Mỗi tuyến đường, một loài cây đặc trưng
5 năm trước, tính đến cuối 2020, mật độ cây xanh đô thị tại TP Hải Dương mới đạt 6,78 m2/người, trong khi tiêu chuẩn 10 - 12 m2/người. Thời điểm đó, TP chỉ có khoảng 34.600 cây xanh được trồng ở 270 tuyến đường và 18 công viên, vườn hoa; với 106 loài, trong đó 20 loài chiếm số lượng lớn là sấu, bàng, bằng lăng, hoa sữa...
Nhiều tuyến đường mới được mở, các hộ dân hai bên tự trồng cây lấy bóng mát. Do trồng tự phát nên nhiều loại không đúng quy cách, không nằm trong danh mục cây xanh đô thị. Nhiều cây không được chăm sóc đúng kỹ thuật, phát triển kém, sâu mục. Nhiều cây cành lá phân tầng thấp, nghiêng ngả, xòe rộng ra đường gây mất an toàn giao thông. Trên một tuyến đường có nhiều chủng loại cây, kích thước khác nhau nên thiếu đồng bộ, mất mỹ quan đô thị.
Trước thực trạng đó, TP Hải Dương quyết định lập đề án “Cải tạo phát triển hệ thống cây xanh, chiếu sáng TP, giai đoạn 2020 - 2025”, mục tiêu hoàn thiện hệ thống cây xanh tại khu vực trung tâm, trục đường chính, cửa ngõ đô thị. Đề án lựa chọn loại cây trồng phù hợp; hoàn thiện tiêu chí mật độ cây xanh trên đầu người; bổ sung những loại cây có hoa góp phần tạo mỹ quan; hình thành các điểm nhấn cảnh quan, nét đặc trưng cho từng tuyến phố.
 |
Mỗi loài cây hình thành nét đặc trưng riêng cho từng tuyến đường tại TP Hải Dương. |
Nhiều giải pháp đồng loạt được thực hiện đồng bộ. Đó là rà soát, lập phương án di chuyển các cây được thay thế trong khu vực nội thành tới trồng tại hành lang các tuyến đường ngoại thành. Di chuyển các cây xanh được thay thế về cho UBND một số địa phương ngoại thành, các trường học, hoặc vườn ươm tạm để chăm sóc, tận dụng thay thế cây xanh tại các tuyến đường hoặc các dự án khác.
TP Hải Dương cũng nghiên cứu lựa chọn danh mục loài cây, hoa trồng trong đô thị phải đạt các tiêu chí: Xanh bốn mùa, có hoa, ít sâu bệnh, cành và rễ ít ảnh hưởng hạ tầng đô thị. Những loại cây này cũng phải ít phải cắt tỉa cành; cây lá màu thay cho cây hoa, để ít phải thay thế chăm sóc.
Qua 4 năm thực hiện đề án, tính đến tháng 10/2024, số lượng cây xanh đô thị trên địa bàn đã tăng gần gấp đôi, 62.000 cây. Chỉ tính riêng số cây trồng mới trong năm 2023 là hơn 20.000 (số cây trồng tại các dự án, công trình sử dụng nguồn vốn đầu tư công và thực hiện cải tạo là hơn 6.500; tại các Khu đô thị do các nhà đầu tư thực hiện gần 14.000). Đó là chưa kể số lượng cây trồng theo chương trình Tết trồng cây mùa xuân hơn 226.000.
 |
Qua 4 năm thực hiện đề án, tính đến tháng 10/2024, số lượng cây xanh đô thị trên địa bàn đã tăng gần gấp đôi, 62.000 cây. |
Cây xanh đô thị đã tạo ra các điểm nhấn cảnh quan, hình thành nét đặc trưng riêng cho từng tuyến đường Hải Dương. Đại lộ Võ Nguyên Giáp với hàng ngàn cây hoa ban trắng. Đường Nguyễn Lương Bằng nổi bật những khóm tường vi hồng. Đường Trường Chinh đặc trưng muồng hoàng yến vàng rung rinh trong gió. Đường hoa dã quỳ vàng trên đê Kim Sơn. Vườn hoa ở khu đô thị Trường Thịnh mỗi mùa một loài hoa, từ hướng dương, cải vàng, sao nhái, túy điệp... Tỷ lệ cây xanh đô thị tại TP Hải Dương đã đạt 15,2m2/người, vượt so với chỉ tiêu 10-12m2/người với đô thị loại I.
Bí quyết huy động tổng hợp các nguồn lực
Ông Tăng Văn Quản, Phó Chủ tịch UBND TP Hải Dương nhận xét, qua 4 năm triển khai, đề án đã phát huy hiệu quả thiết thực. Một trong những bí quyết dẫn tới thành công, là TP đã huy động tổng hợp các nguồn lực từ Nhà nước, các tổ chức, cá nhân, đặc biệt là các nhà đầu tư thực hiện các dự án khu dân cư, đô thị mới.
 |
Tỷ lệ cây xanh đô thị tại TP Hải Dương hiện đã đạt 15,2m2/người. |
Về phía Nhà nước, TP Hải Dương đã bố trí nguồn kinh phí triển khai thực hiện đầu tư 5 dự án cải tạo, trồng mới cây xanh. Giai đoạn 2021 - 2024, mỗi năm vào dịp Tết trồng cây mùa xuân, địa phương lại trồng thêm số lượng lớn cây bóng mát mới.
Đánh giá vấn đề xã hội hóa là quan trọng, công tác vận động tuyên truyền được quan tâm đẩy mạnh. Quan điểm “thêm màu xanh, thêm bóng mát” thu hút được sự quan tâm ủng hộ của xã hội. TP nhận được hỗ trợ từ nhiều tổ chức, cá nhân để trồng cây mới. TP cũng gắn việc trồng mới cây xanh với việc chặt hạ cây, bỏ cây khi các hộ gia đình có nhu cầu.
Một kinh nghiệm khác, TP đề nghị nhà đầu tư các dự án khu dân cư, đô thị mới điều chỉnh chủng loại cây xanh theo đúng nội dung đề án; xây dựng cây xanh tạo sự đồng nhất chủng loại; hoàn thiện tiêu chí về mật độ cây xanh theo đúng tỷ lệ.
 |
Cây xanh, hoa trồng trong đô thị đã góp phần tạo ra các điểm nhấn về cảnh quan. |
Phó Chủ tịch UBND TP Hải Dương cho biết, thời gian tới TP sẽ tiếp tục duy trì thực hiện đề án. UBND TP đã giao phòng, ban chuyên môn nghiên cứu đề xuất phương án đầu tư dự án xây dựng Công viên phía Nam đường Vành đai 1 diện tích khoảng 90ha; trong đó bố trí diện tích trồng ươm cây xanh khoảng 4,5ha và các khu vực trồng cây tập trung.
Nhìn lại hơn 4 năm thực hiện đề án cải tạo phát triển hệ thống cây xanh của TP Hải Dương, phải thừa nhận hiệu quả đề án đã góp phần hoàn thiện mục tiêu xây dựng đô thị “Xanh - Thông minh - Thân thiện - An toàn”. Kinh nghiệm thực hiện đề án cũng rất đáng để các địa phương tham khảo, học tập.
