanh nghiệp không thể mở cửa ồ ạt. Tuy nhiên, ông Tiến cũng thừa nhận tình trạng thiếu hụt lao động chắc chắn sẽ ảnh hưởng tới sản xuất, phục hồi kinh tế.
