Mặc dù thời gian thực hiện nhiệm vụ xây dựng cấp xã đạt chuẩn TCPL chưa dài nhưng công tác này đã nhận được sự quan tâm của các cấp, chính quyền từ trung ương đến địa phương, đa số các địa phương đã chủ động trong tham mưu, tổ chức thực hiện nhiệm vụ. Vì vậy, bước đầu đạt được kết quả quan trọng, nhận thức, trách nhiệm của chính quyền các cấp đối với việc đánh giá, xây dựng địa phương đạt chuẩn TCPL được nâng lên. Qua đó, chính quyền các cấp có điều kiện nắm bắt thuận lợi, xác định được khó khăn, hạn chế của thực tiễn triển khai nhiệm vụ về PBGDPL; hòa giải ở cơ sở; thực hiện dân chủ cơ sở… để có biện pháp khắc phục, tháo gỡ kịp thời đồng thời đề xuất, kiến nghị giải pháp hoàn thiện thể chế, góp phần nâng cao hiệu quả tổ chức thi hành pháp luật.
Qua thống kê cho thấy, số lượng cấp xã đạt chuẩn TCPL năm sau nhiều hơn năm trước, cho thấy quyết tâm của các địa phương không chỉ đầu tư xây dựng cơ sở vật chất mà còn quan tâm đời sống pháp lý, quyền tiếp cận thông tin của người dân. Một số địa phương có tỷ lệ xã đạt chuẩn TCPL cao tập trung chủ yếu ở khu vực đồng bằng sông Cửu Long, đồng bằng sông Hồng, Đông Nam Bộ. Một số địa phương có 100% xã đạt chuẩn TCPL như: Bình Dương (năm 2017), Cần Thơ, Đồng Nai (năm 2018), Bà Rịa-Vũng Tàu, Hậu Giang, Đà Nẵng, Hà Nam (năm 2019)…
Song, bên cạnh đó vẫn còn một số địa phương có tỷ lệ cấp xã đạt chuẩn TCPL thấp như Kon Tum, Sơn La… Các đơn vị cấp xã chưa đạt chuẩn TCPL chủ yếu do vi phạm điều kiện trong năm đánh giá có cán bộ, công chức cấp xã bị xử lý kỷ luật bằng hình thức từ cảnh cáo trở lên; điểm số chấm đối với các chỉ tiêu chưa đạt số điểm theo quy định, trong đó phần lớn thuộc các xã vùng sâu, vùng xa, vùng đặc biệt khó khăn.
Là một trong những địa phương luôn chú trọng thực hiện tốt nhiệm vụ xây dựng, đánh giá xã, phường, thị trấn đạt chuẩn TCPL theo Quyết định số 619/2017/QĐ-TTg, những năm qua, Sở Tư pháp tỉnh Sóc Trăng đã tham mưu và ban hành nhiều văn bản triển khai thực hiện nhiệm vụ xây dựng xã, phường, thị trấn đạt chuẩn TCPL trên địa bàn tỉnh.
Theo đó, cấp xã đạt chuẩn TCPL được đánh giá bằng 5 tiêu chí, gồm: bảo đảm thi hành Hiến pháp và pháp luật; phổ biến, giáo dục pháp luật; thực hiện thủ tục hành chính thuộc thẩm quyền của UBND cấp xã; thực hiện dân chủ ở cơ sở; hòa giải ở cơ sở. Mỗi tiêu chí có các chỉ tiêu riêng, được đánh giá trên tổng điểm 100. Trên cơ sở kết quả tự chấm của cấp xã, năm 2020, hội đồng đánh giá chuẩn TCPL cấp huyện đã thẩm tra, đánh giá toàn tỉnh có 105/109 xã, phường, thị trấn đạt chuẩn TCPL, chiếm tỷ lệ 96,33%, trong đó, xã loại I có 82 xã, phường, thị trấn, xã loại II là 23 xã, phường, thị trấn.
Bên cạnh những kết quả đạt được, việc xây dựng cấp xã đạt chuẩn TCPL còn gặp nhiều khó khăn, do đó, Lãnh đạo Sở Tư pháp Sóc Trăng cho biết Sở sẽ tiếp tục tham mưu UBND tỉnh chỉ đạo và thực hiện tốt một số giải pháp. Theo đó, tiếp tục lãnh đạo, chỉ đạo, quán triệt, nâng cao nhận thức của cấp ủy, chính quyền các cấp về ý nghĩa, tác động của công tác xây dựng, đánh giá chuẩn TCPL, trên cơ sở đó xác định cụ thể trách nhiệm của các cơ quan, đơn vị liên quan, UBND các cấp trong việc xây dựng xã, phường, thị trấn bảo đảm việc đạt chuẩn TCPL cho người dân gắn với thực hiện nhiệm vụ chính trị, phát triển kinh tế - xã hội ở địa phương. Đặc biệt, phải làm tốt công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật, hỗ trợ kinh phí, cơ sở vật chất cho các hoạt động bồi dưỡng, tập huấn nghiệp vụ phổ biến, giáo dục pháp luật, hòa giải cơ sở... để nâng cao điều kiện tiếp cận pháp luật của người dân tại cơ sở.
Còn tại nhiều địa phương khác như Đà Nẵng, Bình Định, Hà Nam… ngay từ đầu năm đã ban hành các kế hoạch, chương trình thực hiện nhiệm vụ xây dựng xã, phường đạt chuẩn TCPL gắn với Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới năm 2021 trên địa bàn. Kế hoạch nhằm thực hiện hiệu quả nhiệm vụ đánh giá, công nhận, xây dựng xã, phường đạt chuẩn TCPL; bảo đảm và tăng cường khả năng TCPL cho người dân theo các quyết định của Thủ tướng Chính phủ, kế hoạch của địa phương đã ban hành. Đồng thời tạo cơ sở pháp lý cho việc phối hợp giữa Sở Tư pháp với các sở, ban, ngành, đoàn thể và UBND quận, huyện trên địa bàn, tăng cường vai trò của Sở Tư pháp trong chủ trì, điều phối thực hiện nhiệm vụ xây dựng cấp xã đạt chuẩn TCPL và tham gia xây dựng nông thôn mới.
