Trang bị thêm nhiều kỹ năng…
Theo thông tin từ Tổng cục QLTT, số lượng về hưu mỗi năm của ngành khá lớn. Dự kiến, trong 3 năm tới số lượng này có thể lên đến khoảng vài trăm người/năm. Trong khi đó, để đào tạo được một cán bộ công chức thực hiện tốt nhiệm vụ cần rất nhiều thời gian. Do đó, tìm kiếm lực lượng bổ sung đang là vấn đề cấp bách đối với Tổng cục vì công việc QLTT phức tạp, đa dạng, đòi hỏi nhiều kiến thức, kỹ năng, nắm vững pháp luật vì có nhiều nghị định, thông tư…
Đặc biệt là kỹ năng xây dựng cơ sở nguồn tin để có thể xây dựng được lực lượng “trinh sát” tại từng khu dân cư, tổ dân phố. Ông Trần Hữu Linh, Tổng cục trưởng Tổng cục QLTT ví dụ, mỗi cán bộ QLTT ở quận Hoàn Kiếm (Hà Nội) phải phụ trách một phường với số lượng kinh doanh, bán hàng, sản xuất rất đông. Nếu không có “trinh sát cơ sở” thì không thể quản lý tốt địa bàn, nhất là các nguồn tin tố giác về một cơ sở sản xuất khả nghi xuất hiện ở những ngóc ngách khuất nhất.
Ngoài ra, lực lượng này cũng sẽ phải được trang bị thêm rất nhiều kỹ năng để có thể đối phó với các đối tượng gian lận khi chúng manh động, không tuân thủ hiệu lệnh kiểm tra của lực lượng QLTT. Thậm chí, đã từng có cán bộ QLTT tử vong trong khi thực hiện nhiệm vụ. Lực lượng QLTT Lạng Sơn cũng đã từng gặp phải nhiều trường hợp chống đối khi tiến hành kiểm tra xe có dấu hiệu vi phạm.
Đại diện Cục QLTT Lạng Sơn kể lại, trong một lần thực hiện nhiệm vụ, khi đội QLTT số 9 (huyện Văn Lãng) ra hiệu lệnh kiểm tra một chiếc ô tô tải nhưng tài xế không chấp hành, lái xe bỏ chạy. Cán bộ đội 9 đã phải thông báo với Đội QLTT số 2 (huyện Cao Lộc) để phối hợp bắt giữ xe. Chỉ đến khi có sự hỗ trợ thêm của quần chúng nhân dân mới “dừng” được chiếc xe tải lại để kiểm tra.
Theo ông Linh, đặc trưng của QLTT là tiếp xúc với mặt trái của cơ chế thị trường. Trong khi các lực lượng khác chủ yếu quản lý địa bàn, có danh sách để kiểm tra thì QLTT phải đi tìm cái sai của các đơn vị, cá nhân “vẫn đang nằm trong bóng tối”. Nhiều khi phải mặc thường phục để trinh sát nắm tình hình, phải xuất hiện ở bất kỳ nơi nào có dấu hiệu buôn bán hàng hóa, nhất là vùng sâu, vùng xa nên việc trang bị các kỹ năng tự bảo vệ mình là rất cần thiết, đề phòng trường hợp bất trắc.
Ngành học tiềm năng!
Tổng cục QLTT đã phối hợp với Viện Thương mại và Kinh tế quốc tế (Đại học Kinh tế Quốc dân Hà Nội) mở chuyên ngành đào tạo QLTT. PGS-TS Tạ Văn Lợi, Viện trưởng Viện Thương mại và Kinh tế quốc tế cho biết, hiện tại ngành QLTT ở các nước phương Tây và Mỹ được đào tạo và quản lý cùng với ngành Hải quan để đảm bảo thực hiện được sự thông suốt trong quản lý hàng hóa ở các cửa khẩu và toàn bộ hàng hóa lưu thông trên tất cả các cung đường, vùng lãnh thổ mà quốc gia đó quản lý.
“Đây là ngành học rất tiềm năng, nhất là đối với các nước có hàng rào kỹ thuật lớn, do họ phải thực thi các quyền về quản lý thực phẩm, các tiêu chuẩn về bảo vệ môi trường và đảm bảo quyền lợi của mọi người”, PGS Lợi khẳng định.
Bản chất của QLTT là quản lý cung - cầu và giá cả nên có thể các học viên của ngành khác như Hải quan, thương mại, thương mại quốc tế, kinh doanh có thể “bù” được phần nào lực lượng thiếu hụt trước mắt cho QLTT. Tuy nhiên, theo vị này, QLTT cần phải có kiến thức đặc trưng như thanh tra, giám sát, thực thi các quyền hạn trong phạm vi được phân công và phải được học các môn học liên quan đến kiểm soát, điều tra các hoạt động buôn lậu, phòng chống hàng giả, hàng nhái, các mặt hàng nguy hại như dược phẩm giả, các sản phẩm liên quan đến an toàn sức khỏe con người, các vấn đề bảo vệ môi trường.
Năm nay, Viện sẽ lập đề án tuyển sinh chuyên ngành nhưng chưa thể tuyển sinh ngay trong năm 2019 do đề án phải qua được Hội đồng của Viện, các cơ quan quản lý nhà nước thông qua. Dự kiến, năm 2020 mới chính thức tuyển sinh, số lượng ban đầu chỉ khoảng 50-60 học viên và sẽ nâng dần số lượng lên theo từng năm cho đến khi đáp ứng được đủ nhu cầu của ngành này. Trước mắt, để có thể kịp thời đáp ứng nhu cầu cho lực lượng QLTT, Viện dự định sẽ bổ sung thêm kiến thức đặc trưng cho các học viên ở ngành học “liên quan” như Hải quan, thương mại.
