VinFuture - Một giải thưởng khoa học công nghệ mới cho nhân loại

(PLVN) - Nature Portfolio đã có bài phỏng vấn Tiến sĩ Lê Mai Lan, đại diện Quỹ VinFuture, giới thiệu về một giải thưởng mới đã được thành lập bởi VinFuture Foundation, nhằm mục đích hỗ trợ các nghiên cứu khoa học và công nghệ có thể áp dụng vào cuộc sống đời thường.
Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã trao Giải thưởng Chính (VinFuture Grand Prize) cho ba nhà khoa học Katalin Kariko, Drew Weissman (Mỹ) và Pieter Cullis (Canada). Ảnh: VGP/Nhật Bắc

Quỹ VinFuture được thành lập với số vốn ban đầu là 2.000 tỷ đồng (100 triệu đô la Mỹ) với sứ mệnh định hình tích cực cuộc sống của hàng tỷ người trên thế giới thông qua khoa học và công nghệ. Một thành phần cốt lõi của nền tảng là Giải thưởng VinFuture sẽ tôn vinh nhữngcá nhân đặc biệt có nghiên cứu khoa học và đổi mới công nghệ đột phá có tiềm năng tạo ra sự thay đổi có ý nghĩa trên quy mô lớn.

Tiến sĩ Lê Mai Lan, đại diện Quỹ VinFuture.

Công việc của họ sẽ mang lại sự cải thiện về sức khỏe, sự thịnh vượng, năng suất và điều kiện sống, cũng như thúc đẩy tăng trưởng và phát triển bền vững, bền vững và công bằng.

Tại sao cần có Giải thưởng VinFuture khi đã có Nobel, Fields, Turing?

Trong những năm qua, các nhà nghiên cứu và phát minh đã có những đóng góp to lớn cho khoa học và đời sống con người. Thêm nhiều giải thưởng tôn vinh trí tuệ sẽ thúc đẩy hơn nữa khả năng sáng tạo của những bộ óc xuất chúng này.

VinFuture Prize thì khác biệt bởi đây là quỹ đầu tiên mang tầm vóc này được thành lập ở khu vực Châu Á - Thái Bình Dương.

Quỹ tôn vinh những công trình đã hoặc sẽ có tiềm năng mang đến những giải pháp có thể áp dụng vào cuộc sống đời thường của người dân bình thường chứ không chỉ là những nghiên cứu vĩ mô hay hàn lâm xa rời thực tế.

Quy mô tác động mà dự án mang lại cũng rất quan trọng. Quỹ chú trọng đến công việc phục vụ số đông, đặc biệt là những người bình thường ít được tiếp cận với khoa học công nghệ vì quá đắt hoặc quá khó tiếp cận. Giải thưởng VinFuture ghi nhận những đóng góp khoa học xuất sắc mang lại tác động tích cực cho nhân loại trên phạm vi toàn cầu. Hai giá trị đó phải song hành với nhau.

Các thành viên hội đồng giải thưởng VinFuture. Ảnh: VinFuture Foundation

Quỹ VinFuture có hai hội đồng: Hội đồng sơ tuyển và Hội đồng giải thưởng.

Ủy ban sàng lọc trước VinFuture bao gồm các nhà khoa học, nhà nghiên cứu và nhà lãnh đạo đẳng cấp thế giới. Hội đồng sơ tuyển có trách nhiệm sàng lọc trước các đề cử theo tiêu chí đánh giá của Hội đồng giải thưởng, đồng thời tổng hợp và chuẩn bị hồ sơ cho danh sách đề cử trước khi trình lên Hội đồng giải thưởng.

Hội đồng Giải thưởng VinFuture bao gồm các nhà khoa học, nhà phát minh, công nghệ xuất sắc. Những thành tựu của họ đã góp phần vào sự tiến bộ của nhân loại và được công nhận trên toàn cầu không chỉ bằng các giải thưởng danh giá như Giải Nobel, Giải Turing, Giải Công nghệ Thiên niên kỷ mà còn bởi trách nhiệm của họ tại các tập đoàn công nghệ hoặc hiệp hội khoa học hàng đầu.

Hội đồng Giải thưởng có trách nhiệm thiết lập quy trình quản lý giải thưởng, đưa ra các tiêu chí đánh giá và lựa chọn người chiến thắng.

Đây là lần đầu tiên một giải thưởng khoa học ở quy mô toàn cầu được xác lập tại Việt Nam, VinFuture đã vượt qua nhiều khó khăn. Bên cạnh những thách thức lớn như khoảng cách và nhiều múi giờ, Quỹ VinFuture cũng phải đối mặt với những nghi ngờ và lo ngại về năng lực của các tổ chức Việt Nam trong lĩnh vực này, vì đây là điều chưa từng có ở trong nước và khu vực.

Tại cuộc họp Hội đồng Giải thưởng khai mạc vào tháng Giêng, các thành viên đã đồng ý rằng các đề cử sẽ được tìm kiếm từ tất cả các quốc gia. Ảnh: VinFuture Foundation

"Khó khăn không cản trở quyết tâm của chúng tôi. VinFuture được phát triển ngay từ đầu với một kế hoạch phù hợp và chiến lược rõ ràng: luôn không ngừng học hỏi từ những trí thức đam mê và mô hình hoạt động thành công.

Đồng thời, chúng tôi đã, đang và sẽ luôn quyết tâm, kiên trì với mục tiêu của giải theo 3 nguyên tắc: năng lực; thanh Liêm; minh bạch. Chúng tôi tin tưởng rằng thời gian sẽ chứng minh năng lực của chúng tôi, xứng đáng với tâm huyết của đội ngũ trí thức đã luôn tin tưởng đồng hành cùng chúng tôi ngay từ đầu - cũng như nhận được sự tín nhiệm của cộng đồng quốc tế.

Chúng tôi tin tưởng rằng Quỹ VinFuture và Giải thưởng VinFuture sẽ thúc đẩy mạnh mẽ khả năng sáng tạo trong lĩnh vực khoa học và công nghệ, đưa tri thức nhân loại vượt ra khỏi ranh giới thông thường, và đóng góp vào một tương lai tốt đẹp hơn cho nhân loại", bà Lê Mai Lan khẳng định.

Giải thưởng VinFuture có giá trị 70 tỷ đồng (3 triệu đô la Mỹ) và ba giải VinFuture đặc biệt bổ sung trị giá 11,5 tỷ đồng (500.000 đô la Mỹ), được trao hàng năm. Quỹ Giải thưởng đến từ nhà tài trợ VinFuture Foundation.

Ba giải Đặc biệt của VinFuture tập trung vào các nhà khoa học và các lĩnh vực khoa học chưa từng được vinh danh, khiến Giải thưởng VinFuture trở nên khác biệt so với các giải thưởng khác.

Giải thưởng đặc biệt của VinFuture dành cho những nhà đổi mới ở các quốc gia đang phát triển được dành tặng cho một nhà nghiên cứu hoặc nhà đổi mới xuất sắc hiện đang làm việc trong một viện của các quốc gia đang phát triển. Giải thưởng đặc biệt của VinFuture dành cho các nhà sáng tạo nữ được dành tặng cho một nữ nhà nghiên cứu hoặc nhà đổi mới xuất sắc.

VinFuture Special Prize dành cho các lĩnh vực mới nổi được trao cho những nghiên cứu hoặc sáng tạo trong lĩnh vực mới nổi có tiềm năng tạo ra những thay đổi tích cực cho nhân loại. Lĩnh vực mới nổi cụ thể sẽ do Hội đồng Giải thưởng quyết định hàng năm.

* Nature Portfolio là tạp chí phục vụ cộng đồng nghiên cứu bằng cách xuất bản những phát hiện, nghiên cứu mới. Từ Nature — tạp chí hàng tuần quốc tế hàng đầu về khoa học được xuất bản lần đầu tiên vào năm 1869 — đến các tạp chí đăng ký theo chủ đề chọn lọc bao gồm Nature Genetics và Nature Physics và các tạp chí truy cập rộng rãi như Nature Communications và Scientific Reports.

Đọc thêm