Đá Vành Khăn thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam nhưng đã bị Trung Quốc bồi lấn trái phép. Reuters dẫn lời các quan chức giấu tên của Mỹ cho biết đây là “hoạt động tự do hàng hải” thứ 3 quanh các thực thể mà Trung Quốc cải tạo trái phép ở Biển Đông được tàu hải quân Mỹ thực hiện dưới thời Tổng thống Donald Trump.
Hoạt động này là một trong những nỗ lực mới nhất của chính quyền của ông Trump nhằm đối phó với việc Bắc Kinh cố gắng hạn chế quyền tự do đi lại ở một trong những tuyến đường giao thương hàng hải quan trọng bậc nhất trên thế giới. Lầu Năm Góc từ chối cung cấp thông tin chi tiết về hoạt động của tàu khu trục của nước này nhưng khẳng định tất cả các hoạt động được tiến hành theo luật pháp quốc tế.
“Lực lượng của Mỹ hoạt động hàng ngày ở khu vực châu Á – Thái Bình Dương. Tất cả các hoạt động đều được tiến hành trong khuôn khổ luật pháp quốc tế và thể hiện rằng Mỹ sẽ bay, di chuyển và hoạt động ở bất cứ nơi nào mà luật pháp quốc tế cho phép. Chúng tôi sẽ tiếp tục thực hiện thường xuyên các cuộc tuần tra tự do hàng hải như đã thực hiện thời gian qua và tiến hành trong thời gian tới. Tổng kết về những chiến dịch này sẽ được công bố công khai trong báo cáo thường niên về hoạt động hoặc sớm hơn”, quan chức Bộ Quốc phòng Mỹ Christopher Logan khẳng định trong một tuyên bố.
Hoạt động của Hải quân Mỹ diễn ra khi chính quyền của Tổng thống Trump đang tìm kiếm sự hợp tác của Trung Quốc trong việc đối phó với chương trình hạt nhân và tên lửa của Triều Tiên. Do đó, nó có thể khiến những nỗ lực để đạt được lập trường chung trong vấn đề này của Mỹ - Trung trở nên phức tạp hơn.
Phía Trung Quốc đã lên tiếng chỉ trích hành động của Mỹ. Bộ Quốc phòng Trung Quốc cho rằng hành động “khiêu khích” của Mỹ đã gây tổn hại nghiêm trọng đến sự tin tưởng lẫn nhau. Bộ này cũng cho biết đã điều 2 tàu chiến ra cảnh báo tàu Mỹ ghi nhận. Bộ Ngoại giao Trung Quốc cũng đã lên tiếng phản đối động thái của Mỹ.
Giới chức Mỹ trước đây đã nhiều lần chỉ trích việc Trung Quốc tiến hành bồi lấp trái phép các đảo nhân tạo ở Biển Đông và tiến hành quân sự hóa trên các thực thể này. Washington lo ngại rằng Bắc Kinh có thể sử dụng các cơ sở quân sự được xây dựng trái phép để hạn chế tự do hàng hải ở Biển Đông. Mỹ cũng nói rằng họ muốn chứng kiến sự tham gia nhiều hơn của các bên trong việc đảm bảo tự do hàng hải ở Biển Đông.
Theo USNI, dưới sức ép của Thượng viện Mỹ, đặc biệt là Chủ tịch Ủy ban quân vụ của Thượng viện John McCain, Mỹ đã nối lại những chiến dịch tuần tra tự do hàng hải để phản đối những yêu sách chủ quyền vô lý của Trung Quốc ở Biển Đông từ cuối năm 2015. Chính quyền ông Trump cũng từng tuyên bố sẽ tiến hành các hoạt động mạnh mẽ hơn ở vùng biển này. Hồi cuối tháng 7 vừa qua, Hải quân Mỹ cũng đã thực hiện một chiến dịch tuần tra tự do hàng hải tương tự.
Ngoài ra, truyền thông Mỹ dẫn các nguồn tin giấu tên cho biết ông Trump đã phê duyệt kế hoạch do Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Jim Mattis đề xuất, theo đó đề nghị cơ chế để thực hiện những cuộc tuần tra tự do hàng hải để thách thức các yêu sách chủ quyền vô lý của Bắc Kinh ở Biển Đông một cách thường xuyên hơn và có sự phối hợp nhịp nhàng giữa các bên hơn.
