Đặt ra vấn đề này là rất hợp lý. TP HCM vẫn là một đô thị lớn bậc nhất nước. Là một trong những trung tâm kinh tế, với số dân nhiều bậc nhất, hạ tầng cơ sở đầy đủ bậc nhất, điều kiện khí hậu thời tiết ôn hòa, phong cách sống và một số quan niệm hiện đại… Nhưng chuyển đổi số đã thay đổi cả thế giới, chứ không chỉ riêng quốc gia nào, địa phương nào. Nếu cứ tự tin mà không nỗ lực bắt nhịp; nếu cứ đứng yên tại chỗ; có thể dần đánh mất vị thế.
Các ý kiến tại Hội thảo đã đề xuất một số giải pháp để TP HCM giữ vững vị thế. Đó là TP cần có một thể chế linh hoạt, phù hợp các thay đổi nhanh chóng của môi trường trong nước và quốc tế; chú trọng không chỉ vào kinh tế mà còn vào đời sống, văn hóa, xã hội; khai thác lợi thế sông Sài Gòn; tăng cường phát triển, nghiên cứu các lĩnh vực công nghệ như vi mạch bán dẫn, chuyển đổi số, trí tuệ nhân tạo (AI); chú trọng phát triển hạ tầng số, đồng thời tiếp tục phát triển các ngành dịch vụ giá trị cao trong giáo dục, y tế, dịch vụ, nghệ thuật, du lịch, tư vấn khoa học, trung tâm thương mại; tiếp tục thu hút đầu tư, nhất là những tập đoàn lớn trên thế giới…
Những đề xuất nêu trên, trong thực tế TP HCM đã đạt được phần nào. Về thể chế, Nghị quyết 98 của Quốc hội đã cho TP HCM một số cơ chế đặc biệt. Về hạ tầng số, TP đã có những thử nghiệm từ lâu, đáng tiếc là một số trong đó chưa đạt được hiệu quả như kỳ vọng. Thậm chí với tầm nhìn xa, đại diện UBND TP cho biết xác định phải là trung tâm dữ liệu của khu vực và quốc tế, nên TP đã bổ sung vào quy hoạch hạ tầng năng lượng, hạ tầng viễn thông; đề nghị mở cáp quang quốc tế ở Cần Giờ. Đón đầu quy luật kinh tế xanh, TP đã chuẩn bị các hạ tầng năng lượng mặt trời, năng lượng gió, tính toán đến cả năng lượng thủy triều...
Một quan điểm đáng lưu ý trong Hội thảo, tưởng là cũ, nhưng suy ngẫm kỹ, thì mãi mãi không bao giờ là cũ. Đó là yếu tố con người. Ý kiến này cho rằng TP phải có đội ngũ cán bộ hội tụ 3 điều kiện năng lực, động lực, môi trường. Nói cách khác, cán bộ phải “muốn làm, làm được và được làm”. Đồng thời, cần có hệ thống đánh giá công việc một cách chính xác, khách quan, công bằng; cần có môi trường làm việc thuận lợi để cán bộ phát huy khả năng sáng tạo, có biện pháp cụ thể bảo vệ cán bộ sáng tạo, để tạo được niềm tin là cán bộ sẽ được bảo vệ khi sáng tạo.
Suy cho cùng, đó là vấn đề hạ tầng nhân lực. Vì TP HCM đã có tương đối đầy đủ hạ tầng đô thị, hạ tầng thể chế, hạ tầng điều kiện tự nhiên, hạ tầng kinh nghiệm…; nên khi có hạ tầng nhân lực vừa có trình độ tri thức, vừa biết sáng tạo và dám chịu trách nhiệm; thì nhất định vị trí “tiền đạo trong đội bóng” sẽ luôn được giữ vững.