Trăn trở chuyện thi hành án dân sự đối với hộ nghèo ở Quảng Hòa

Bế tắc khi tài sản duy nhất là thửa đất

Năm 2023, Chấp hành viên Chi cục Thi hành án dân sự huyện Quảng Hòa được giao tổ chức thi hành vụ việc giữa người phải thi hành án là ông N.V.N (xã Độc Lập, huyện Quảng Hòa) và Ngân hàng Agribank Quảng Hòa - người được thi hành án.

Khoản nợ là 70 triệu đồng, phát sinh từ một khoản vay chăn nuôi nhằm xóa đói giảm nghèo. Thế nhưng, dịch bệnh bùng phát, đàn vật nuôi chết sạch, ông N.V.N lâm vào cảnh trắng tay, không còn khả năng trả nợ.

Qua xác minh, Chấp hành viên xác định ông N.V.N đã ngoài 65 tuổi, gia đình thuộc diện hộ nghèo, sinh sống trong một xã vùng 3 với điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn.

Trong căn nhà trống hoác, chỉ có hai vợ chồng già sống qua ngày, vật dụng chẳng có gì đáng giá, quần áo mùa đông cũng không đủ mặc.

Mặc dù Chấp hành viên đã nhiều lần vận động, thuyết phục, ông N.V.N vẫn không thể thực hiện nghĩa vụ thi hành án. Cuối cùng, buộc phải áp dụng biện pháp kê biên quyền sử dụng thửa đất hơn 1.000m² - tài sản duy nhất của ông. Thế nhưng, việc xử lý tài sản này cũng chẳng dễ dàng.

Định giá ban đầu cho thấy thửa đất chỉ khoảng 36 triệu đồng, thấp hơn giá nhà nước do nằm sâu trong vùng núi hiểm trở. Người mua thì trả giá còn thấp hơn nhiều, khiến việc xử lý tài sản rơi vào bế tắc.

Chặng đường trả nợ bằng những đồng tiền chắt chiu

Khi mọi ngả đường dường như đều đã khép lại, ông N.V.N đề nghị được thi hành án dần theo định kỳ, mong từng bước trả nợ trong khả năng. Ngân hàng Agribank Quảng Hòa đã đồng ý với thiện chí đó.

Vậy là, suốt một năm trời, ông N.V.N cùng vợ chắt chiu, vay mượn từng đồng để trả nợ. Vì nhà ở quá xa xôi, không có phương tiện đi lại, mỗi lần thu tiền, Chấp hành viên phải tự mình lặn lội đến tận nơi. Không chỉ thu tiền, các cán bộ thi hành án còn vận động anh em trong đơn vị quyên góp quần áo cũ, mang tặng cho gia đình ông.

Ngày hoàn thành nghĩa vụ thi hành án, trong căn nhà đơn sơ, hai vợ chồng già bật khóc nghẹn ngào. Trước khi Chấp hành viên ra về, ông bà bối rối biếu một túi khoai lang mới thu hoạch, run run nói: “Ông bà không có gì để cảm ơn các cháu, có ít khoai biếu các cháu về làm quà...”. Câu nói mộc mạc ấy khiến những người làm công tác thi hành án không khỏi xúc động và day dứt.

Trăn trở về chính sách thi hành án với hộ nghèo

Câu chuyện thi hành án đối với hộ nghèo ở Quảng Hòa đặt ra những câu hỏi lớn về chính sách thi hành án đối với các đối tượng yếu thế.

Theo quy định của pháp luật, cơ quan thi hành án vẫn phải thực hiện đúng quy trình để đảm bảo quyền lợi cho người được thi hành án. Tuy nhiên, khi đối tượng thi hành án là hộ nghèo thực sự, việc cưỡng chế tài sản vốn là phương tiện sinh kế duy nhất lại có thể khiến họ rơi vào cảnh đói nghèo trầm trọng hơn, trái với mục tiêu giảm nghèo bền vững mà Đảng và Nhà nước ta đề ra.

Quảng Hòa vẫn là một huyện nghèo, tỷ lệ hộ nghèo còn cao. Những vụ việc thi hành án liên quan đến hộ nghèo như trường hợp của ông N.V.N không phải là cá biệt. Mỗi lần thực hiện thi hành án như vậy lại là một lần cán bộ thi hành án trăn trở: Làm sao để hài hòa giữa yêu cầu thực thi pháp luật với mục tiêu nhân văn của chính sách xóa đói, giảm nghèo?