Tổng công ty đường sắt Việt Nam kinh doanh “bết bát”, vẫn “vung tay quá trán” trăm tỉ

Đi Tây “tham quan” cả chục tỉ

Theo kết luận của Thanh tra Chính phủ về việc chấp hành quy định của pháp luật về quản lý, sử dụng vốn, tài sản tại VNR và một số đơn vị thành viên, từ năm 2010 đến hết năm 2013, VNR đã tổ chức 188 đoàn đi nước ngoài với tổng số tiền chi gần 14 tỷ đồng, trong đó có 23 đoàn đi không có văn bản mời hay hợp đồng học tập với phía đối tác, tổng số tiền gần 2 tỷ đồng (12 đoàn có trong kết hoạch, giá trị thanh toán 1,28 tỷ đồng, 11 đoàn không có trong kế hoạch giá trị thanh toán 663 triệu đồng).

Kiểm tra hồ sơ 5 đoàn đi nước ngoài năm 2012-2013, Thanh tra phát hiện cả 5 đoàn đi đều hợp đồng qua các công ty du lịch trong nước (theo tours) với nội dung đi nước ngoài là “tham quan, học tập”, tổng số tiền thanh toán trên 1,7 tỷ đồng - sai quy định tại Thông tư 91/2005 của Bộ Tài chính và sai chế độ tài chính về quản lý chi phí.

Trong quản lý ngoại tệ, VNR sử dụng tỷ giá gốc để tính chênh lệch tỷ giá khi trả nợ vay, đã tính trùng một phần tỷ giá đã đánh giá lại cuối kỳ, làm phát sinh tăng khoản chi phí tài chính không đúng trên 74,7 tỷ đồng.

Từ việc VNR không đánh giá lại số dư ngoại tệ cuối kỳ kế toán, Thanh tra Chính phủ cho rằng đã dẫn tới việc đơn vị này không mở sổ theo dõi và kế hoạch các khoản chi phí về chênh lệch tỷ giá do biến động của tỷ giá ngoại tệ hàng năm thuộc các khoản vay của khối hạ tầng là sai quy định.

Về các khoản doanh thu nhận trước, Thanh tra Chính phủ cho rằng, việc bán vé tàu tết năm 2013, Công ty Vận tải hành khách Hà Nội thu tổng số tiền 115 tỷ đồng, Công ty Vận tải hành khách Sài Gòn thu tổng số tiền 148,2 tỷ đồng.

Đây là những khoản doanh thu chưa thực hiện, tuy nhiên VNR chỉ hạch toán đúng doanh thu chưa thực hiện năm 2014 ở Công ty Vận tải hành khách Hà Nội 65,1 tỷ đồng, Công ty Vận tải hành khách Sài Gòn 53 tỷ đồng. Số tiền còn lại hạch toán sai niên độ vào doanh thu trong năm 2013 là trên 134 tỷ đồng.

Vi phạm nhưng vẫn trích thưởng tối đa

Về khoản thưởng tiết kiệm nhiên liệu, kết luận cho biết, giai đoạn từ năm 2010 đến năm 2013, VNR đã hạch toán vào chi phí dịch vụ mua ngoài nội dung thưởng sáng kiến tiết kiệm nhiên liệu với số tiền trên 214,5 tỷ đồng, gồm gần 192 tỷ đồng của Liên hiệp sức kéo đường sắt, 9,4 tỷ đồng của Công ty Vận tải Hành khách Hà Nội và 13,2 tỷ đồng của Công ty vận tải hành khách Sài Gòn.

“Đây là một loại chi phí không phát sinh thực tế và không có hóa đơn chứng từ, nên việc VNR đã tính trừ thu nhập chịu thuế xác định thuế thu nhập doanh nghiệp là sai quy định tại Thông tư số 130/2008 của Bộ Tài chính và Thông tư số 123/2012 của Bộ Tài chính”, kết luận nêu rõ.

Mặt khác, VNR xác định đây là chi thưởng sáng kiến, cải tiến nhưng định mức tiêu hao nhiên liệu làm cơ sở xác định mức tiết kiệm do tổng công ty này xây dựng, thực hiện từ những năm 1990 chưa được rà soát xây dựng lại hoặc điều chỉnh đúng quy trình, không thành lập các hội đồng nghiệm thu các phát minh sáng kiến, nên khoản chi phí này cũng không được trừ khi tính thu nhập chịu thuế.

Thanh tra Chính phủ nhấn mạnh, dù hoạt động điều hành sản xuất kinh doanh của Ban điều hành VNR trong giai đoạn từ 2010 đến năm 2013 còn nhiều tồn tại vi phạm nhưng tổng công ty này vẫn trích tối đa quỹ thưởng ban điều hành với số tiền trên 1,85 tỷ đồng theo loại hình doanh nghiệp xếp loại A là chưa phù hợp.

Trước đó, ngày 16/7, Tổng Công ty ĐSVN đã có đánh giá cụ thể về tình hình sản xuất kinh doanh 6 tháng đầu năm 2016.

Ông Vũ Tá Tùng, Tổng Giám đốc VNR, cho rằng trong 6 tháng đầu năm 2016, ngành đường sắt gặp nhiều khó khăn trong việc sản xuất kinh doanh, đặc biệt là khối vận tải do bị hạn chế trong thời gian đầu triển khai mô hình vận tải mới.

Đặc biệt, sự cố sập cầu Ghềnh hôm 20/3, làm gián đoạn tuyến đường sắt Bắc – Nam đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến tất cả các lĩnh vực sản xuất kinh doanh của ngành đường sắt.

Bên cạnh đó, một số hạn chế khác như việc cạnh tranh giữa các công ty cổ phần vận tải có biểu hiện không lành mạnh, làm tiêu hao nguồn lực vận tải và giảm khả năng cạnh tranh với các loại hình vận tải khác. Một số dự án đã và đang triển khai bị thiếu vốn cũng làm ảnh hưởng đến tiến độ hoàn thành.