Cụ thể, theo quy định tại khoản 6 Điều 4 Thông tư 70: “Hành vi không được thực hiện trong kiểm định xe cơ giới: 6… kiểm định khi đã có văn bản đề nghị không kiểm định của cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền hoặc xe có vi phạm đã cảnh báo trên Chương trình Quản lý kiểm định”.
“Tuýt còi” vì không đủ căn cứ pháp lý
Trong văn bản gửi Bộ GTVT, Cục Kiểm tra văn bản quy phạm pháp luật cho rằng quy định trên có một số điểm không phù hợp, cụ thể: quy định này chưa phù hợp với Luật Giao thông đường bộ năm 2008.
Theo Luật Giao thông đường bộ thì xe ô tô và rơ moóc, sơ mi rơ moóc được kéo bởi xe ô tô tham gia giao thông đường bộ phải được kiểm tra định kỳ về an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường (khoản 3 Điều 55); Bộ trưởng Bộ GTVT có trách nhiệm quy định và tổ chức thực hiện kiểm định xe cơ giới (khoản 6 Điều 55).
Như vậy, việc thực hiện kiểm định là trách nhiệm theo luật đối với chủ phương tiện cũng như cơ quan đăng kiểm. Chủ phương tiện có trách nhiệm đưa phương tiện đi kiểm tra định kỳ và cơ quan đăng kiểm có trách nhiệm thực hiện việc kiểm định để kiểm tra, đánh giá tình trạng an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường của phương tiện.
Trong khi đó, quy định như tại khoản 6 Điều 4 Thông tư 70 sẽ dẫn đến trường hợp chủ phương tiện và cơ quan đăng kiểm không thực hiện được trách nhiệm kiểm tra định kỳ về an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường của phương tiện giao thông (ví dụ như theo yêu cầu của cơ quan cảnh sát giao thông do xe có vi phạm được phát hiện bằng các phương tiện kỹ thuật).
Ngoài ra, quy định tại khoản 6 Điều 4 Thông tư 70 về trường hợp “không kiểm định khi có đề nghị của cơ quan có thẩm quyền hoặc xe có vi phạm đã cảnh báo trên Chương trình Quản lý kiểm định” cũng không đầy đủ căn cứ pháp lý về thẩm quyền.
Mặc dù Luật Giao thông đường bộ quy định Bộ trưởng Bộ GTVT có trách nhiệm quy định và tổ chức thực hiện kiểm định xe cơ giới, tuy nhiên, Luật không quy định về trường hợp không kiểm định và cũng không giao Bộ trưởng Bộ GTVT quy định về trường hợp không kiểm định.
Cục Kiểm tra văn bản quy phạm pháp luật cho rằng, nội dung quy định trên là chưa rõ ràng, thiếu minh bạch.
Với tính chất của kiểm định là kiểm tra, đánh giá tình trạng an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường của phương tiện (điều kiện quan trọng để xe cơ giới tham gia giao thông được quy định tại khoản 1 Điều 53 Luật Giao thông đường bộ), việc đặt ra các trường hợp không kiểm định, đặc biệt là lý do không thuộc về kỹ thuật hoặc bảo vệ môi trường cần cân nhắc, đánh giá thận trọng, nhất là về tác động về kinh tế - xã hội.
Để đảm bảo tính hợp pháp, rõ ràng, minh bạch của văn bản, Cục Kiểm tra văn bản quy phạm pháp luật đề nghị Bộ GTVT xử lý ngay quy định chưa phù hợp tại khoản 6 Điều 4 Thông tư 70.
Sự bất nhất khó hiểu
Thế nhưng, mới đây trên báo "Pháp Luật TP HCM", Phó Cục trưởng Cục Đăng kiểm Nguyễn Hữu Trí lại cho rằng, đơn vị không áp dụng Thông tư 70 mà làm theo quy định của khoản g điểm e Điều 27 Nghị định 63/2016/NĐ-CP.
Theo đó, đơn vị đăng kiểm có trách nhiệm “thực hiện hoặc phối hợp thực hiện các nhiệm vụ liên quan đến công tác đảm bảo an toàn giao thông, tình trạng kỹ thuật của phương tiện và bảo vệ kết cấu hạ tầng giao thông theo yêu cầu của cơ quan có thẩm quyền”. Do đó, các trung tâm đăng kiểm vẫn sẽ tiếp tục thực hiện việc dừng đăng kiểm đối với xe chưa nộp phạt nguội.
Phát biểu này gây bất ngờ vì trong các lần trả lời báo chí trước đây, chính ông Nguyễn Hữu Trí nhiều lần khẳng định căn cứ để từ chối đăng kiểm xe chưa nộp phạt nguội là Thông tư 70.
Hơn nữa, Thông tư 70 của Bộ GTVT quy định về kiểm định an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường phương tiện giao thông cơ giới đường bộ, trong đó có quy định về những hành vi không được thực hiện trong kiểm định xe cơ giới.
Trong khi Nghị định 63 thì quy định về điều kiện kinh doanh dịch vụ kiểm định xe cơ giới, không thể đem ra áp dụng để từ chối kiểm định xe theo đề nghị của cảnh sát giao thông.
Trong một diễn biến liên quan, Trung tá Huỳnh Trung Phong, Trưởng phòng Cảnh sát Giáo thông - PC67 Công an TP HCM khi trả lời báo chí đã cho biết, TP HCM chưa thực hiện phối hợp giữa cảnh sát giao thông với các cơ quan đăng kiểm để xử phạt nguội.
Theo Trung tá Phong, việc phối hợp là tùy theo thực tế của đơn vị mà có giải pháp cụ thể, không riêng gì cơ quan đăng kiểm mà tất cả cơ quan có chức năng phối hợp như trạm thu phí, điểm sát hạch ô tô, điểm đăng ký xe… cũng có thể tham gia.
“Quan điểm chúng tôi là không gây khó cho người dân, tạo điều kiện tốt nhất để người dân hỗ trợ chúng tôi. Chúng tôi sẽ xây dựng cơ chế làm sao đúng với quy định của pháp luật mà phát huy hiệu quả và không ảnh hưởng đến hoạt động của người dân” - Trung tá Phong thẳng thắn.
Vấn đề đặt ra là Bộ GTVT cần xem xét, xử lý ngay điều khoản đã được Cục Kiểm tra văn bản kiến nghị để đảm bảo tính hợp pháp, rõ ràng, minh bạch của việc từ chối đăng kiểm hơn là tìm cách "lách" để quyết thực hiện việc dừng đăng kiểm theo đề nghị của cảnh sát giao thông.
