Bổ sung đối tượng lấy phiếu tín nhiệm
Trình bày tờ trình dự thảo Nghị quyết tại phiên họp, Trưởng Ban Công tác đại biểu thuộc Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) Nguyễn Thị Thanh nhấn mạnh, việc xây dựng Nghị quyết nhằm kịp thời thể chế hóa chủ trương, đường lối của Đảng về công tác cán bộ và việc lấy phiếu tín nhiệm đối với chức danh, chức vụ lãnh đạo, quản lý trong hệ thống chính trị. Hoàn thiện hệ thống pháp luật, tạo hành lang pháp lý đồng bộ, thống nhất trong việc lấy phiếu tín nhiệm, bỏ phiếu tín nhiệm tại QH, HĐND; khắc phục những hạn chế, vướng mắc trong thực tiễn thi hành. Đồng thời, tăng cường trách nhiệm của người được lấy phiếu tín nhiệm, bỏ phiếu tín nhiệm, góp phần xây dựng đội ngũ cán bộ có đủ phẩm chất, năng lực, uy tín, ngang tầm nhiệm vụ.
Dự thảo Nghị quyết gồm 22 điều, so với Nghị quyết số 85/2014/QH13, giữ nguyên 2 điều, sửa đổi, bổ sung 16 điều và bổ sung 4 điều mới. Trong đó, về đối tượng lấy phiếu tín nhiệm, bỏ phiếu tín nhiệm, dự thảo Nghị quyết bổ sung chức danh Tổng Thư ký QH cho phù hợp với Luật Tổ chức QH và Quy định số 96-QĐ/TW ngày 2/2/2023 của Bộ Chính trị về việc lấy phiếu tín nhiệm đối với chức danh, chức vụ lãnh đạo, quản lý trong hệ thống chính trị (Quy định số 96-QĐ/TW), điều chỉnh một số chức danh theo Luật Tổ chức chính quyền địa phương sửa đổi, bổ sung năm 2019; sửa đổi, bổ sung các trường hợp không lấy phiếu tín nhiệm đối với người đã có thông báo nghỉ công tác chờ nghỉ hưu, thông báo nghỉ hưu hoặc được bổ nhiệm, bầu cử trong năm lấy phiếu tín nhiệm để phù hợp với Quy định số 96-QĐ/TW và thực tiễn của việc lấy phiếu tín nhiệm trong thời gian qua.
Trưởng Ban Công tác đại biểu cũng cho hay, dự thảo Nghị quyết sửa đổi quy định về hệ quả của việc lấy phiếu tín nhiệm để thể chế hóa Quy định số 96-QĐ/TW. Cụ thể, người được lấy phiếu tín nhiệm có quá nửa đến dưới 2/3 tổng số đại biểu QH, đại biểu HĐND đánh giá “tín nhiệm thấp” thì xin từ chức; trường hợp không xin từ chức thì cơ quan hoặc người có thẩm quyền giới thiệu người đó để QH, HĐND bầu hoặc phê chuẩn có trách nhiệm trình QH, HĐND tiến hành bỏ phiếu tín nhiệm tại kỳ họp đó hoặc kỳ họp gần nhất. Người được lấy phiếu tín nhiệm có từ 2/3 tổng số đại biểu QH, đại biểu HĐND trở lên đánh giá “tín nhiệm thấp” thì cơ quan hoặc người có thẩm quyền giới thiệu người đó để QH, HĐND bầu hoặc phê chuẩn có trách nhiệm trình QH, HĐND tiến hành miễn nhiệm tại kỳ họp đó hoặc kỳ họp gần nhất.
Đưa kết quả giải quyết đơn thư khiếu nại, tố cáo làm căn cứ đánh giá
Thảo luận tại phiên họp, đa số các đại biểu tán thành với việc QH xem xét, thông qua dự thảo Nghị quyết tại Kỳ họp thứ 5 theo trình tự, thủ tục rút gọn nhằm bảo đảm việc tổ chức lấy phiếu tín nhiệm tại QH, HĐND theo quy định mới sẽ được thực hiện tại kỳ họp cuối năm 2023, đáp ứng yêu cầu tại Quy định số 96-QĐ/TW.
Một nội dung được nhiều đại biểu quan tâm, cho ý kiến tại phiên họp là đề nghị bổ sung vào dự thảo Nghị quyết quy định về việc không lấy phiếu tín nhiệm đối với người nghỉ chữa bệnh hiểm nghèo có xác nhận của cơ sở y tế và không điều hành công tác từ 6 tháng trở lên theo quyết định của cơ quan, cá nhân có thẩm quyền tính đến thời điểm khai mạc kỳ họp lấy phiếu tín nhiệm.
Tán thành với đề xuất nêu trên, Đại biểu Nguyễn Việt Thắng (đoàn Kiên Giang) cho rằng, quy định này là có cơ sở thực tiễn, thể hiện tính nhân văn và phù hợp với yêu cầu của việc lấy phiếu tín nhiệm tại QH, HĐND. “Những trường hợp nghỉ bệnh từ 6 tháng theo quyết định của cơ quan, cá nhân có thẩm quyền mà thực hiện theo quy trình sẽ phải làm báo cáo, kê khai tài sản, có những trường hợp có thể phải giải trình... Họ đang trong thời gian điều trị bệnh, nếu đưa ra lấy phiếu tín nhiệm thì cũng hơi bất tiện”, Đại biểu phân tích.
Tuy nhiên, để bảo đảm chặt chẽ, Đại biểu Nguyễn Việt Thắng đề nghị cần quy định rõ thời gian không điều hành công tác là từ 6 tháng liên tục trở lên. Đồng quan điểm, Đại biểu Đặng Bích Ngọc (đoàn Hòa Bình) cho rằng, những người mắc bệnh hiểm nghèo, không điều hành công tác 6 tháng rất khó có đủ cơ sở, điều kiện để lấy phiếu tín nhiệm.
Các đại biểu cũng bày tỏ tán thành việc dự thảo Nghị quyết đã bổ sung nội dung trách nhiệm của người được lấy phiếu trong triển khai nghị quyết, kết luận về công tác giám sát của QH, các cơ quan của QH, HĐND, các Ban của HĐND; kết quả giải quyết đơn thư khiếu nại, tố cáo trong lĩnh vực, phạm vi phụ trách; tôn trọng, lắng nghe và nghiên cứu để giải quyết các ý kiến, kiến nghị của cử tri và nhân dân; kết quả thực hiện cam kết và lời hứa (nếu có) làm căn cứ đánh giá mức độ tín nhiệm đối với người được lấy phiếu tín nhiệm, bỏ phiếu tín nhiệm. Theo Đại biểu Đặng Bích Ngọc, đây là nhiệm vụ rất quan trọng của người đứng đầu cơ quan, tổ chức, những người được QH, HĐND bầu. Vì vậy, kết quả việc giải quyết các kiến nghị, lời hứa sẽ là một kênh để các đại biểu QH, HĐND xem xét, quyết định lựa chọn khi bỏ phiếu.
Trình bày báo cáo thẩm tra dự thảo Nghị quyết, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của QH Hoàng Thanh Tùng cho biết, về quy trình bỏ phiếu tín nhiệm, có ý kiến đề nghị chỉnh lý theo hướng bổ sung trình tự QH, HĐND thảo luận tại hội trường trong trường hợp cần thiết và cho phép người được bỏ phiếu tín nhiệm trình bày ý kiến trước QH, HĐND để bảo đảm quyền được giải trình của họ cũng như tăng tính minh bạch, dân chủ, chuyên nghiệp và pháp quyền trong hoạt động bỏ phiếu tín nhiệm. Quy định như vậy cũng bảo đảm sự tương đồng với quy trình miễn nhiệm, bãi nhiệm, phê chuẩn đề nghị miễn nhiệm, cách chức người giữ chức vụ do QH bầu hoặc phê chuẩn theo quy định tại Nội quy kỳ họp QH.
Về hệ quả đối với người được lấy phiếu tín nhiệm, bỏ phiếu tín nhiệm, có ý kiến đề nghị thiết kế quy định tại khoản 2 Điều 12 theo hướng trường hợp có từ 2/3 tổng số đại biểu trở lên đánh giá tín nhiệm thấp thì vẫn nên có cơ chế cho họ có thể chủ động xin từ chức, trường hợp không từ chức thì cơ quan hoặc người có thẩm quyền giới thiệu người đó để QH, HĐND bầu hoặc phê chuẩn mới trình QH, HĐND xem xét miễn nhiệm hoặc phê chuẩn đề nghị miễn nhiệm đối với người đó, bởi vì mục đích của việc lấy phiếu tín nhiệm là nhằm giúp cho cán bộ thấy được mức độ tín nhiệm của mình để “tự soi”, “tự sửa”.
