Ví dụ, ngoài tham nhũng gây thiệt hại về vật chất là nhóm “tội phạm tham nhũng” gây thiệt hại về tinh thần, văn hóa như: tham nhũng quyền lực/nghĩ ra nhiều mẹo để kéo dài thời gian công tác như khai gian lý lịch, khai man tuổi, sắp xếp con cháu vào “quy trình”… và cả tham nhũng lòng tin với thiên hình vạn trạng biểu hiện.
Thiên hình vạn trạng tham nhũng, bởi người Việt luôn là một cộng đồng dân cư luôn “sáng tạo”. “Sáng tạo” vào thành ngữ cả nghĩa tích cực lẫn tiêu cực, ví dụ: Vỏ quýt dày có móng tay nhọn.
Cách đây không lâu, Sở VH-TT-DL tỉnh Thanh Hóa có công văn gửi Sở Tài chính khái toán tổng số kinh phí tổ chức các hoạt động tiến tới kỷ niệm 990 năm danh xưng Thanh Hóa hơn 100 tỷ đồng; Trong số đó, có hơn 22 tỉ đồng được huy động từ nguồn xã hội hóa, số còn lại hơn 82 tỉ đồng lấy từ ngân sách nhà nước. Cái hay là chỉ vì một cái tên tiêu mất hơn 100 tỷ diễn ra đồng thời với việc Thanh Hóa xin Trung ương hỗ trợ gần 700 tấn gạo cứu đói.
Đặt 2 câu chuyện bên cạnh nhau “bỗng dưng muốn khóc”. Nếu hỏi dân Thanh Hóa, cần bỏ tiền ra “danh xưng” hay mua gạo/hoặc xây nhà tình nghĩa, trợ cấp các hoàn cảnh khó khăn khác thì chắc chắn 100% người được hỏi sẽ trả lời mua gạo!
Làm “danh xưng” cho ai, chắc chắn là chỉ làm cho “đẹp mặt” lãnh đạo chứ không phải vì dân.
Cách đây không lâu, dư luận ngỡ ngàng khi nghe tin thời sự được biết ông Thủ tướng đẹp trai Canada là Justin Trudeau vừa bị phạt 100 CAD (đơn vị tiền tệ Canada), tính ra chỉ hơn 1,7 triệu đồng, do vi phạm quy định không khai báo một đôi kính râm trị giá khoảng 300 - 500 CAD (5,1 - 8,6 triệu đồng). Theo luật pháp nước này, Thủ tướng phải khai báo mọi món quà có trị giá vượt quá 200 CAD (tương đương hơn 3,4 triệu đồng) trong vòng 30 ngày kể từ khi nhận được chúng. Canada là nước giàu mạnh với nền kinh tế đứng thứ 11 trên thế giới, thuộc nhóm các nước tiên tiến G7, thì việc Thủ tướng của họ nhận quà một chiếc kính hơn 3,4 triệu đồng Việt Nam chỉ là... “muỗi”. Ấy thế mà ông Thủ tướng đầy quyền lực này bị Cơ quan giám sát đạo đức của Quốc hội phạt thẳng tay hơn 1,7 triệu đồng!
Nhờ “tất cả quyền lực thuộc về nhân dân” trên thực tế như vậy nên Canada vắng bóng tham nhũng. Đất nước họ không giàu mạnh mới là lạ. Ta thì khác, tham nhũng đã và đang tàn phá cả về nhân lực và vật lực của đất nước. Đến mức nhiều kẻ, nhiều nơi dám “đánh tráo”, tham nhũng cả lòng tin của dân.
