Tăng cường khối đại đoàn kết toàn dân tộc trong hội nhập quốc tế

Phát biểu khai mạc Hội nghị, Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam Phan Chí Hiếu nêu rõ, trong lịch sử phát triển của đất nước, vấn đề dân tộc luôn giữ vị trí, vai trò quan trọng trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ tổ quốc. Đảng và Nhà nước ta luôn nhất quán nguyên tắc: “Đoàn kết toàn dân tộc là chiến lược của cách mạng Việt Nam; các dân tộc bình đẳng, đoàn kết, tôn trọng và giúp đỡ nhau cùng phát triển; giải quyết hài hòa quan hệ giữa các dân tộc, nghiêm cấm mọi hành vi kỳ thị, chia rẽ dân tộc”. Nguyên tắc này được thể hiện xuyên suốt trong các chủ trương, đường lối của Đảng, pháp luật của Nhà nước gắn với chính sách cụ thể ở một số tộc người, địa phương và trên cả nước qua các thời kỳ lịch sử; thể hiện ý nghĩa to lớn, sâu sắc trong giải quyết các vấn đề về dân tộc, phát huy nguồn lực của các dân tộc, xây dựng và củng cố khối đại đoàn kết toàn dân tộc, góp phần quan trọng thực hiện thành công sự nghiệp xây dựng, bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.

Trong quá trình đổi mới đất nước, tình hình kinh tế - xã hội của nước ta và ở vùng dân tộc thiểu số có nhiều bước phát triển, chính trị xã hội ổn định, an ninh quốc phòng được giữ vững; quyền và lợi ích chính đáng của người dân các dân tộc được đảm bảo; đời sống văn hóa, xã hội của người dân ngày càng được nâng cao, tỷ lệ đói nghèo giảm, chất lượng giáo dục, đời sống được nâng lên; công tác nghiên cứu, xây dựng, hoàn thiện hệ thống pháp luật nói chung, chính sách dân tộc nói riêng từng bước được hoàn thiện.

Tuy nhiên, theo ông Phan Chí Hiếu, bên cạnh những thành tựu đạt được, vẫn còn một số vấn đề cần tiếp tục nghiên cứu, kịp thời giải quyết, như sự phân hóa xã hội, chênh lệch khoảng cách phát triển, nhất là mức độ giàu - nghèo giữa các vùng miền, giữa các dân tộc và trong từng dân tộc có những ảnh hưởng, tác động tiêu cực đến công tác quản lý xã hội, phát triển kinh tế, bảo đảm quốc phòng an ninh; ô nhiễm môi trường sống, không gian sinh tồn của người dân và cộng đồng dần bị thu hẹp; kinh tế ở vùng dân tộc thiểu số và miền núi phát triển còn chậm, thiếu bền vững...

Chia sẻ tại Hội thảo, PGS.TS Nguyễn Thanh Bình (Viện Dân tộc) học đánh giá, ý thức quốc gia - dân tộc là nhân tố rất quan trọng trong quá trình xây dựng và phát triển một quốc gia; ý thức quốc gia-dân tộc cư dân vùng biên giới là nhóm xã hội luôn được các nước quan tâm... Để tiếp tục nâng cao hơn nữa nhận thức về biên giới, lãnh thổ quốc gia, ý thức quốc gia - dân tộc cho tất cả các tầng lớp nhân dân các tộc người vùng biên cần tiếp tục ưu tiên phát triển hệ thống giáo dục phổ thông; đầu tư hơn nữa cho hạ tầng và chất lượng các hình thức thông tin truyền thông, tăng cường truyền thông liên quan đến các biểu tượng văn hóa quốc gia cho cư dân vùng biên.

Cùng với đó, cần bồi dưỡng tình cảm của nhân dân về tình yêu quê hương, đất nước; tiếp tục đẩy mạnh thực hiện có hiệu quả hơn nữa các chính sách phát triển kinh tế - xã hội ở vùng dân tộc thiểu số, vùng biên giới nhằm nâng cao đời sống kinh tế, văn hóa, xã hội của đồng bào; cần đưa thêm chính sách về tăng cường ý thức quốc gia - dân tộc vào Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021 - 2030, từ đó tăng cường ý thức quốc gia - dân tộc của các tộc người.

Theo PGS.TS Bùi Xuân Đính (Hội Dân tộc học và Nhân học Việt Nam), để từng bước giúp đồng bào các tộc người thiểu số vùng biên vượt qua những khó khăn, thách thức hiện nay, các ngành chuyên môn, cơ quan quản lý nhà nước phải vào cuộc quyết liệt, từ quy hoạch phát triển các ngành kinh tế, nhất là nông nghiệp và công nghiệp để đồng bào yên tâm, chủ động với các hoạt động mưu sinh tại địa phương.

Tại Hội nghị, các chuyên gia, nhà khoa học đã trao đổi, thảo luận, nhận diện những vấn đề mới về dân tộc của nước ta hiện nay, nhất là ở vùng dân tộc thiểu số, biên giới, ven biển và hải đảo; phân tích và làm rõ các nguyên nhân tác động, dự báo xu hướng mới, qua đó cung cấp luận cứ khoa học cho việc hoạch định chính sách dân tộc, giải quyết tốt hơn các vấn đề dân tộc ở nước ta, góp phần phát triển bền vững các tộc người, tăng cường khối đại đoàn kết toàn dân tộc và xây dựng cộng đồng quốc gia - dân tộc Việt Nam trong bối cảnh đổi mới, hội nhập quốc tế.