Ngày 16/7/2014 TAND tỉnh Sóc Trăng xét xử sơ thẩm lại vụ án, mặc dù những vi phạm nghiêm trọng trên không thể khắc phục được nhưng Tòa vẫn “bảo vệ” người bị kiện là Chánh Thanh tra Sở Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) tỉnh Sóc Trăng, tuyên người dân thua kiện. Tình thế này buộc người khởi kiện phải tiếp tục đội đơn theo kiện đến cùng…
Nội dung vụ kiện
Ngày 1/ 6/ 2011, doanh nghiệp Hữu Lợi ký hợp đồng gia công khai thác cát cho Công ty TNHH một thành viên Trương Đức Huy (gọi tắt là Cty Trương Đức Huy) tại địa phận xã Lục Sỹ Thành, huyện Trà Ôn, tỉnh Vĩnh Long. Mỏ cát này đã được chủ tịch UBND tỉnh Vĩnh Long cấp phép cho Cy Trương Đức Huy. Doanh nghiệp Hữu Lợi đã thuê ông Nguyễn Văn Điệp sử dụng phương tiện của mình khai thác cát tại mỏ cát trên.
Ngày 18/4/2012, bà Võ Thị Kim Xuân, chuyên viên thanh tra thuộc Sở TN&MT tỉnh Sóc Trăng cùng một số cán bộ có liên quan đi kiểm tra, phát hiện ông Điệp đang khai thác cát thuộc địa bàn xã Phong Nẫm, huyện Kế Sách, tỉnh Sóc Trăng (địa bàn giáp ranh).
Ngày 20/4/2012, Chánh Thanh tra Sở TN&MT tỉnh Sóc Trăng lập biên bản vi phạm hành chính đối với ông Nguyễn Văn Điệp; ra quyết định tạm giữ 1 cần cẩu 45 tấn, 1 sà lan VL11695 và một số phương tiện liên quan khác. Ngày 12/7/2012, Chánh Thanh tra Sở TN&MT tỉnh Sóc Trăng ra Quyết định xử phạt hành chính số 20/QĐ-XPHC, phạt ông Nguyễn Văn Điệp 15 triệu đồng, hình phạt bổ sung tịch thu toàn bộ phương tiện đã tạm giữ.
Sau đó, ông Nguyễn Văn Mười Ba khởi kiện yêu cầu hủy một phần Quyết định số 20, hoàn trả các phương tiện bị tịch thu là tài sản thuộc sở hữu của doanh nghiệp Hữu Lợi. Tại bản án hành chính sơ thẩm ngày 12/11/2012, TAND tỉnh Sóc Trăng bác đơn khởi kiện của ông Ba, ông Ba kháng cáo lên cấp phúc thẩm.
Vi phạm nghiêm trọng qui trình xử phạt hành chính
Ngày 26/3/2013, Tòa phúc thẩm TANDTC tại TP.HCM xử phúc thẩm vụ án. Hội đồng xét xử (HĐXX) phúc thẩm không chấp nhận ý kiến của người bị kiện (ông Nguyễn Thành Công- Chánh Thanh tra) vì không có biên bản hoặc tài liệu nào của Phòng TN&MT xác định tọa độ đã cho thấy nội dung ghi tại biên bản kiểm tra ngày 18/ 4/ 2012 là đúng thực tế.
Mặt khác, trong biên bản kiểm tra này, phần đầu có ghi: ông Nguyễn Văn Chanh (người trực tiếp cầm máy xác định tọa độ) có tham gia thành phần của đoàn kiểm tra nhưng phần cuối biên bản không có chữ ký của ông Chanh. Điều trớ trêu là biên bản lại có chữ ký của ông Lê Văn Tân- người không có tên trong đoàn kiểm tra.
Tòa phúc thẩm khẳng định đây là vi phạm nghiêm trọng Điều 55 Pháp lệnh Xử lý vi phạm Hành chính nhưng TAND tỉnh Sóc Trăng xử sơ thẩm đã không phát hiện được sai sót nghiêm trọng này. HĐXX phân tích thêm: Biên bản vi phạm hành chính do cán bộ có thẩm quyền của Thanh tra Sở TN&MT Sóc Trăng không ghi rõ địa điểm nơi xảy ra vi phạm mà chỉ viện dẫn theo biên bản kiểm tra khai thác khoáng sản lập ngày 18/4/2012 là không đúng pháp luật. Vì vậy, Tòa phúc thẩm tuyên hủy bản án hành chính sơ thẩm ngày 12/11/2012 của TAND tỉnh Sóc Trăng để xét xử lại từ đầu.
Sông nước mênh mông biết đâu là ranh giới?
Ngày 16/7/2014, TAND tỉnh Sóc trăng mở phiên tòa xét xử sơ thẩm vụ kiện lần 2. Tại tòa, bên bị kiện vẫn khẳng định quan điểm của mình là đúng dù không viện dẫn được chứng cứ, hình ảnh hay điều luật nào để chứng minh hành vi xử phạt tuân thủ đúng pháp luật. Chính luật sư (LS) của người bị kiện thừa nhận, ông Chanh (người cầm máy xác định tọa độ) không ký vào biên bản là có sai sót.
Đại diện VKS chất vấn ông Chanh, từ trước đến giờ ông có bao giờ quên ký vào biên bản vi phạm hành chính khi ông tham gia đoàn kiểm tra hay không? Ông Chanh trả lời là chưa bao giờ, đây là lần đầu. Đại diện VKS không có ý kiến gì về nội dung vụ án.
LS bên khởi kiện tranh tụng trước tòa rằng, qui trình xử phạt hành chính này sai về hình thức lẫn nội dung. Về hình thức, TANDTC đã chỉ ra qui trình xử phạt có những vi phạm nghiêm trọng. LS nêu ra sai phạm về nội dung: Trong biên bản chỉ ghi phát hiện xà lan của ông Ba đang khai thác cát tại tọa độ X1097937, Y0545520. Hai tọa độ này được xác định bằng phương tiện gì? Thiết bị quan trắc chuyên dụng hay mắt thường? Loại thiết bị dùng để xác định hai tọa độ trên sử dụng kỹ thuật gì (chụp hình rồi xác định trên bản đồ, không ảnh hay định vị tọa độ GPGS)? Hình ảnh do thiết bị này xác định có hay không? Nếu có thì xà lan ông Ba nằm trên địa phận tỉnh Vĩnh Long hay tỉnh Sóc Trăng? Những bằng chứng này hoàn toàn không có trong hồ sơ vụ án nhưng TAND tỉnh Sóc Trăng không xem xét đến…
Mặc dù vụ án còn nhiều điểm chưa sáng tỏ nhưng TAND tỉnh Sóc Trăng vẫn tuyên bác yêu cầu khởi kiện của ông Ba. Ông Ba cho biết tiếp tục kháng án lên cấp phúc thẩm. Vụ kiện chưa có hồi kết, nhưng doanh nghiệp thì bị thiệt hại quá lớn; chiếc xà lan và máy móc thiết bị nằm “trơ gan cùng tuế nguyệt” hơn 2 năm đã trở thành phế liệu, chỉ còn là sắt vụn./.
